Ο Οκτώβριος, κατεξοχήν μήνας για τις θεατρικές πρεμιέρες και επιστροφής στις κλειστές σκηνές, ειδικά φέτος συνοδεύεται από έντονη προσμονή και την ελπίδα για μια πλούσια και, κυρίως, ομαλή σεζόν. Οι (τουλάχιστον) εκατόν πενήντα παραστάσεις που έχουν εξαγγελθεί μας γεμίζουν αισιοδοξία και επιτρέπουν μια πρώτη χαρτογράφηση της χρονιάς.

Yστερα από ενάμιση χρόνο αποσπασματικής θεατρικής παραγωγής, και μάλιστα σε μια πόλη που είχε συνηθίσει σε ακατάπαυστη δραστηριότητα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ίσως είναι ριψοκίνδυνο να μιλάμε για τις τάσεις που διαφαίνονται, όταν στις συνιστώσες που καθόριζαν την ταυτότητα της θεατρικής Αθήνας προστίθεται ο αστάθμητος ακόμη παράγοντας της covid+ εποχής σχετικά με θέματα ρεπερτορίου, συνεργασιών, οικονομικής βιωσιμότητας κ.ά. Ακόμα κι έτσι, η ανάγκη για καλλιτεχνική έκφραση δείχνει ότι επιστρέφει εντονότερη και οι άνθρωποι του θεάτρου φαίνονται αποφασισμένοι να μην το βάλουν κάτω. Περισσότερες από εκατόν πενήντα παραστάσεις έχουν ανακοινωθεί –και σίγουρα θα πολλαπλασιάζονται όσο η κατάσταση σταθεροποιείται–, η τάση των επαναλήψεων συνεχίζει μαρτυρώντας την ανταπόκριση του κοινού, νέοι χώροι προστίθενται στον θεατρικό χάρτη της Αθήνας, και ο δημιουργικός αναβρασμός, όπως θα διαπιστώσετε στις επόμενες σελίδες, εξαπλώνεται σε κάθε σκηνή της πόλης.

Πολλοί επιμένουν ελληνικά

Αν κάτι γίνεται φανερό από την πρώτη ματιά, χαρακτηρίζοντας το ρεπερτόριο της σεζόν, είναι η επιμονή στην ελληνική γραφή, μια τάση που γιγαντώνεται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Μεγάλα έργα της ελληνικής πεζογραφίας, σύγχρονα και παλαιότερα δείγματα θεατρικής γραφής, καταξιωμένα και πρωτόπαιχτα κείμενα ανεβαίνουν από τις μεγάλες σκηνές μέχρι τα μικρότερα θεατρικά στέκια. Το «Τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή που σκηνοθέτησε ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης συνεχίζει μετά τη σύντομη περσινή διαδρομή του (Παλλάς, από 8/10), ενώ η ανανεωτική, μουσική και σπιντάτη προσέγγιση του Άρη Μπινιάρη στο «Ξύπνα Βασίλη» του Δημήτρη Ψαθά μεταφέρεται στο Ιλίσια με νέα διανομή (από 13/10).

Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, πατέρας της ελληνικής δραματουργίας, εμφανίζεται με δύο έργα και μάλιστα δίνει το έναυσμα για μεγάλες μουσικοθεατρικές παραγωγές: ο Θοδωρής Αμπαζής σκηνοθετεί και γράφει τη μουσική για τον «Ποπολάρο» (Τέχνης, από 14/10), ενώ ο Γιώργος Βάλαρης θα σκηνοθετήσει το «Φιόρο του Λεβάντε», σε πρωτότυπη μουσική του Φοίβου Δεληβοριά (Ολύμπια, Ιανουάριος).

Αισθητή είναι η παρουσία νέων έργων από νεοεμφανιζόμενους συγγραφείς: από τη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής του θεάτρου Πορεία προέκυψαν τα έργα της Ανθής Τσιρούκη («Labor») και της Ευαγγελίας Γατσωτή («Νυχιάνγκ») που θα ανεβούν την προσεχή άνοιξη στο ίδιο θέατρο, ενώ το «Lamington» του Βαγγέλη Δουκουτσέλη, που ξεχώρισε σε ανάλογο σεμινάριο του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, θα σκηνοθετήσει η Μαριάννα Κάλμπαρη (Δεκέμβριος). Ξεχωρίζουν επίσης οι πρώτες απόπειρες καλλιτεχνών, όπως ο μουσικός The Boy, που υπογράφει τη μουσική τραγωδία «Χαλεπάς» σε σκηνοθεσία Αργυρώς Χιώτη (Στέγη, Φεβρουάριος), και ηθοποιών όπως η Ηρώ Μπέζου με τους «Ναυαγούς» (Τέχνης, από 18/10), ο Τάσος Ιορδανίδης με το «Θέλω να σου κρατάω το χέρι» (Άλφα, από 22/10) και ο Γιώργος Χριστοδούλου με τον «Συνεργό» (Επί Κολωνώ, Φεβρουάριος).

Ελληνική Ιστορία και σύγχρονη Ελλάδα στο προσκήνιο

Κατηγορία από μόνη της αναδεικνύεται η ενασχόληση με την ελληνική πολιτική ιστορία της Κατοχής, του Εμφυλίου και της Δικτατορίας. Αυτά τα ζητήματα βάζουν στο προσκήνιο νέες παραστάσεις και επιτυχημένες επαναλήψεις, όπως το εμβληματικό κείμενο του Άρη Αλεξάνδρου «Το κιβώτιο», που ανεβάζει για έκτη σεζόν ο Φώτης Μακρής (Studio Μαυρομιχάλη, από 15/10), ή ο εμπνευσμένος από την προσωπικότητα του Άρη Βελουχιώτη «Άρης» της Σοφίας Αδαμίδου, που επαναλαμβάνεται στο Cartel (από 8/10). Στο ίδιο πλαίσιο επαναδιαπραγμάτευσης της Αριστεράς εντάσσονται έργα όπως η «Συνέντευξη με τον Μαρξ» της Ελένης Ζαφειρίου (Olvio), η δραματοποίηση της συλλογής του Γ. Ρίτσου «Οι γειτονιές του κόσμου» (Βαφείο, Νοέμβριος) ή το εγχείρημα της Σοφίας Καραγιάννη να μεταφέρει σε θεατρική μορφή το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Χρόνη Μίσσιου, «Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς» (104, Απρίλιος).

Η ελληνική κοινωνικοπολιτική ιστορία είναι παρούσα στο μυθιστόρημα του Νίκου Σκορίνη, «Όπου κι αν πας να μη χαθείς», που εποπτεύει πανοραμικά την Ελλάδα από τα μετεμφυλιακά χρόνια μέχρι τις μέρες μας, και θα σκηνοθετήσει ο Δημήτρης Μυλωνάς στο Από Μηχανής (Δεκέμβριος). στο νέο έργο «Block 15» της Ελένης Τριανταφυλλοπούλου, που καταπιάνεται με την ιστορία της φυλακής του Στρατοπέδου Χαϊδαρίου κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (Δημοτικό Πειραιά, Νοέμβριος). στα «Εμφύλια Έπη» του Φαίδωνα Χατζηαντωνίου, που εμπνέεται από τέσσερις πολιτικές προσωπικότητες της Ελλάδας (Μέγαρο, 4/12). σε έργα που γράφτηκαν στον απόηχο της Δικτατορίας, όπως οι «Εκτελεστές» του Γ. Σκούρτη που ξεκίνησε στο Αλκμήνη και οι «Παλαιστές» του Στρατή Καρρά (Πρόβα, από 15/10).

Βρίσκεται ακόμη και στην devised παράσταση των 4Frontal «Αριστερόχειρες», που εμπνέεται από τις «παιδουπόλεις» της Φρειδερίκης που λειτούργησαν κατά τον Εμφύλιο (Δημοτικό Πειραιά, Απρίλιος), αλλά και στον «Αρίστο», την επιτυχημένη παράσταση του Γιώργου Παπαγεωργίου, που μεταφέρει μέσα από την υπόθεση Παγκρατίδη τη δράση του παρακράτους στη Θεσσαλονίκη του ’60 (Πορεία, Ιανουάριος), ή τη «Μαρίκα» του Πέτρου Ζούλια, που σκιαγραφεί την προσωπικότητα της Κοτοπούλη μέσα στο ιστορικό πλαίσιο που σημάδεψε την Ελλάδα του πρώτου μισού του 20ού αι. (Χώρα, από 15/10).

Από τον προβληματισμό των συγγραφέων δεν απουσιάζει η σύγχρονη Ελλάδα, και ζητήματα όπως η πατριαρχία, οι επιπτώσεις της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, η κληρονομιά της Μεταπολίτευσης επανακάμπτουν με τις επαναλήψεις των έργων «Αξύριστα πηγούνια» (Μικρό Χορν, από 7/10) και «170 τετραγωνικά/Moonwalk» του Γιωργή Τσουρή (Ιλίσια-Βολανάκης, από 9/10), αλλά και στο νέο έργο του Μιχάλη Βιρβιδάκη, «Επαρχία», μια μαύρη κωμωδία για το colpo grosso μιας ληστείας τράπεζας από μια σύγχρονη παρέα νέων (Οδού Κυκλάδων, Φεβρουάριος), ή το «Λιωμένο βούτυρο» του Σάκη Σερέφα, που εμπνέεται από την πραγματική ιστορία μιας γυναικοκτονίας και θα ανεβάσει ο Ένκε Φεζολλάρι στο Χυτήριο. Σε άλλο κλίμα, με ποιητικότερες αποχρώσεις και φανταστικό υπόβαθρο, περιμένουμε το νέο έργο του Αλέξη Σταμάτη, «Λευκό δωμάτιο», που ανοίγει μια χαραμάδα στο σύμπαν του συγγραφέα μέσω μιας αλληγορίας όπου πρωταγωνιστούν δύο εμβληματικές θεατρικές ηρωίδες (Μπλανς Ντιμπουά, Έντα Γκάμπλερ), και θα σκηνοθετήσει ο Μάνος Καρατζογιάννης (Σταθμός, από 28/10).

Θα γίνει της επετείου!

Οι παραστάσεις προς τιμήν του 1821 συνεχίζονται μέχρι την εκπνοή του έτους, για να δώσουν τη θέση τους σε αυτές που θα τιμήσουν μία άλλη επέτειο, αυτή των εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Κι εδώ τα ελληνικά κείμενα, αντλημένα από την πεζογραφία και την ποίηση, κυριαρχούν, όπως ο «Λάμπρος» του Σολωμού, σε σκηνοθεσία της Έλενας Μαυρίδου σε εκδοχή «τσέπης» που συνδυάζει την παράδοση με τη σύγχρονη τεχνολογία (Χώρος), ο «Κοτζάμπασης του Καστρόπυργου» του Μ. Καραγάτση (Πορεία, Δεκέμβριος), ο «Λουκής Λάρας» του Δ. Βικέλα, που φέρνει στο προσκήνιο έναν καθημερινό άνθρωπο της Επανάστασης, σε σκηνοθεσία Λ. Γιοβανίδη (Δημοτικό Πειραιά, από 15/10), ή η πρωτότυπη περφόρμανς των Α. Καραζήση-Μ. Μαρμαρινού «Ο Κολοκοτρώνης ατενίζει το μέλλον, γυναίκες προετοιμάζονται για την επανάσταση…», που μεταχειρίζεται την Ιστορία ως πεδίο κριτικής και αυτοκριτικής  (Λυρική, 9-16/10).

Περνώντας στο 1922, τουλάχιστον δύο νέες παραγωγές μάς περιμένουν, η «Αιολική γη» του Βενέζη σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά από το Εθνικό (Δεκέμβριος) και τα «Ματωμένα χώματα» της Δ. Σωτηρίου, που θα σκηνοθετήσει ο Γιώργος Παλούμπης στο Δημοτικό Πειραιά (Απρίλιος). Αντίστοιχα, παραστάσεις όπως το «Κάποτε στον Βόσπορο» της Σοφίας Σπυράτου, σχετικά με το διωγμό των Ελλήνων της Πόλης το ’55 (Βεάκη, από 14/10) ή η επανάληψη του «Κι από Σμύρνη… Σαλονίκη» της Μ. Ντενίση (Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος») μπορούν να ιδωθούν στο ίδιο αφιερωματικό πλαίσιο.

Νοσταλγία και φαντασμαγορία

Βλέμμα προς το παρελθόν ρίχνουν και άλλες παραγωγές, ποντάροντας σε θεάματα με έντονο μουσικό χαρακτήρα και άρωμα νοσταλγίας. Έργα-σταθμοί αναβιώνουν στη σκηνή, όπως η θεατρική μεταγραφή της ταινίας «Συνοικία το όνειρο», που σκηνοθετεί ο Σωτήρης Χατζάκης με την πρωτότυπη μουσική του Μ. Θεοδωράκη (Γυάλινο Μουσικό Θέατρο, από 20/10) ή «Το Μινόρε», βασισμένο στην τηλεοπτική επιτυχία «Το Μινόρε της Αυγής» των Β. Γκούφα-Φ. Μεσθεναίου, που ετοιμάζει ο Τάκης Τζαμαργιάς στο Δημοτικό Πειραιά (από 20/10). Ο Μάκης Δελαπόρτας αποδίδει φόρο τιμής στην «Κυρία Επιθεώρηση» (Βέμπο, από 22/10), η Τζένη Κόλλια εμπνέεται την παράσταση «Πώς να σωπάσω» από τους μεγάλους Έλληνες συνθέτες του λαϊκού πενταγράμμου (Καρέζη, από 17/10), ενώ ο Χρήστος Σουγάρης μετατρέπει σε μιούζικαλ το έργο-ορόσημο της ελληνικής δραματουργίας «Η αυλή των θαυμάτων» του Καμπανέλλη με πρωτότυπη μουσική του Στέφανου Κορκολή (Μέγαρο, Ιανουάριος).

Διεθνή αύρα μας φέρνουν ο θρυλικός «Κουρέας της Σεβίλλης», που θα δούμε σε σκηνοθεσία της Σοφίας Σπυράτου με τον Βασίλη Χαραλαμπόπουλο στο ρόλο του Φίγκαρο (Ακροπόλ, από 29/10), το χίπικο μιούζικαλ «Ηair», που επαναλαμβάνεται σε σκηνοθεσία Δ. Μαλισσόβα (Ριάλτο, από 21/10) και η χριστουγεννιάτικη παραγωγή του Μεγάρου πάνω στην κλασική ταινία του Φρανκ Κάπρα, «Μια υπέροχη ζωή» σε σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού (Δεκέμβριος).

Μόνοι επί σκηνής

Η Μαρία Ναυπλιώτου συνεχίζει για τέταρτη σεζόν να εξομολογείται ως Μαρία Κάλλας στο «Master Class» του Τ. ΜακΝάλι (Παλλάς, Νοέμβριος), ο Ορφέας Αυγουστίδης ερμηνεύει τον Άλαν Τούρινγκ, τον μαθηματικό που συνέβαλε καθοριστικά στη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά καταδικάστηκε ως ομοφυλόφιλος, στη «Μηχανή του Τούρινγκ» του Μπενουά Σολές, σκηνοθετημένος, όπως και η Ναυπλιώτου, από τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο (Βασιλάκου, από 21/10), ενώ η Ρένη Πιττακή αναλαμβάνει το ρόλο μίας από τις γραμματείς του Γκέμπελς, στο «Μια Γερμανίδα Γραμματέας» του Κρ. Χάμπτον, που σκηνοθετεί ο Γιάννης Μόσχος (Ιλίσια-Βολανάκη, από 27/10).

Στο ελληνικό ρεπερτόριο, η Κάτια Δανδουλάκη ερμηνεύει στο θέατρό της το νέο έργο των Ρέππα-Παπαθανασίου, «Το καινούργιο παιδί», που στηρίχτηκε σε δική της ιδέα και γράφτηκε για την ίδια (από 7/10), ενώ ακόμη ένας σύγχρονος γυναικείος μονόλογος είναι αυτός του Βασίλη Ρίσβα, «Λείπεις», που θα σκηνοθετήσει η Μπέσυ Μάλφα (Από Μηχανής, Νοέμβριος). Παράλληλα, μέσα από το κωμικό φίλτρο περνούν παράμετροι του γυναικείου ζητήματος στο «Υπέροχό μου διαζύγιο» της Τζ. Άρον, που επαναλαμβάνεται σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη με τη Φαίδρα Δρούκα (Μικρό Άνεσις, από 15/10) ή και στο «Cavewoman» της Έμ. Πίρσον που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Μυλωνάς με την Κατερίνα Ζαρίφη (Γυάλινο, από 25/10).

Κωμωδία ή δράμα;

Ίσως εμφανίζεται μετριασμένη η τάση της κωμωδίας, όμως εκπροσωπείται από κάποια εμβληματικά έργα, όπως αυτά του Ντάριο Φο, του συγγραφέα-θεατρίνου που συνέδεσε την ιταλική παράδοση με το σύγχρονο πολιτικό έργο: «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» θα δούμε από τον Δ. Μυλωνά στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο (από 21/10), τον «Τυχαίο θάνατο ενός αναρχικού» από τον Γ. Κακλέα στο Γκλόρια (αρχές Νοεμβρίου) και το «βλάσφημο» «Mistero Buffo» από τον Νικορέστη Χανιωτάκη (Άνεσις, Δεκέμβριος). O Χανιωτάκης βρίσκεται και πίσω από τη νέα εκδοχή του «Σεσουάρ για δολοφόνους», της κωμικής παράστασης που κατέγραψε δεκατρείς (!) σεζόν επιτυχίας όταν πρωτοπαρουσιάστηκε (Λαμπέτη, από 13/10).

Η φρενήρης κωμωδία που ρίχνει μια ματιά στα παρασκήνια και γνωρίσαμε ως «Το σώσε», το «Noises Off» του Μάικλ Φρέιν έρχεται στο Παλλάς από το νέο έτος σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, στα «Μισά-Μισά» των Σάντσεθ – Γκόμεζ οι Αντώνης Κρόμπας και Λευτέρης Ελευθερίου φλερτάρουν με την ιδέα να σκοτώσουν τη μητέρα τους για να μοιραστούν την κληρονομιά (Μικρό Παλλάς, Νοέμβριος), ενώ στο «Κουκλόσπιτο – Μέρος Δεύτερο» του Λούκας Ναθ, που σκηνοθετεί ο Μανώλης Δούνιας, η ιψενική Νόρα επιστρέφει στο σπίτι της για να ζητήσει διαζύγιο (Άνεσις, από 11/10). Ο έρωτας απασχολεί το πρώτο θεατρικό έργο του Γ. Καπουτζίδη, «Όποιος θέλει να χωρίσει… να σηκώσει το χέρι του!» που συνεχίζει στο Ήβη (από 15/10), αλλά και την πνευματώδη κωμωδία του Μαριβό, «Η Κληρονομιά», που επαναλαμβάνεται σε σκηνοθεσία του Γιάννη Νταλιάνη (Από Μηχανής, από 30/10), ενώ ατμόσφαιρα μυστηρίου, θρίλερ και μαύρης κωμωδίας φέρνουν δύο έργα του Ρομπέρ Τομά, «Η Παγίδα» (Ζίνα, από 13/10) και «Οχτώ γυναίκες κατηγορούνται» (Αλίκη, Δεκέμβριος) που θα σκηνοθετήσει ο Πέτρος Ζούλιας.

Ισχυρή είναι η παρουσία δραματικών έργων, που πραγματεύονται από διαφορετικές oπτικές κάθε μορφής σχέσεις. Ο Ν. Χανιωτάκης μεταφέρει στη σκηνή τους «Άθικτους», δημοφιλή γαλλική ταινία για τη φιλία ενός τετραπληγικού άνδρα και του φροντιστή του (Νέος Ακάδημος, από 7/10), ο Σωτήρης Χατζάκης και ο Δημήτρης Μυλωνάς θα επιδοθούν σε μία τετ α τετ σύγκρουση στο αγαπημένο έργο του Άντ. Σάφερ «Σλουθ» (Από Μηχανής, Νοέμβριος), τη φανταστική αφήγηση για τη ζωή του Μότσαρτ και του Σαλιέρι στο «Αμαντέους» του Πίτερ Σάφερ σκηνοθετεί ο Οδ. Παπασπηλιόπουλος (Δημοτικό Πειραιά, Φεβρουάριος), ενώ ο Αλέξανδρος Κοέν καταπιάνεται με τις συζυγικές σχέσεις στο «Υποχώρηση από τη Μόσχα» του Γ. Νίκολσον (Αργώ, Νοέμβριος), όπως ο Κώστας Μπάρας στους «Δαίμονες» του Λαρς Νορέν (104) και ο Σταμάτης Φασουλής στον «Κήπο με τις αλήθειες» του Ά. Μπόβελ (Μουσούρη, από 21/10).

Έργο ενδοσκόπησης είναι το «Χάρπερ Ρήγκαν» του Σάιμον Στίβενς, που ανεβάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα ο Φώτης Μακρής (Studio Μαυρομιχάλη, Νοέμβριος), ενώ κι άλλα άπαιχτα έργα με σύγχρονο προβληματισμό πάνω στη σεξουαλικότητα και τις έμφυλες ταυτότητες θα μας συστήσουν ο Σίμος Κακάλας με «Μια ιστορία αγάπης» του Α. Μίχαλικ (Άνεσις, από 23/10), ο Γιάννης Λεοντάρης με το τελευταίο δράμα του Μάρτιν Σέρμαν, «Όπως πάει το ποτάμι» (Σταθμός, Νοέμβριος), ο Αντώνης Γαλέος με το «Homos, ή Όλοι στην Ελλάδα» του Τζ. Σίβεϊ διασκευασμένο σε ελληνική εκδοχή (Από Μηχανής, Νοέμβριος) και ο Βαγγέλης Λάσκαρης με το «The prudes» του Ά. Νίλσον (Vault, από 18/10).

Έργα ισχυρού πολιτικού αποτυπώματος

Όργουελ, Κάφκα, devised παραστάσεις, θέατρο ντοκουμέντο και σύγχρονα ξένα έργα ανεβάζουν στο σανίδι επείγοντες προβληματισμούς σχετικά με την εξουσία, τη βία, το γυναικείο ζήτημα, την οικολογία. Την εμβληματική «Φάρμα των ζώων» μεταφέρει σε θεατρική μορφή ο Άρης Μπινιάρης (Εθνικό, Νοέμβριος), ο Σάββας Στρούμπος σκηνοθετεί Κάφκα και «Αναφορά σε μια Ακαδημία» (Άττις, Νοέμβριος), «Αγώνα Νέγρου και Σκύλων» του Κολτές θα δούμε από τον Αλέξανδρο Σωτηρίου (Τζένη Καρέζη, από 15/10), ενώ πολιτική απόχρωση δίνει ο Κωστής Καπελώνης στη «Γυναίκα χωρίς σημασία» του Ουάιλντ, με την «Παράσταση χωρίς σημασία» (Studio Μαυρομιχάλη, Δεκέμβριος).

Η Κατερίνα Γιαννοπούλου θα δημιουργήσει τον «Παράδεισο», μία παράσταση-διάψευση του καπιταλιστικού μοντέλου παραγωγής (Στέγη, από 29/10), ενώ ο Kοραής Δαμάτης σκηνοθετεί την παράσταση «Εμπόριο», που στηρίζεται σε αληθινές μαρτυρίες θυμάτων trafficking (Radar, από 13/10). Παράλληλα, ένα ζευγάρι σύγχρονων έργων δίνουν τον λόγο στη γυναίκα: «Τζεμ» της Ελέιν Μέρφι (Studio Μαυρομιχάλη) και «Συναίνεση» της Νίνα Ρέιν (Μοντέρνοι Καιροί, Νοέμβριος), ενώ η Ζωή Χατζηαντωνίου ετοιμάζει στο Δημοτικό Πειραιά την περφόρμανς «Amalia melancholia, η βασίλισσα των φοινίκων», που εμπνέεται από τη δραματική ιστορία της ατεκνίας της βασίλισσας Αμαλίας (Δεκέμβριος).

Σύγχρονοι κλασικοί και οι Αμερικάνοι της καρδιάς μας

Σταθερά στο ρεπερτόριο και φέτος έργα του Πίντερ, με «Προδοσία» από τον Αιμίλιο Χειλάκη (Βρετάνια, από 15/10) και «Πάρτι γενεθλίων» που αναμένεται από τον Γιώργο Παλούμπη, και του Μπέκετ, με «Τέλος του Παιχνιδιού» από τον Γιώργο Σκεύα και πρωταγωνιστή τον Δ. Καταλειφό (Σύγχρονο, από 29/10), και βέβαια αυτά της σπουδαίας αμερικανικής τετράδας: Ουίλιαμς, με «Νύχτα της Ιγκουάνα» από τη Μαρία Μαγκανάρη (Πορεία, από 20/10), «Λεωφορείον ο Πόθος» από το Θανάση Σαράντο (Εθνικό) και «Γυάλινο κόσμο» από τον Γιώργο Νανούρη (Αλκυονίς). Μίλερ με «Μάγισσες του Σάλεμ» σε σκηνοθεσία Ν. Χανιωτάκη (Δημήτρης Χορν, από 15/10), ο οποίος σκηνοθετεί και τη «Γίδα ή ποια είναι η Σίλβια» του Άλμπι που επαναλαμβάνεται ήδη στο Αθηνών. και Ο’ Νιλ με το «Ταξίδι μιας μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα» από τον Δημήτρη Καραντζά (Οδού Κεφαλληνίας, Φεβρουάριος).

Ισπανική αναγέννηση, Λόρκα και δοκιμές στους κλασικούς

Αναπάντεχες επιλογές από το κλασικό ισπανικό ρεπερτόριο βρίσκουμε στη «Φουέντε Οβεχούνα» του Λόπε δε Βέγα που ετοιμάζει η Ελένη Ευθυμίου στο Εθνικό (από 23/10), ενώ το νεότερο αριστούργημα του Λόρκα, «Ματωμένος γάμος» θα δούμε στο ίδιο θέατρο από τη Μαρία Μαγκανάρη (Ιανουάριος). Αυτός που κυριαρχεί, όμως, είναι ο πειραματισμός πάνω στον Σαίξπηρ και ειδικά στον «Μάκβεθ», από τον Δ. Μυλωνά («Ο κύκλος του ΣτΑίματος», Από Μηχανής, Νοέμβριος), τον Θανάση Δόβρη (Θέατρο Τέχνης, από 21/10) και την Τώνια Ράλλη (Rabbithole, 8-24/10).

Επαναλαμβάνεται, επίσης, η προσωπική εκδοχή του Αργύρη Πανταζάρα για το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», «This is not Romeo & Juliet» (Πορεία), ενώ το λιγότερο παιγμένο «Τρωίλος και Χρυσηίδα» θα δούμε από τη Μαρία Πανουργιά στο Εθνικό (Φεβρουάριος). Με έμπνευση από τους αρχαίους ελληνικούς μύθους έρχονται οι εκδοχές κλειστού χώρου από τον Νίκο Καραθάνο για τον «Προμηθέα» (Στέγη, από 10/10) και τους Κάτια Γέρου-Αντ.Morgan Κωνσταντουδάκη με τη «Μήδεια» (Δημοτικό Πειραιά, Δεκέμβριος). Την άνοιξη η Λένα Κιτσοπούλου θα παρουσιάσει μια δική της εκδοχή του μύθου του «Φράνκεσταϊν» (Στέγη), ενώ η ανήσυχη Γεωργία Μαυραγάνη θα ανεβάσει σε πανελλήνια πρώτη το άγνωστο έργο του Δανού Κάι Μούνκ, «Ο Λόγος – Ένας θρύλος, σήμερα» (Προσκήνιο).

Σε κλασικές διαδρομές από άποψη ρεπερτορίου κινούνται και ο Αλέξανδρος Διαμαντής με Μολιέρο και «Δον Ζουάν» (Σημείο, Νοέμβριος), η Ρέινα Εσκενάζυ που ετοιμάζει τον «Μανδραγόρα» του Μακιαβέλι (Αθηναΐς) και η Κωνσταντίνα Κωνσταντινίδη, που ανεβάζει για πρώτη φορά στη σκηνή το μυθιστόρημα του Τουργκένιεφ, «Κλάρα» (Σύγχρονο, Ιανουάριος). Η τελευταία δεν είναι η μόνη που στρέφεται στην ξένη λογοτεχνία, καθώς ο Γιώργος Σίμωνας σκηνοθετεί στο Rabbithole Χέμινγουεϊ («Οι δολοφόνοι») και Τζακ Λόντον («Το αβυσσαλέο κτήνος», Δεκέμβριος), ο Κώστας Γάκης παρουσιάζει ήδη την «Ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν Πιστό» του Σεπούλβεδα (Άλφα), ο Δημήτρης Πλειώνης δραματοποιεί τις ιστορίες του Μπουκάι και το «Να σου πω μια ιστορία» (Studio Μαυρομιχάλη, από 18/10) και η Όλια Λαζαρίδου καταπιάνεται με το εμβληματικό έργο του Nτοστογέφσκι «Έγκλημα και τιμωρία» στο Δημοτικό Πειραιά (από 27/10).

Εκλεκτοί διεθνείς προσκεκλημένοι

Τον Νοέμβριο, οι Ροές θα υποδεχτούν το νεοϋορκέζικο off off Broadway σχήμα THE TANK με την παράσταση «When we went electronic», ενώ η Στέγη αναδεικνύεται αδιαμφισβήτητα ως το σημείο αναφοράς για τις διεθνείς παραγωγές: Περιμένουμε τον «Γυάλινο κόσμο» από τον Ίβο βαν Χόβε με την Ιζαμπέλ Ιπέρ (Νοέμβριος), θα έχουμε τη χαρά να δούμε την πρώτη θεατρική δουλειά του κινηματογραφιστή Γκας βαν Σαντ, «Andy», για τον Γουόρχολ (Μάρτιος), θα ακούσουμε την lecture perfomance του Λιβανέζου Zian Antar, «Bladder Diplomacy», σχετικά με τη σχέση που ενώνει τις αγροτικές καλλιέργειες με τη διεθνή διπλωματία (16-17/10), ενώ το πρόγραμμα συμπληρώνει ο Έλληνας διεθνής Δημήτρης Παπαϊωάννου με την τελευταία του δουλειά, «Εγκάρσιος προσανατολισμός» (Δεκέμβριος).

4 θεατρικά στοιχήματα

«Killer Joe»
Μετά από είκοσι δύο χρόνια στο σανίδι, ο Γιάννης Στάνκογλου κάνει το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με το γεμάτο βία έργο του Τρέισι Λετς. Με μια αισθητική που θυμίζει Ταραντίνο και Κοέν μπολιάζει την παράσταση με χιούμορ, ποντάροντας στη νέα πρωταγωνίστρια, Νάταλι Σουίφτ (Εμπορικόν).

«Οι παίχτες»
Οι επιλογές του Γιώργου Κουτλή αποκαλύπτουν την αδυναμία του στη ρώσικη δραματουργία! Μετά το έξυπνα σκηνοθετημένο «Παίζοντας το θύμα» των αφων Πρεσνιακόφ στο Εθνικό Θέατρο, ανεβάζει Νικολάι Γκόγκολ σε μια παράσταση με ζωντανή μουσική και έντονο ρυθμό (Κιβωτός).

«Λάθος χώρα»
Η διερεύνηση ταυτοτήτων απασχολεί τον Παντελή Φλατσούση, που το καλοκαίρι παρουσίασε στο Φεστιβάλ το «Εθνικό ντεφιλέ». Τώρα, φέρνει επί σκηνής ηθοποιούς αλβανικής καταγωγής για τη μεταφορά του μυθιστορήματος του Γκαζμέντ Καπλάνι με θέμα τη μετανάστευση (Πόρτα).

«Good People»/«Τape»
Η ταλαντούχα Άννα-Μαρία Παπαχαραλάμπους μπαίνει δυναμικά στο στίβο της σκηνοθεσίας με δύο έργα: το βαθιά ανθρώπινο και πρωτόπαιχτο στην Ελλάδα «Good People» του Ντέιβιντ Λίντσεϊ-Αμπέρ (Αποθήκη, φωτό) και το «Tape-Season 2» (Γυάλινο), μέσα στο οποίο αναγνωρίζεις το κίνημα #MeToo.

Νέα εποχή για 2 θέατρα

Cartel
Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση παραχώρησε στην ομάδα του Τεχνοχώρου Cartel ένα νέο βιομηχανικό χώρο στον οποίο παίζονται ήδη δυο σκηνοθεσίες του Βασίλη Μπισμίκη, το «Άνθρωποι και ποντίκια» του Στάινμπεκ και ο «Άρης» της Σοφίας Αδαμίδου, ενώ ετοιμάζει τα «Κόκκινα φανάρια».

Προσκήνιο
Ο Δημήτρης Καραντζάς ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του θέατρου και σκηνοθετεί τη «Φαίδρα» της Μαρίνας Τσβετάγιεβα, από 9/10. Θα ακολουθήσει ο «Θείος Βάνιας» του Τσέχωφ και η Γεωργία Μαυραγάνη με το «Ο Λόγος – Ένας θρύλος, σήμερα» εμπνευσμένο από το κινηματογραφικό «Ο λόγος» του Καρλ Ντράγιερ (1958).

Τι θα μας παρουσιάσουν φέτος;

Θεόδωρος Τερζόπουλος
Η «Νόρα» του θα επιστρέψει στο Άττις για 3η χρονιά. Ο Τερζόπουλος χτίζει πάνω στην ιψενική δραματουργία και, με πρωταγωνιστές τους Σοφία Χιλλ, Αντώνη Μυριαγκό και Τάσο Δήμα, καταθέτει μια μαρτυρία για την πεισματική διαχρονικότητα του έργου του Ίψεν, ενώ δίνει απάντηση στο ερώτημα πώς «διαβάζεται» ένα κλασικό έργο σήμερα.

Γιάννης Χουβαρδάς
Στις 12/10 ολοκληρώνονται οι παραστάσεις του έργου «Κάποιος θα ‘ρθει» του Γιον Φόσε που σκηνοθέτησε στο Θόλο του ΚΠΙΣΝ και ήδη ετοιμάζεται για το «Πονηρό πνεύμα» του Νόελ Κάουαρντ, που θα παιχτεί στο Εθνικό στις αρχές του 2022, με πρωταγωνιστές τους Αργύρη Ξάφη, Αμαλία Μουτούση, Άννα Μάσχα, Άλκηστη Πουλοπούλου, Κατερίνα Λέχου.

Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Ο ιδρυτής του Θεάτρου του Νέου Κόσμου γιορτάζει τα 30 χρόνια του στο θέατρο με δυο σύγχρονα πολιτικά έργα: την «Τριλογία των Λήμαν Μπράδερς» του Στέφανο Μασίνι, που παίζεται ήδη στο Ιλίσια, και το «Τσέρνομπιλ: Ένα χρονικό του μέλλοντος» της Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, που θα ξεκινήσει στις 10/11 στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.

Γιάννης Κακλέας
Με πρωταγωνιστή τον Άρη Σερβετάλη επαναλαμβάνει από τις 15/10 τον «Ρινόκερο» του Ευγένιου Ιονέσκο στο Κιβωτός, σε μια παράσταση με γρήγορους ρυθμούς. Παράλληλα ετοιμάζεται για την πρεμιέρα της κωμωδίας του «Τυχαίου θανάτου ενός αναρχικού» του Ντάριο Φο με πρωταγωνιστή τον Πάνο Βλάχο. Η πρεμιέρα αναμένεται αρχές Νοεμβρίου στο Γκλόρια.

Ελένη Σκότη
Τρεις σκηνοθεσίες υπογράφει φέτος η ιδρύτρια της ομάδας Νάμα. Η επιτυχημένη «Βασίλισσα της Ομορφιάς» του Μάρτιν ΜακΝτόνα επαναλαμβάνεται στο Σύγχρονο Θέατρο, μέσα Νοέμβρη θα ξεκινήσει στο Επί Κολωνό η «Σιωπηλή λίμνη» του Ντάβιντ Ντεσόλα, ενώ τέλος Δεκεμβρίου έρχονται τα μονόπρακτα «Talking Heads» βασισμένα στους διαλόγους του Θανάση Λάλα.

Μιχαήλ Μαρμαρινός
«Κομμώτριες / Μεταπολίτευση» είναι ο τίτλος της πολιτικής παράστασης, που παίχτηκε ελάχιστα πέρσι και θα επαναλάβει στο Θησείον (από 28/10). Τον Απρίλιο μαζί με έξι διακεκριμένους δημιουργούς του μουσικού θεάτρου, θα αναμετρηθούν με προσχέδια του «μεταμουσικού» συνθέτη Γ. Χρήστου, στο «Γιάννης Χρήστου: έξι συναντήσεις με το έργο του» στη Στέγη.

Νίκος Μαστοράκης
Το οικογενειακό δράμα «Φθινόπωρο Χειμώνας» του, προσφάτως εκλιπόντα λόγω covid, Λαρς Νόρεν δίνει την αφορμή να ξαναβρεθεί στο θέατρο Οδού Κεφαλληνίας και να σκηνοθετήσει ένα πολύ δυνατό καστ, που απαρτίζεται από τους Μπέττυ Αρβανίτη, Άννα Καλαϊτζίδου, Μαρία Καλλιμάνη, Άλκη Παναγιωτίδη. Πρεμιέρα στις 15 Οκτωβρίου.

Στάθης Λιβαθινός
Το «Συμφορά από το πολύ μυαλό» του Αλεξάντρ Γκριμπογέντοφ, έργο-σταθμός της ρώσικης δραματουργίας, είχε παιχτεί για πρώτη φορά στη χώρα μας στο Θέατρο της οδού Κυκλάδων-«Λευτέρης Βογιατζής», το 1986, κι εκεί θα το ξαναδούμε αυτόν τον Δεκέμβριο, σε σκηνοθεσία του Λιβαθινού με δεκαπενταμελή θίασο.

Θωμάς Μοσχόπουλος
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Πόρτα φέρνει στη σκηνή, από τις 16/10, το έργο λυρικού ρεαλισμού «Πόσο κοστίζει να ζεις» της Μαρτίνα Μαγιόκ, που χάρισε στη νεαρή Πολωνο-αμερικανίδα συγγραφέα το Βραβείο Πούλιτζερ το 2018. Από 21/11 θα ανεβάσει το σκοτεινό ποιητικό έργο «Γιατρός της τιμής του» του Πέδρο Καλντερόν ντε λα Μπάρκα.

Δημήτρης Τάρλοου
Η ψυχή του θεάτρου Πορεία, στις 8/12, φέρνει στη σκηνή του τον «Κοτζάμπαση του Καστρόπυργου» του Καραγάτση που είχε σκηνοθετήσει και παρουσιάσει σε live streaming τον περσινό χειμώνα στο Εθνικό, ενώ τον Μάιο θα σκηνοθετήσει το «Νυχιάνγκ» της Ευαγγελίας Γατσωτή, έργο που προέκυψε από τη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής.

Info

Το πλαίσιο λειτουργίας των θεάτρων έχει αλλάξει με βασικό άξονα τη χρήση μάσκας και το διαχωρισμό σε αμιγείς χώρους για εμβολιασμένους και σε μεικτούς. Στα covid free θέατρα επιτρέπεται η είσοδος σε εμβολιασμένους και νοσήσαντες (έως 6 μήνες από τη διάγνωση), ενώ στους μεικτούς χώρους επιτρέπεται η είσοδος και σε ανεμβολίαστους που έχουν πραγματοποιήσει εργαστηριακό rapid test αντιγόνου έως και 48 ώρες νωρίτερα.

Μαρία Κρύου    Τώνια Καράογλου