Το σύνθετο παζλ της Λιβύης – Ρωσία: Η Τουρκία δεν μπορεί να επανεξάγει τους S-400 χωρίς τη συγκατάθεσή μας

Ο Ερντογάν, η Σύρτη και οι αναδιατάξεις των υπερδυνάμεων στην περιοχή

Ο κόλπος της Σύρτης στη Λιβύη ή Μεγάλη Σύρτις στα αρχαία ελληνικά (η μικρή Σύρτη είναι στις ακτές της Τυνησίας) γίνεται για μια ακόμη φορά το επίκεντρο των εξελίξεων στο πολύ δύσκολο γεωστρατηγικό παζλ της Λιβύης.

Ενα παζλ που βασικά του κομμάτια είναι το ενεργειακό στη ΝΑ Μεσόγειο, το μπρα ντε φερ εντός του αραβικού κόσμου αλλά και το ξαναμοίρασμα της τράπουλας ως προς τον ρόλο του χωροφύλακα του πλανήτη μετά την αμφιλεγόμενη πολιτική του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

Ετσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα στην πολύπαθη Λιβύη, από τη μια πλευρά βρίσκονται η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ (ουαχαμπιτικό ισλάμ), η Ρωσία, η Γαλλία και η Αίγυπτος και από την άλλη η Τουρκία, το Κατάρ (που διεκδικούν ρόλο εκφραστή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας) και εσχάτως το Ιράν, ενώ και η Ιταλία που διατηρεί παγίως συμφέροντα στη χώρα συνεργάζεται με την κυβέρνηση της Τρίπολης.

Την ίδια ώρα οι ΗΠΑ κρατούν επαμφοτερίζουσα στάση, χωρίς ουδείς να γνωρίζει πού το πάει ο Τραμπ και τι ακριβώς θέλει να κάνει (η στάση του δίνει χώρο στη Ρωσία να πατήσει για τα καλά πόδι στη ΝΑ Μεσόγειο). Επί του παρόντος μοιάζει να μην είναι απέναντι στις επιδιώξεις της Τουρκίας στη Λιβύη, ωστόσο δεν μπορεί και να γυρίσει την πλάτη στην Αίγυπτο και στον πρόεδρό της Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι που δίνει σκληρή μάχη με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στο εσωτερικό της χώρας του.

Το στοίχημα και οι εύθραυστες συμμαχίες

Και η Ρωσία όμως, λόγω της εύθραυστης σχέσης της με την Τουρκία ειδικά στη Συρία, δεν θέλει να εμπλακεί άμεσα στις εχθροπραξίες στη Λιβύη και κυρίως να βρεθεί απέναντι στην Τουρκία.Τον Ιανουάριο που μας πέρασε η κατάληψη της Σύρτης από τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA) και τις δυνάμεις του Χαφτάρ θεωρήθηκε σημαντική στρατηγική νίκη στην προσπάθεια κατάληψης της Τρίπολης όπου εδρεύει η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση GNA του Φαγέζ αλ Σάρατζ. Ο τελευταίος είχε καταλάβει την πόλη αυτή στα παράλια της Μεσογείου μεταξύ Τρίπολης και Βεγγάζης αφού εκδίωξε το ISIS με τη βοήθεια των αμερικανικών αεροπορικών επιδρομών στα τέλη του 2016.

Η πόλη έχει πληθυσμό 128.123 (απογραφή του 2013) και για αιώνες υπήρξε σημαντικό κέντρο αλιείας τόνου στη Μεσόγειο. O κόλπος της, μήκους 439 χιλιομέτρων από το ακρωτήρι Ρας Τεγιονάς στην ανατολική πλευρά μέχρι το ακρωτήρι του Ρας Κασρ Χαμέτ στη δυτική πλευρά, καταλαμβάνει συνολική έκταση 57.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Οποιος την κατέχει ελέγχει τα λιμάνια της Σίντρα, του Ρας Λανούφ, της Μάσρα αλ Μπρέγκα και της Γιουβετίνα, στα οποία καταλήγουν έντεκα πετρελαϊκοί αγωγοί και τρεις αγωγοί αερίου. Η κατάληψή της επίσης βοηθά κάποιον να ελέγχει μια παράκτια έκταση 350 τ.χλμ. μέχρι τη Βεγγάζη πλούσια σε αγωγούς, διυλιστήρια, τερματικούς σταθμούς και εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Για να έχει κάποιος μια τάξη μεγέθους, τα αποθέματα της Λιβύης ανέρχονται σε 48,3 δισ. βαρέλια πετρελαίου και 1,5 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.

Οι βλέψεις της Ρωσίας και το… γαλλικό φιλί

Η Ρωσία μετά την απώλεια της βάσης Αλ Βατίγια από τον LNA απέσυρε τους μισθοφόρους της Ομάδας Βάγκνερ που υποστηρίζουν τον Χαφτάρ στην Αλ Γιούφρα στην κεντρική Λιβύη, δείχνοντας κατά πολλούς ότι εκεί θέτει τις κόκκινες γραμμές.

Εκεί άλλωστε είναι και η βάση τουλάχιστον 14 αεριωθούμενων αεροσκαφών MiG-29 και Su-24. Η Ρωσία βλέπει με καλό μάτι τη ναυτική βάση της Σύρτης, η οποία μαζί με αυτές της Ταρτούς και της Λατάκια στη Συρία τής επιτρέπει να διατηρεί σημαντικό έλεγχο στη Μεσόγειο, προκαλώντας φυσικά και την ανησυχία του ΝΑΤΟ.

Την ίδια ώρα η Γαλλία έρχεται πιο κοντά στη Ρωσία εναντίον της Τουρκίας και των ΗΠΑ, με τον Γάλλο υπουργό Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν να χαρακτηρίζει τη στάση της Τουρκίας στη Λιβύη «κίνδυνο για τον εαυτό μας, απαράδεκτο στρατηγικό κίνδυνο, επειδή απέχει 200 χιλιόμετρα από την ιταλική ακτή».

Σε διπλωματικό επίπεδο πριν από δύο εβδομάδες η ρωσική πλευρά αποχώρησε από τις συνομιλίες με τους Τούρκους από τη στιγμή που η γειτονική χώρα απέρριψε την αιγυπτιακή πρόταση κατάπαυσης του πυρός. Ωστόσο ο Ερντογάν δεν κρύφτηκε. Σε τηλεοπτική συνέντευξη στις 8 Ιουνίου ανέφερε τη Σύρτη, την Αλ Γιούφρα και τα μεγάλα πετρελαϊκά πεδία ως επόμενους στόχους της εκστρατείας.

Δημήτρης Χατζηνικόλας

 

Η Τουρκία δεν μπορεί να επανεξάγει τα ρωσικά αμυντικά συστήματα S-400 χωρίς τη συγκατάθεση της Μόσχας, μεταδίδει το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Interfax επικαλούμενο την εκπρόσωπο της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας για τη Στρατιωτική και Τεχνολογική Συνεργασία Μαρία Βαραμπιόβα.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του αμερικανικού περιοδικού Defence News, ο ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Τζον Τιούν πρότεινε στις ΗΠΑ να αγοράσουν συστήματα S-400 από την Τουρκία για να επιλυθούν μια σειρά αντιπαραθέσεις με την Άγκυρα πάνω στο ζήτημα του προγράμματος παραγωγής των μαχητικών F-35.

Σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό, ο Τιούν πρότεινε τροπολογία στον νόμο που αφορά στις χρηματοδοτήσεις για αμυντικούς σκοπούς για το οικονομικό έτος 2021, η οποία θα επιτρέψει να γίνουν οι αγορές παρόμοιων εξοπλισμών με την αξιοποίηση κονδυλίων από τον προϋπολογισμό του στρατού ξηράς των ΗΠΑ.

Ο Ρώσος κοινοβουλευτικός Βλαντίμιρ Τζαμπάροφ υπέθεσε ότι αν γίνει κάτι τέτοιο οι Αμερικανοί στρατιωτικοί «θα κάνουν βίδες» τα αντιαεροπορικά αυτά αμυντικά συστήματα για να δημιουργήσουν στη βάση τους κάποιο δικό τους σύστημα.

«Προς το παρόν δεν διαθέτουν ένα τέτοιο οπλικό σύστημα» δήλωσε ο Τζαμπάροφ μιλώντας στον ραδιοσταθμό «Govorit Moskva». Κατά την άποψη του η Άγκυρα δεν θα κάνει μια τέτοια συμφωνία με την Ουάσιγκτον, αφού αν παραδώσει τα συστήματα στις ΗΠΑ, αμέσως θα πάψει να θεωρείται αξιόπιστος εταίρος.

«Δεν μπορώ να καταλάβω με ποιο τρόπο θα βελτιωθούν οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας, εάν οι ΗΠΑ αποκτήσουν κάποιο τέτοιο σύστημα S-400. Κατά την άποψη μου, θα το κάνουν αποκλειστικά για να ικανοποιήσουν την περιέργεια τους ή, για να μιλήσουμε με σαφήνεια, για να κλέψουν απλώς τα στρατιωτικά μας μυστικά», δήλωσε ο Τζαμπάροφ.

Ο Ρώσος κοινοβουλευτικός Όλεγκ Μαρόζοφ, με τη σειρά του χαρακτήρισε την πρόταση του Τιούν τρόλ. «Η Τουρκία είναι χώρα του ΝΑΤΟ και είναι κατανοητό ότι έχει στο έδαφος της S-400, τότε και οι Αμερικανοί γνωρίζουν πολλά γι αυτό το σύστημα», δήλωσε ο Μορόζοφ.

Ο Λεονίντ Σλούτσκι υπέθεσε ότι η Άγκυρα δεν θα εξετάσει την πρόταση του Αμερικανού γερουσιαστή. «Η πρόταση αυτή είναι άνευ αρχών κυνική, αλλά ελπίζω ότι είναι αμφίβολο να γίνει αποδεκτή ώστε νε εξεταστεί από την τουρκική πλευρά», δήλωσε ο Σλούτσκι και προσέθεσε : «νομίζω ότι στην Τουρκία συνειδητοποιούν επίσης ότι ακόμη και μια υποθετική συζήτηση μιας παρόμοιας επανεξαγωγής μπορεί να περιπλέξει τις διμερείς σχέσεις με τη Ρωσία, να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στο πλαίσιο της στρατηγικής εταιρικής σχέσης».

Σημειώνεται ότι στις αρχές του μήνα, η Τουρκία και η Ρωσία κατέληξαν σε συμφωνία επί της αρχής, αναφορικά με την παράδοση της δεύτερης συστοιχίας των S-400.

Η ανάπτυξη της πρώτης παρτίδας των αμυντικών συστημάτων S-400 καθυστέρησε εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και δεν ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2020, όπως ήταν το αρχικό σχέδιο.

Η Τουρκία  διαβεβαίωσε τη Ρωσία ότι τα συστήματα θα αναπτυχθούν και θα χρησιμοποιηθούν παρά τις αμερικανικές απειλές για κυρώσεις.

Την ανακοίνωση της συμφωνίας έκανε ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Αμυντικής Βιομηχανίας της χώρας Ισμαήλ Ντεμίρ, λέγοντας ότι η Μόσχα και η Άγκυρα συμφώνησαν επί της αρχής στην παράδοση της δεύτερης παρτίδας, η οποία –όπως και η πρώτη- θα χρησιμοποιηθεί για να επιτελέσει τον σκοπό της: την προστασία του εναέριου χώρου της χώρας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν στο παρελθόν επικρίνει την Τουρκία ότι σκοπεύει να αγοράσει τα συστήματα S-400 προκειμένου να τα αποθηκεύσει ή να τα ξαναπουλήσει.

Η Ουάσιγκτον έχει ενοχληθεί σφόδρα από την απόφαση του Ερντογάν να προχωρήσει στην αγορά του συστήματος S-400 και υποστηρίζει ότι το ρωσικό πυραυλικό σύστημα δεν είναι συμβατό με τα νατοϊκά οπλικά συστήματα, ενώ θα μπορούσε να υπονομεύσει και τα αμερικανικά μαχητικά στελθ F-35. Το αμερικανικό Πεντάγωνο απέκλεισε την Τουρκία από το πρόγραμμα παραγωγής και προμήθειας των F-35 εξαιτίας της συμφωνίας της με τη Ρωσία.