Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, το 2020 λίγο πάνω από το 1/3 του ελληνικού πληθυσμού «δεν τα έβγαζε πέρα οικονομικά». Το 2021 ήλθε να προστεθεί ένας πληθωρισμός (1,9%) που, δεδομένης της στασιμότητας των μισθών, επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την αγοραστική ικανότητα του μέσου Έλληνα πολίτη.
Η αλήθεια βέβαια είναι πως ναι μεν είναι χαμηλότερος ο πληθωρισμός στην Ελλάδα από αυτόν της Ευρωζώνης (3%), όμως από τις αρχές του χρόνου αυξάνει 71% ταχύτερα και εάν συνεχίσει με αυτόν τον ρυθμό προσθέτοντας 0,5 ποσοστιαίες μονάδες μηνιαίως τότε στο τέλος του 2021 θα έχει υπερβεί το 3% (3,2% περίπου).
Το χειρότερο, όμως, είναι πως έτσι οξύνονται περαιτέρω οι εισοδηματικές και κοινωνικές ανισότητες κλιμακώνοντας και το βαθμό φτωχοποίησης του πληθυσμού. Γιατί ο πληθωρισμός δεν πλήττει με τον ίδιο τρόπο τα υψηλά με τα χαμηλά εισοδήματα, καθώς η διάρθρωση της κατανάλωσής τους είναι διαφορετική και οι αυξήσεις τιμών στις επιμέρους ομάδες προϊόντων είναι επίσης δυσανάλογη.
Συγκεκριμένα, από τις 12 ομάδες αγαθών – τις αυξήσεις τιμών των οποίων καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ – οι 3 εξ αυτών συγκεντρώνουν το 50% του βάρους στο συνολικό δείκτη πληθωρισμού και είναι αυτές που, ενώ σημειώνουν τις υψηλότερες αυξήσεις τιμών, συγχρόνως κυριαρχούν στις αγορές των χαμηλών εισοδημάτων. Πρόκειται για τις ομάδες «διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά», «στέγαση» και «μεταφορές» των οποίων οι τιμές αυξήθηκαν σε ετήσια βάση τον Αύγουστο κατά 3,3%, 4,3% και 4,2% αντίστοιχα. Δηλαδή, συνδυαστικά, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στις 3 αυτές ομάδες ήταν 3 φορές περίπου υψηλότερος από τον μέσο συνολικό πληθωρισμό (1,2%). Οι τρεις αυτές ομάδες ξεχωρίζουν γιατί δεν υπάρχει νοικοκυριό που να μην αγοράζει τα προϊόντα τους σε καθημερινή βάση, ενώ αντίστοιχα δεν δαπανούν όλα τα νοικοκυριά για διαρκή αγαθά, εκπαίδευση (ιδιωτικά σχολεία, φροντιστήρια κλπ), υγεία κλπ.
Κοινός παρονομαστής στις αυξήσεις όλων των κατηγοριών είναι από τη μία η αύξηση της ζήτησης λόγω της μετάβασης από το λοκντάουν στο άνοιγμα των οικονομιών, και από την άλλη τα προβλήματα στην αύξηση της προσφοράς λόγω των δυσλειτουργιών που προκάλεσε η πανδημία στις διεθνείς αλυσίδες παραγωγής και προμηθειών. Επειδή, δε, η πανδημία θεωρείται παροδική, κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις θεωρούν προσωρινό φαινόμενο την εκτίναξη του πληθωρισμού. Ωστόσο, εκτός από τους παράγοντες αυτούς και της διάρκειας της πανδημίας λόγω μεταλλάξεων, την άνοδο του πληθωρισμού τροφοδοτούν και οι μεγάλες αυξήσεις στα ενεργειακά κόστη (πετρέλαιο, άνθρακας, φυσικό αέριο, ρεύμα) και στις τιμές των πρώτων υλών. Οι αυξήσεις αυτές διαχέονται βαθμιαία σε όλο το οικονομικό κύκλωμα εισάγοντας ένα φαύλο κύκλο πληθωριστικών πιέσεων και παραγωγικής επιβράδυνσης που μπορεί να οδηγήσει και σε στασιμότητα (βλ τις αρνητικές επιπτώσεις των αυξήσεων φυσικού αερίου και ρεύματος στην παραγωγή λιπασμάτων και κατ’ επέκταση στην διεθνή παραγωγή αγροτροφίμων).
Υπό το πρίσμα αυτό, οι πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες για επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος στα πιο αδύναμα νοικοκυριά ή η στοχευμένη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στον καφέ και τις μεταφορές κ.α. ανακουφίζουν ελάχιστα, προσωρινά και πολύ λίγους από την πληθωριστική αρρώστια. Γιατί οι ενεργειακές ανατιμήσεις περνάνε σε όλο το παραγωγικό και καταναλωτικό φάσμα, ενώ τα μέτρα είναι περιορισμένης εμβέλειας και χρονικής διάρκειας.
Στην Ελλάδα βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή, καθώς δεν έχουμε δει τις καταστροφικές συνέπειες στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή από τις πυρκαγιές του Αυγούστου.
Ετήσια ποσοστιαία (%) μεταβολή τιμών τον Αύγουστο 2020 και 2021
Αλλά ούτε και τις επιπτώσεις από τις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων οι οποίες αυξήθηκαν τον Αύγουστο κατά 33% σε σχέση με πέρυσι, με τα φυτικά έλαια, τα σιτηρά και το κρέας να αυξάνονται, όπως δείχνουν τα στοιχεία του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών. Και δεν είναι πιθανό να βελτιωθεί η κατάσταση, καθώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα έξοδα μεταφοράς φορτίων και λιπασμάτων, τα εμπόδια αποστολής και η έλλειψη εργατικού δυναμικού επιδεινώνουν το πρόβλημα. Η μείωση των αποθεμάτων σε ξένο νόμισμα εμποδίζει επίσης την ικανότητα ορισμένων κρατών να εισάγουν τρόφιμα.
Όπως δήλωσε ο Cullen Hendrix, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Peterson for International Economics: «Οι κυβερνήσεις μπορούν να παρέμβουν και να δεσμευτούν να στηρίξουν τις χαμηλότερες τιμές καταναλωτή για λίγο, αλλά δεν μπορούν να το κάνουν επ ‘αόριστον».
Να θυμίσουμε πως ο πληθωρισμός των τροφίμων προκάλεσε περισσότερες από δώδεκα ταραχές σε όλη την Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, συμβάλλοντας στις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης πριν από 10 χρόνια. Οι θύλακες δυσαρέσκειας αυξάνονται ξανά.(βλ αναταραχές στη Νότια Αφρική, μαζικές διαμαρτυρίες στην Κούβα κ.α.). Προσαρμοσμένο για τον πληθωρισμό το ετήσιο κόστος διατροφής είναι ήδη υψηλότερο από ό, τι σχεδόν οποιαδήποτε στιγμή τις τελευταίες έξι δεκαετίες, σύμφωνα με τα στοιχεία του FAO. Πράγματι, όπως δήλωσε ο Alastair Smith, καθηγητής για την παγκόσμια βιώσιμη ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Warwick στο Ηνωμένο Βασίλειο: «Το φαγητό είναι πιο ακριβό σήμερα από ό, τι για τη συντριπτική πλειοψηφία της σύγχρονης καταγεγραμμένης ιστορίας».
Είναι προφανές πως το θηρίο του στασιμοπληθωρισμού μόλις βγήκε από το κλουβί. Και κάποιοι αφελείς προσπαθούν να το πιάσουν από την ουρά…
Κώστας Καλλωνιάτης, οικονομολόγος
ΚΥΑ: Απλοποίηση της διαδικασίας για απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ για τα πυρόπληκτα ακίνητα
Εικόνα από τη φωτιά στη Βαρυμπόμπη
Στην επέκταση της πλατφόρμας arogi.gov.gr και απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ προχωρά το υπουργείο Οικονομικών.
Το Υπουργείο Οικονομικών, με τη συμβολή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και σε συνεργασία με τα Υπουργεία Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Εσωτερικών, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Υποδομών και Μεταφορών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προχωράει σε επέκταση του πεδίου εφαρμογής της ηλεκτρονικής πλατφόρμας arogi.gov.gr για τη στήριξη των πληγέντων από τις πρόσφατες φωτιές.
Ταυτόχρονα, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων απλοποιεί τη διαδικασία για τη χορήγηση απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ για τα ακίνητα που βρίσκονται στις περιοχές που εντάσσονται στην πλατφόρμα arogi.gov.gr.
Ειδικότερα σύμφωνα με ανακοίνωση προωθούνται τα εξής :
Α. Επέκταση της πλατφόρμας arogi.gov.gr
Με Κοινές Αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Εσωτερικών, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Υποδομών και Μεταφορών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, δίνεται η δυνατότητα:
- να υποβάλουν αίτηση και νοικοκυριά, επιχειρήσεις και ιδιοκτήτες ακινήτων που επλήγησαν από τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν σε περιοχές της χώρας από 1η Μαΐου ως και 2 Σεπτεμβρίου 2021, τόσο για τη χορήγηση πρώτης αρωγής έναντι στεγαστικής συνδρομής, έναντι επιχορήγησης και αποζημίωσης οικοσκευής, όσο και για απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ,
- να τροποποιήσουν ή και να ανακαλέσουν την αίτησή τους, εφόσον το επιθυμούν, όσοι έχουν ήδη υποβάλει αίτηση,
- να ενταχθούν και οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται σε ιδιόκτητα αγροτεμάχια που βρίσκονται στις πληγείσες περιοχές.
Ταυτόχρονα, επεκτείνεται η προθεσμία υποβολής αίτησης ως την 15η Οκτωβρίου 2021.
Η διευρυμένη πλατφόρμα arogi.gov.gr θα είναι διαθέσιμη από σήμερα 18 Σεπτεμβρίου 2021.
Υπενθυμίζεται ότι κατά την υποβολή της αίτησης, εμφανίζονται τα ακίνητα των ιδιοκτητών που, σύμφωνα με τη δήλωση Ε9 τους, βρίσκονται στις πληγείσες περιοχές και οι ιδιοκτήτες δηλώνουν, ανά ακίνητο, την έκταση των ζημιών και τη χρήση του (ιδιόχρηση, μίσθωση κ.λπ.). Ταυτόχρονα, ανάλογα με την έκταση των ζημιών που δηλώνεται ότι υπέστησαν, τα ακίνητα αυτά περιλαμβάνονται στην απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ.
Για την καταβολή των οικονομικών ενισχύσεων, οι δικαιούχοι χρειάζεται να έχουν δηλώσει το IBAN του λογαριασμού τους στην ΑΑΔΕ.
Β. Διαδικασία απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ για το 2021
Κατόπιν της έκδοσης των ως άνω κοινών αποφάσεων, η έκδοση των αρχικών εκκαθαριστικών ΕΝΦΙΑ 2021 θα πραγματοποιηθεί στις 22 Σεπτεμβρίου 2021.
Με απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ προβλέπεται ότι:
– Για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που εντάσσονται στις πληγείσες περιοχές, όπως αυτές διευρύνονται με τις παραπάνω Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις, και έχουν υποβάλει ή θα υποβάλουν αίτηση στην πλατφόρμα arogi.gov.gr μέχρι και την Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 2021, τα εν λόγω ακίνητα θα απαλλαγούν κατά την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ 2021, εφόσον πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις.
– Για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που θα υποβάλουν αίτηση μετά την Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου και έως τις 15 Οκτωβρίου 2021, η αρχική εκκαθάριση ΕΝΦΙΑ θα περιλαμβάνει και τα ακίνητα αυτά και στη συνέχεια θα επανεκδοθεί νέο εκκαθαριστικό από την ΑΑΔΕ με την απαλλαγή των ακινήτων αυτών, μέχρι τις 30 Οκτωβρίου 2021.
– Ειδικά για τους ιδιοκτήτες ακίνητων της Δυτικής Αττικής και της Κορινθίας, που επλήγησαν από τις πυρκαγιές του Μαΐου 2021, τους οποίους έχει ταυτοποιήσει η ΑΑΔΕ με βάση τα σχετικά στοιχεία από το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, και δεν έχουν υποβάλει αίτηση στην πλατφόρμα arogi.gov.gr μέχρι τις 21 Σεπτεμβρίου 2021, η απαλλαγή θα χορηγηθεί από την ΑΑΔΕ απευθείας, χωρίς να απαιτείται η υποβολή αίτησης στην πλατφόρμα.
Στην περίπτωση που ιδιοκτήτης ακινήτου στις περιοχές αυτές τυχόν δεν δει στο εκκαθαριστικό του την απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ, έχει τη δυνατότητα να υποβάλει αίτηση απαλλαγής στην πλατφόρμα arogi.gov.gr μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2021.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, όσοι ιδιοκτήτες ακινήτων που επλήγησαν από τις εν λόγω πυρκαγιές δεν υποβάλουν αίτηση απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ στην πλατφόρμα arogi.gov.gr μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2021, θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν την απαλλαγή με αίτησή τους στη ΔΟΥ τους, συνυποβάλλοντας τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
Η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Οικονομικών, αποδεικνύουν έμπρακτα, για ακόμη μια φορά, ότι ανταποκρίνονται άμεσα και αποτελεσματικά, με τις απαραίτητες προσαρμογές, στις ανάγκες των συμπολιτών μας που έχουν πληγεί από τις μεγάλες πυρκαγιές, με στόχο την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη ανακούφιση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων.