Οι αποκαλύψεις της διεθνούς κοινοπραξίας ερευνητών Δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists – ICIJ), με έδρα στην Ουάσιγκτον, εμπεριέχει τα ονόματα πάνω από 100 δισεκατομμυριούχων ολόκληρου του πλανήτη, πάνω από 35 (πρώην ή νυν) πολιτικών, κρατικών αξιωματούχων, ισχυρών επιχειρηματιών, επιφανών προσωπικοτήτων και σταρ της μουσικής.

Για την έρευνα εργάστηκαν περισσότεροι από 650 δημοσιογράφοι από 117 χώρες και 150 δημοσιογραφικά Μέσα. Αποτέλεσμα αυτής είναι οι 6.500.000 φάκελοι των «Pandora Papers» με τις 30.000 offshore που χρησιμοποιούνται από τους πλουσιότερους και ισχυρότερους ανθρώπους του πλανήτη, ώστε να αποκρύψουν τον πλούτο τους και να φοροδιαφύγουν.

Ανάμεσα στα ονόματα που είδαν το φως της δημοσιότητας ξεχωρίζουν εκείνα του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, του μονάρχη της Ιορδανίας, βασιλιά Αμπντάλα, του πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος-Καν, του προέδρου της Κύπρου, Νίκου Αναστασιάδη, της τραγουδίστριας, Σακίρα, του supermodel από τη Γερμανία, Κλόντια Σίφερ, των υπουργών Οικονομικών Ολλανδίας, Βραζιλίας και Πακιστάν, κ.α.

Η μεταφορά χρημάτων μέσω υπεράκτιων λογαριασμών, σε νομικά καθεστώτα χαμηλής φορολογίας, είναι νόμιμη στις περισσότερες χώρες και πολλά από τα άτομα που εμπλέκονται δεν κατηγορούνται για εγκληματική παράβαση. Ωστόσο, η δημοσιογραφική ομάδα αναφέρει ότι τα 2,94 terabytes οικονομικών και νομικών δεδομένων – γεγονός που καθιστά αυτή τη διαρροή μεγαλύτερη την αντίστοιχη του του 2016 – δείχνει ότι «ο υπεράκτιος οικονομικός μηχανισμός λειτουργεί σε κάθε γωνιά του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων δημοκρατιών του κόσμου» και εμπλέκει ορισμένες από τις πιο γνωστές τράπεζες και νομικές εταιρείες στον κόσμο.
Ιδού μερικές από τις μεγαλύτερες αποκαλύψεις των Panama Papers

Η αυτοκρατορία ακινήτων του βασιλιά της Ιορδανίας

Ο μονάρχης της Ιορδανίας, Βασιλιάς Αμντάλα Β’, μέσω ενός βρετανικού γραφείου στην Ελβετία και δικηγόρων στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους αγόρασε μυστικά 14 πολυτελείς οικείες αξίας 106 εκατ. δολαρίων, περιλαμβανομένης και μιας παραλιακής κατοικίας αξίας 23 εκατομμυρίων στην Καλιφόρνια.

Η διαρροή επισημαίνει ότι την ίδια ώρα η χώρα στηρίζεται στη διεθνή βοήθεια προκειμένου να στηρίξει και να στεγάσει τα εκατομμύρια των προσφύγων. Οι Βρετανοί δικηγόροι του βασιλιά στο δημοσιογραφικό δίκτυο ICIJ ότι ο βασιλιάς δεν είναι υποχρεωμένος να πληρώνει φόρους σύμφωνα με το ιορδανικό δίκαιο, δεν έχει κάνει ποτέ κατάχρηση δημόσιων κεφαλαίων και ότι έχει «λόγους ασφάλειας και απορρήτου για την κατοχή περιουσίας μέσω υπεράκτιων εταιρειών».

Ένας Τσέχος πρωθυπουργός στη Γαλλική Ριβιέρα

Ένα άλλο όνομα που αναφέρεται στα Pandora Papers είναι ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις, ένας δισεκατομμυριούχος που εξελέγη το 2017 με την υπόσχεση να πατάξει τη διαφθορά. Τα στοιχεία που διέρρευσαν αποδεικνύουν ότι το 2009 ο Μπάμπις διοχέτευσε 22 εκατομμύρια δολάρια σε δίκτυο εταιρειών, προκειμένου να αγοράσει μία έπαυλη κοντά στην Κυανή Ακτή, η οποία μεταξύ άλλων διαθέτει δύο πισίνες και ιδιωτικό κινηματογράφο.

Σύμφωνα με την τσεχική ιστοσελίδα Investigace.cz, η ιδιοκτησία των εταιρειών αυτών δεν περιλαμβανόταν στη δήλωση περιουσιακών στοιχείων που είχε υποβάλει ο Αντρέι Μπάμπις. Ο ίδιος δεν απάντησε σε σχετικό ερώτημα του δικτύου. Το Chateau Bigaud πέντε υπνοδωματίων, το οποίο ανήκει σε θυγατρική μιας από τις τσεχικές εταιρείες του Babis, βρίσκεται σε έκταση 9,4 στρεμμάτων (3,8 εκτάρια) σε ένα χωριό στην κορυφή ενός λόφου, όπου ο Πάμπλο Πικάσο πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ανέφερε η ομάδα εν μέσω προεκλογικής περιόδου στην Τσεχία με τον Μπάμπις να διεκδικεί την επανεκλογή του.

Οι υπεράκτιες εταιρείες δεν είναι δημοφιλείς μόνο στην Ευρώπη. Κάθε άλλο. Για παράδειγμα ο πρόεδρος της Κένυας Ουχούρου Κενιάτα, γόνος πολιτικής δυναστείας που εξελέγη με «σημαία» την καταπολέμηση της διαφθοράς, φέρεται ως ιδιοκτήτης – μαζί με τη μητέρα του – κρυφής εταιρείας στον Παναμά.

Η βασίλισσα και το Αζερμπαϊτζάν

Η δημοσίευση δεδομένων αποκάλυψε ότι η οικογένεια Αλίεφ, που κυβερνά το Αζερμπαϊτζάν, τα τελευταία χρόνια εκμεταλλεύτηκε εμπορικά περιουσία αξίας περίπου 540 εκατομμυρίων δολαρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο τα τελευταία χρόνια. Ένα από αυτά ήταν ένα οίκημα που ανήκε μέχρι πρόσφατα στη βασίλισσα Ελισάβετ της Αγγλίας, αξίας σχεδόν 91 εκατομμυρίων δολαρίων και αυτό το διάστημα βρίσκεται στη μέση μιας εσωτερικής επανεξέτασης για την αγορά του, ανέφερε ο Guardian.«Λαμβάνοντας υπόψη τις πιθανές ανησυχίες, ερευνούμε το ζήτημα», δήλωσε στην εφημερίδα ένας εκπρόσωπος του κτήματος, προσθέτοντας ότι οι Αλίγιεφ αρνήθηκαν να σχολιάσουν.

Υπουργικός πλούτος στο Πακιστάν

Αρκετοί συνεργάτες του πακιστανικού πρωθυπουργού Ιμράν Καν, συμπεριλαμβανομένων νυν και πρώην υπουργών του υπουργικού συμβουλίου, «κατείχαν κρυφά μια σειρά από εταιρείες και καταπιστεύματα που διέθεταν εκατομμύρια δολάρια κρυμμένου πλούτου», ανέφερε η ομάδα.

Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει πολιτικό πονοκέφαλο για τον πρώην σταρ του κρίκετ, ο οποίος έκανε εκστρατεία για το ανώτερο αξίωμα της χώρας της Νότιας Ασίας ως επικεφαλής ενός μεταρρυθμιστικού κόμματος που υποσχέθηκε μια ισχυρή ατζέντα κατά της διαφθοράς. Πριν από την κυκλοφορία των Pandora Papers, ένας εκπρόσωπος του Χαν είπε σε συνέντευξη Τύπου ότι ο Χαν δεν είχε υπεράκτια εταιρεία, αλλά οι υπουργοί και οι σύμβουλοι «θα πρέπει να λογοδοτήσουν» για τις μεμονωμένες πράξεις τους.

Αγορά ακινήτου από τον Τόνι Μπλερ

Για πολλές δεκαετίες ο πρώην πρωθυπουργός της Μ.Βρετανίας Τόνι Μπλερ εμφανιζόταν ως πολέμιος της φοροαποφυγής. Τώρα τα Pandora Papers αποκαλύπτουν ότι ο ίδιος και η σύζυγός του είχαν αγοράσει μία υπεράκτια εταιρεία ακινήτων από την οικογένεια του Ζάγιεντ μπιν Ρασίντ αλ Ζαγιάνι, υπουργού Βιομηχανίας και Τουρισμού του Μπαχρέιν, με αποτέλεσμα να γίνουν ιδιοκτήτες ακινήτου αξίας 8,8 εκατομμυρίων δολαρίων (7,6 εκ. ευρώ), αποφεύγοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο να πληρώσουν φόρους συνολικού ύψους 400.000 δολαρίων.

Τόσο η οικογένεια Μπλερ όσο και η οικογένεια Ζαγιάνι λένε ότι ο ένας δεν γνώριζε την εμπλοκή του άλλου. Η Τσέρι Μπλερ δηλώνει ότι ο σύζυγός της δεν είχε αναμειχθεί στη συναλλαγή αυτή. Σήμερα η εταιρεία έχει κλείσει.

Η εφημερίδα ανέφερε ότι δεν υπάρχει τίποτα παράνομο στη συμφωνία, αλλά «υπογραμμίζει ένα κενό που επέτρεψε στους πλούσιους ιδιοκτήτες ακινήτων να μην πληρώνουν φόρο που είναι συνηθισμένος για τους απλούς Βρετανούς».

Ειδικότερα, η δημοσιογραφική έρευνα για τα Pandora Papers αποκαλύπτει ότι 35 νυν και πρώην ηγέτες, μεταξύ αυτών ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, ο μονάρχης της Ιορδανίας Χουσείν και ο πρόεδρος της Κένυας Ουχούρου Κενιάτα, έχουν καταφύγει σε υπεράκτιες εταιρείες.

Όσον αφορά την Κύπρο, τα Pandora Papers κάνουν αναφορά και στο πρώην δικηγορικό γραφείο του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη σε σχέση με απόκρυψη της πραγματικής ταυτότητας ιδιοκτήτη εταιρειών offshore, ενός αμφιλεγόμενου Ρώσου πολιτικού, κάτι που το δικηγορικό γραφείο αρνείται.

Η απάντηση του Αναστασιάδη στην Guardian

Η εταιρεία Anastasiades & Partners, από την πλευρά της, απορρίπτει με δήλωση προς την εφημερίδα την κατηγορία. Με δήλωσή του στον Guardian και το BBC και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τονίζει ότι υπήρξε κάτοχος μετοχών σε αυτήν την εταιρεία μέχρι την εκλογή του ενώ δεν είχε κανέναν ενεργό ρόλο στη νομική εταιρεία από όταν έγινε ηγέτης της αντιπολίτευσης το 1997.

«Δεν έχω γνώση και θα ήταν αδύνατο για μένα να γνωρίζω και να είμαι σε θέση να απαντήσω σε οποιαδήποτε κατηγορία αφορά το χειρισμό των υποθέσεων της πρώην εταιρείας μου», σημειώνεται στη δήλωση του Προέδρου Αναστασιάδη προς την εφημερίδα. Προσθέτει ότι η σχέση του με τον κ. Λεμπεντεφ ήταν «εγκάρδια» αλλά ποτέ σχέση δικηγόρου-πελάτη.

Ο Guardian σχολιάζει πως δεν υπάρχει υπόνοια περί ανάμειξης του Προέδρου στις δραστηριότητες του νομικού γραφείο, αλλά αμφισβητεί τη σύνεση της απόφασης να επιτρέψει στο γραφείο να συνεχίσει να χρησιμοποιεί το όνομά του, «την ώρα που προφανώς δεν είχε ούτε επίβλεψη, ούτε έλεγχο».

Το νομικό γραφείο από την πλευρά του διευκρινίζει προς τον Guardian πως οι τρεις υπάλληλοί του που κατά την Alcogal είχαν δηλωθεί ως ωφελούμενοι ιδιοκτήτες των υπεράκτιων εταιρειών δεν είχαν ποτέ δηλωθεί ως τέτοιοι, αλλά ως διαχειριστές εκ μέρους του ιδιοκτήτη, σε απόλυτη συμφωνία με τον κυπριακό νόμο. Η δήλωση της εταιρείας προς τον Guardian επίσης τονίζει ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει καμία ενεργή εμπλοκή στις δραστηριότητες του νομικού γραφείου από το 1997.

Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, τόσο το νομικό γραφείο όσο και ο ιδρυτής του είχαν ξεχωριστές σχέσεις με τον κ. Λεμπέντεφ, ενώ του παρείχαν συμβουλές ώστε να αποκτήσει την κυπριακή υπηκοότητα, κάτι που έγινε το 2011.

Panama Papers: Βλαντιμίρ Πούτιν, Βολοντίμιρ Ζελένσκι αλλά και Σακίρα

Εκτός από τον Νίκο Αναστασιάδη και των προαναφερώμενων ηγετών, στη λίστα των ονομάτων που φέρεται να εμπλέκονται σε υποθέσεις μαύρου χρήματος είναι επίσης εκείνα των Βλαντιμίρ Πούτιν, Βολοντίμιρ Ζελένσκι και της Σακίρα.

Την ίδια επιλογή έχουν κάνει 330 υψηλόβαθμοι κρατικοί αξιωματούχοι. Δεσμούς με υπεράκτιες εταιρείες έχουν οι υπουργοί Οικονομικών της Ολλανδίας, της Βραζιλίας και του Πακιστάν, καθώς και πρώην υπουργοί Οικονομικών της Γαλλίας και της Μάλτας. Το ίδιο ισχύει για τον πρώην επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) Ντομινίκ Στρος Καν.

Συνήθως στις εταιρείες αυτές διακινούνται μεγάλα ποσά, με αποτέλεσμα ο δικαιούχος να αποκρύπτει την πραγματική του περιουσιακή κατάσταση από τις φορολογικές αρχές της χώρας του. Σε πολλές χώρες η λειτουργία των offshore εταιρειών δεν είναι παράνομη, αλλά οι συναλλαγές αυτές των πλούσιων και ισχυρών ασφαλώς προκαλούν πολλά ερωτήματα περί του «νόμιμου και ηθικού».

Στην έρευνα, που διενήργησε το διεθνές δίκτυο International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) συμμετείχαν δημοσιογράφοι από 150 μέσα ενημέρωσης ανά τον κόσμο – μεταξύ αυτών και η τουρκική σύνταξη της Deutsche Welle. Σύμφωνα με το διεθνές δημοσιογραφικό δίκτυο ICIJ τα Pandora Papers δείχνουν ότι είναι πολλοί οι ισχυροί που, αντί να καταπολεμούν το σύστημα των offshore εταιρειών, προσπαθούν και οι ίδιοι να επωφεληθούν από αυτό.