Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ζόραν Ζάεφ
Η αναδίπλωση Ζάεφ όσον αφορά στην ποδοσφαιρική ομάδα της Βόρειας Μακεδονίας δεν αναιρεί το γεγονός ότι η συμφωνία των Πρεσπών παραμένει αγκάθι για τη ΝΔ.
Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ χαρακτήρισε χθες λάθος το tweet περί “μακεδονικής εθνικής ομάδας” στο Euro, όμως το ζήτημα έχει φέρει ξανά αντιμέτωπη τη Νέα Δημοκρατία με τη συμφωνία των Πρεσπών.
Η κυβέρνηση συνεχίζει τις… ντρίμπλες με τη συμφωνία των Πρεσπών, καθώς αφενός κάλεσε τη γειτονική χώρα να προχωρήσει στην εφαρμογή της, αφετέρου απείλησε με ανάσχεση της πορείας ένταξης στην ΕΕ, αλλά και με “πάγωμα” της ψήφισης των τριών μνημονίων συνεργασίας, που εκκρεμούν.
Το τελευταίο βέβαια αφορά καθαρά το εσωκομματικό ακροατήριο, δεδομένου πως ούτως ή άλλως η ψήφιση των μνημονίων είχε παραπεμφθεί στις καλένδες, λόγω της απειλής του Αντώνη Σαμαρά ότι θα καταψήφιζε, αλλά και λόγω της εκτίμησης ότι και ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής δεν θα ψήφιζε και κυρίως λόγω του φόβου “ανταρσίας” των βουλευτών της βόρειας Ελλάδας.
Αν και βέβαια δεν μπορεί να παγώσει κάτι ήδη παγωμένο, η κυβέρνηση είχε βρει την κατάλληλη αφορμή να ικανοποιήσει την “πατριωτική δεξιά”. Το παράδοξο βέβαια είναι πως είτε κυρωθούν τα μνημόνια αυτά από την ελληνική Βουλή, επί της ουσίας μικρή σημασία έχει: Η συμφωνία των Πρεσπών έχει ψηφιστεί από τη χώρα μας και τα προβλεπόμενα στα τρία μνημόνια εφαρμόζονται ούτως ή άλλως.
Επομένως τόσο η “επανάσταση” των σαμαρικών όσο και η απειλή περί παγώματος, αφορούν ένα καθαρά συμβολικό ζήτημα. Και φυσικά δεν ήταν αυτό που ώθησε σε αναδίπλωση το Ζάεφ, ο οποίος σημειωτέον είχε κινηθεί στα όρια της συμφωνίας των Πρεσπών, καθως ειχε μιλήσει για “μακεδονική εθνική ομάδα” και όχι για “εθνική ομάδα της Μακεδονίας”, ενώ βέβαια δεν έχει κανένα λόγο να υπονομεύσει μία συμφωνία που ο ίδιος υπέγραψε.
Αυτό που έχει πραγματική βαρύτητα όμως είναι η συζήτηση για την ενταξιακή πορεία της γειτονικής χώρας.
Υπενθυμίζεται ότι το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ δεν άναψε προχθές το “πράσινο φως” για να ξεκινήσει η ενταξιακή διαδικασία για τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, όχι όμως επειδή το μπλόκαρε η Ελλάδα, αλλά λόγω του βέτο της Βουλγαρίας.
Η Σόφια θέλει τα Σκόπια να αναγνωρίσουν πως το έθνος και η γλώσσα τους έχουν βουλγαρικές ρίζες, κάτι που απορρίπτει κατηγορηματικά η Βόρεια Μακεδονία, η οποία κατηγορεί τη Βουλγαρία ότι υπονομεύει την ευρωπαϊκή πορεία της. Ενώ αντίθετα η Ελλάδα στηρίζει ενθέρμως από θέση αρχής την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων.
Ο κίνδυνος για την κυβέρνηση είναι όλη αυτή η συζήτηση και η βουλγαρική στάση να “ανοίξει την όρεξη” επίδοξων “μακεδονομάχων”, καθώς ακόμη και σήμερα υπάρχουν φωνές στο εσωτερικό της ΝΔ που μιλάνε για ακύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών ή έστω για βέτο στην ευρωπαϊκή πορεία των Σκοπίων, όπως επιμένουν να αποκαλούν τη Βόρεια Μακεδονία.
Οι “ρεαλιστές” βεβαίως υπενθυμίζουν ότι όπως εξαρχής είχε προειδοποιήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, από την ώρα που η συμφωνία των Πρεσπών ψηφίστηκε από την ελληνική Βουλή δεσμεύει τη χώρα, η οποία μάλιστα επικαλείται ως ισχυρό επιχείρημα απέναντι στην Τουρκία την τήρηση διεθνών συμφωνιών.
Το πιθανότερο είναι λοιπόν τα τρία μνημόνια να παραμείνουν σε λίμπο, η κυβέρνηση διακριτικά να στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της γείτονος και να εφαρμόζει το περιεχόμενο τους, αφήνοντας τη Βουλγαρία να μπλοκάρει, και οι “μακεδονομάχοι” της ΝΔ να συνεχίζουν να υπόσχονται στους ψηφοφόρους τους.
Σε ένα «σπριντ» για τα εθνικά θέματα επιδίδεται η κυβέρνηση, που όπως είναι φυσικό εστιάζει στην Τουρκία αλλά παράλληλα κοιτά και προς τη στάση της κυβέρνησης της Βόρειας Μακεδονίας.
Αυτή την εβδομάδα σε εξέλιξη είναι ένα διπλωματικό «πόκερ» στην ευρύτερη περιοχή, με ισχυρούς παίκτες να κάθονται στο τραπέζι. Σήμερα και αύριο οι ευρωτουρκικές σχέσεις θα απασχολήσουν τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε, ενώ χθες έγινε η δεύτερη διάσκεψη για τη Λιβύη με την Ελλάδα και αυτή τη φορά να είναι απούσα.
Η ατζέντα των ευρωτουρκικών σχέσεων – που θα συζητηθεί στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής– είναι πλούσια. Το μεταναστευτικό αδιαμφισβήτητα ξεχωρίζει (με δεδομένο και το ενδιαφέρον που έχουν χώρες όπως η Γερμανία), ωστόσο η συζήτηση περιλαμβάνει και ζητήματα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Επί τάπητος θα τεθεί και η τουρκική συμπεριφορά στην Ανατολική Μεσόγειο και κατ’ επέκταση στο Κυπριακό. Η Τουρκία συνεχίζει να «ναρκοθετεί» το έδαφος για το διάλογο, με την εμμονή της να μιλά για λύση δύο κρατών στην Κύπρο (θέση με την οποία διαφωνούν τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι Ευρωπαίοι). Την ίδια στιγμή Αθήνα και Λευκωσία έχουν καταστήσει σαφές πως η πρόταση για λύση δύο κρατών δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για διαπραγμάτευση, καθώς έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις αποφάσεις του ΟΗΕ και το κοινοτικό κεκτημένο (που προβλέπουν λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με μία κυριαρχία, μία διεθνή ταυτότητα και μία ιθαγένεια).
Μικρό καλάθι στα ελληνοτουρκικά
Στο «μέτωπο» των ελληνοτουρκικών η Άγκυρα έχει περιορίσει σε ένα βαθμό την προκλητική ρητορική της. Ωστόσο αδιαμφισβήτητα σε θέματα μείζονος σημασίας – όπως είναι οι θαλάσσιες ζώνες- το χάσμα απόψεων παραμένει. Σε αυτή τη φάση η ελληνική πλευρά κρατά … μικρό καλάθι και αναμένει να δει ποιους ελιγμούς στη διπλωματική σκακιέρα θα κάνει η Άγκυρα το επόμενο διάστημα.
Στο μεταξύ κρίσιμος κρίκος στην αλυσίδα των σχέσεων με την Τουρκία αναδεικνύεται και η Λιβύη, όπου η μεταβατική κυβέρνηση καλείται να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές στο τέλος του έτους. Στη διάσκεψη που έγινε χθες στο Βερολίνο – σύμφωνα με τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών Χάικο Μάας- συμφωνήθηκε η Ρωσία και η Τουρκία να αποσύρουν σταδιακά και κατά ισορροπημένο τρόπο τακτικές δυνάμεις και μισθοφόρους.
Η Αθήνα ενδιαφέρεται εντόνως για τις εξελίξεις, καθώς οι σχέσεις με την Λιβύη έχουν περάσει από σαράντα κύματα (εξαιτίας του τουρκολιβυκού μνημονίου για τις θαλάσσιες ζώνες). Τους τελευταίους μήνες οι γέφυρες επικοινωνίας έχουν αποκατασταθεί, χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι δεσμοί της λιβυκής πλευράς με την Τουρκία δεν παραμένουν στενοί. Το γεγονός πάντως πως ούτε και σε αυτή τη δεύτερη διάσκεψη δεν έλαβε πρόσκληση η ελληνική πλευρά προκάλεσε έντονη δυσφορία.
Στο ραντάρ της κυβέρνησης η εφαρμογή των Πρεσπών
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση παρακολουθεί στενά και τις εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία, αναφορικά με την τήρηση των όσων προβλέπονται στη Συμφωνία των Πρεσπών. Σε αυτή τη φάση παραμένουν «παγωμένα» τα μνημόνια συνεργασίας, που πάντως θα έπρεπε να έχουν περάσει εδώ και μήνες από την ελληνική Βουλή (και τα οποία αφορούν θέματα δευτερεύουσας σημασίας αλλά έχουν συμβολική αξία).
Το τελευταίο διάστημα υπήρχαν σενάρια πως μπορεί τα μνημόνια να ερχόντουσαν προς ψήφιση μέσα στο καλοκαίρι, ωστόσο πλέον υποχωρεί αυτό το ενδεχόμενο. Αυτή αναμένεται να είναι η απάντηση της ελληνικής πλευράς στο πρόσφατο tweet του πρωθυπουργού της γειτονικής χώρας Ζόραν Ζάεφ κατά τη διάρκεια του Euro.
Στo tweet γίνεται αναφορά «στην εθνική ποδοσφαιρική ομάδα της Μακεδονίας», «σπάζοντας» ουσιαστικά τη Συμφωνία των Πρεσπών η οποία προβλέπει την χρήση του όρου «Βόρεια Μακεδονία». Χθες ο κ.Ζάεφ ανέφερε πως κάποιες φορές γίνονται και λάθη αλλά αυτός δεν είναι λόγος να παγώσει η Συμφωνία.
Πάντως το θέμα της κύρωσης των μνημονίων συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία προκαλεί εδώ και καιρό προβληματισμό στη «γαλάζια» κοινοβουλευτική ομάδα. Τα «φώτα» στρέφονται στους δυο πρώην πρωθυπουργούς, καθώς ο Αντώνης Σαμαράς δεν πρόκειται να τα ψηφίσει ενώ ανοιχτό παραμένει το τι θα πράξει ο Κ. Καραμανλής. Επομένως το «πάγωμα» δίνει την ευκαιρία για περαιτέρω …ζυμώσεις, ώστε να μην υπάρξουν εκπλήξεις από βουλευτές (κυρίως από όσους θεωρείται ότι είναι κοντά στον κ. Σαμαρά). Μέχρι τότε τα «φώτα» πέφτουν στους χειρισμούς που θα κάνει η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας και στο κατά πόσο θα υπάρξουν αναφορές ή κινήσεις που θα παραβιάζουν τη Συμφωνία των Πρεσπών.