Την ελληνική σημαία να κυματίζει ανάρτησε ο προσκείμενος λογαριασμός στον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ στο Twitter (M.LNA) χαιρετίζοντας τη συμμετοχή της Αθήνας στην επιχείρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΕΙΡΗΝΗ μέσω της φρεγάτας ΣΠΕΤΣΑΙ. Την ίδια ώρα, που ο ίδιος φέρεται να είναι πλέον σε δύσκολη θέση και να χάνει εδάφη και βάσεις, Ρωσία και Τουρκία είναι σε επαφές, χωρίς να απέχουν και οι ΗΠΑ. Με την επιχείρηση «Ειρήνη» να είναι εξέλιξη.

Ο στρατός του Χαφτάρ (LNA), τον οποίο απαρτίζουν και άνδρες των ενόπλων δυνάμεων που έχουν αποφοιτήσει σε ελληνικές στρατιωτικές σχολές, παρακολουθεί στενά τα ελληνικά δημοσιεύματα για τα ελληνοτουρκικά, κάτι που αποδεικνύεται και αυτή τη φορά.

Υπενθυμίζεται ότι η φρεγάτα «ΣΠΕΤΣΑΙ» αντικαταστάθηκε από την «ΥΔΡΑ» του Πολεμικού Ναυτικού, η οποία συμμετείχε στην θαλάσσια επιχείρηση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως ΕΙΡΗΝΗ, λόγω αρκετά σοβαρής μηχανικής βλάβης που υπέστη εν πλω και χρήζει επισκευής εν όρμω.

Μόσχα και Άγκυρα ξαναμοιράζουν την τράπουλα

Η επίθεση του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, του ισχυρού άνδρα της ανατολικής Λιβύης, κατά της Τρίπολης μοιάζει όλο και περισσότερο σε κίνδυνο έπειτα από σειρά αποτυχιών και την αποχώρηση εκατοντάδων ρώσων μισθοφόρων από τις γραμμές του μετώπου νότια της πρωτεύουσας.

Την Τετάρτη (27/05) η Ουάσινγκτον κατηγόρησε, ωστόσο, τη Μόσχα για την αποστολή μαχητικών αεροσκαφών προς υποστήριξιν της επίθεσης του Χάφταρ κατά της πρωτεύουσας, έδρας της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNA) που αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ και υποστηρίζεται στρατιωτικά από την Τουρκία.

Υπάρχει συμφωνία Μόσχας – Άγκυρας;

Τη Δευτέρα (25/05), οι στρατιωτικές δυνάμεις της κυβέρνησης της Τρίπολης έδωσαν τελεσίγραφο 72 ωρών στις δυνάμεις του Χάφταρ για να αποσυρθούν από την περιοχή της πρωτεύουσας , όπου η GNA ελέγχει τον εναέριο χώρο χάρη στην τουρκική υποστήριξη.

Το τελεσίγραφο εστάλη λίγο μετά την κατάληψη από τις δυνάμεις της κυβέρνησης της Τρίπολης της αεροπορικής βάσης Αλ – Ουατίγια, σημαντικής βάσης οπισθοφυλακής των δυνάμεων του Χάφταρ, σε απόσταση 140 χιλιομέτρων από την Τρίπολη.

Σύμφωνα με τους αναλυτές, απέναντι στις πρόσφατες νίκες των δυνάμεων της κυβέρνησης της Τρίπολης, η Μόσχα και η Αγκυρα έφθασαν σε συμφωνία να αποφύγουν απευθείας μεταξύ τους σύγκρουση επί του λιβυκού εδάφους.

Έτσι, η αποχώρηση, στο διάστημα ανάμεσα στην Κυριακή και την Τρίτη, των μισθοφόρων της προσκείμενης στο Κρεμλίνο ομάδας Wagner είναι προϊόν συντονισμένης δράσης ανάμεσα στην Μόσχα και την Άγκυρα, σύμφωνα με τον Jalel Harchaoui ερευνητή του Ινστιτούτου Clingendael της Χάγης.

Μεταφέρθηκαν με αεροσκάφη του ρωσικού στρατού στην στρατιωτική βάση Αλ-Τζούφρα, στην κεντρική Λιβύη. Και ρωσικά αεροσκάφη αναπτύχθηκαν για «να αποτρέψουν τις δυνάμεις της κυβέρνησης της Τρίπολης να προωθηθούν πέραν των ορίων της περιφέρειας της πρωτεύουσας», σύμφωνα με τον «Wolfram Lacher», ερευνητή του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και Ασφαλείας.

«Η διακοπή των πληγμάτων των τουρκικών drones κατά την διάρκεια της αποχώρησης των ρώσων μισθοφόρων… δείχνει ότι υπάρχει ρωσο – τουρκική συμφωνία», παρατηρεί και συνεχίζει: «Η Τουρκία και η Ρωσία προσπαθούν να κατανείμουν ζώνες επιρροής στην Λιβύη».

«Αλλά μένει να φανεί με ποιον τρόπο θα αντιδράσουν άλλες ξένες δυνάμεις: οι Ηνωμένες Πολιτείες, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος και η Γαλλία», που υποστήριξαν ή υποστηρίζουν τον στρατάρχη Χάφταρ, εξηγεί ο ερευνητής.

Θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να τορπιλίσουν την ρωσο-τουρκική συμφωνία στην Λιβύη, διότι τις περιθωριοποιεί και δίνει στην Ρωσία και την Τουρκία μακροπρόθεσμη επιρροή» στην Λιβύη.

Ποια είναι η υποστήριξη της Ρωσίας προς τον Χάφταρ

«Με την αποχώρηση των μισθοφόρων, η Ρωσία θέτει τέλος στην επίθεση κατά της Τρίπολης, αλλά η ρωσική υποστήριξη παραμένει αναγκαία για την επιβίωση του Χάφταρ» στις ζώνες επιρροής του, υπενθυμίζει ο Wolfram Lacher.

Και η αποτυχία της επίθεσης «αποτελεί ευκαιρία για το Κρεμλίνο ώστε να ενισχύσει την πολιτική του επιρροή επί της Κυρηναϊκής, χωρίς ποτέ, φυσικά, να κόψει τελείως τις γέφυρες με την Αγκυρα», προσθέτει ο Jalel Harchaoui.

Σύμφωνα με τον «Emad Badi», αναλυτή του «Atlantic Council», η Ρωσία «θα αυξήσει την εξάρτηση του Χάφταρ από την ίδια, διότι τώρα έχει ανάγκη από κάθε μορφής ξένη υποστήριξη για να αποφύγει την ταπείνωση.

Τις ρωσικές προθέσεις υποψιάζονται επίσης οι ΗΠΑ: η Μόσχα «προσπαθεί ξεκάθαρα να γείρει την πλάστιγγα προς όφελός της στην Λιβύη», προειδοποίησε σε ανακοινωθέν του ο επικεφαλής της αμερικανικής στρατιωτικής διοίκησης για την Αφρική (Africom).

«Όπως έκανε στην Συρία, διευρύνει την στρατιωτική της παρουσία στην Αφρική χρησιμοποιώντας μισθοφόρους που υποστηρίζονται από το (ρωσικό) κράτος, όπως η ομάδα Wagner», αναφέρει ο στρατηγός Στίβεν Τάουνσεντ.

«Η Μόσχα δε θέλει, όμως, να εμπλακεί σε μία μακροχρόνια και πολυδάπανη σύρραξη στην Λιβύη, όπως έκανε από το 2015 στην Συρία», σύμφωνα με τον «Jalel Harchaoui». Ο Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας εξέφρασε, ωστόσο, την Τετάρτη (27/05) την ανησυχία του για μία «συροποίηση» της Λιβύης στα… 200 χιλιόμετρα από τις ευρωπαϊκές ακτές».

Ο Χάφταρ έχει πέσει στη δυσμένεια της Μόσχας;

«Εάν ήταν μόνο στο χέρι των Ρώσων, ο Χάφταρ θα διέθετε σήμερα πολύ λιγότερη ισχύ», θεωρεί ο ερευνητής «Jalel Harchaoui». Από το 2014, ο στρατάρχης υποστηρίζεται άνευ όρων από το Αμπού Ντάμπι και το Κάιρο. Και, σύμφωνα με τους αναλυτές, οι χώρες του Κόλπου, κυρίως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχουν αναλάβει την χρηματοδότηση της ομάδας Wagner.

Στο τέλος του Απριλίου, ο Χάφταρ κήρυξε πλήρεις εξουσίες στο σύνολο της χώρας, μία ανακοίνωση που έμεινε χωρίς συνέχεια, αλλά τορπίλισε τις ελπίδες επανάληψης του ενδολιβυκού διαλόγου.

Έκτοτε, οι Ρώσοι φαίνεται ότι επενδύουν σε μία άλλη προσωπικότητα ισχυρής επιρροής στην ανατολική Λιβύη, τον Αγκουίλα Σάλεχ, πρόεδρο του εκλεγμένου κοινοβουλίου με έδρα την Κυρηναϊκή.

Έτσι, την Τετάρτη (27/06) ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ του τηλεφώνησε για να του τονίσει «την απουσία προοπτικής σε μία διευθέτηση της κρίσης μέσω της στρατιωτικής βίας» και για να τον πιέσει «για την επείγουσα έναρξη εποικοδομητικού (ενδολιβυκού) διαλόγου», σύμφωνα με ανακοίνωση της λιβυκής διπλωματίας.

Και, σύμφωνα με βίντεο που κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Αγκουίλα Σάλεχ φαίνεται ότι υπάκουσε στην ρωσική προτροπή, απαριθμώντας τις συστάσεις των «ρώσων φίλων του» για την επανάληψη του διαλόγου ενώπιον των αρχηγών των φυλών της ανατολικής Λιβύης.

Οι εξελίξεις στη Λιβύη μέσα στο 2020

Ο Σάρατζ τον Φεβρουάριο ανακοίνωσε την προσωρινή διακοπή όλων των συνομιλιών με τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA) του Χαλίφα, Χαφτάρ.

Τον Ιανουάριο είχε γίνει η Διάσκεψη του Βερολίνου, στην οποία αποφασίστηκε κατάπαυση του πυρός με διπλωματική λύση, αν και στη πορεία συνέβησαν εχθροπραξίες. Με τον Χαλίφα Χάφταρ να ευχαριστεί την Ελλάδα (δε συμμετείχε στη Διάσκεψη του Βερολίνου), έχοντας έρθει στη χώρα μας, ενώ κατηγορούσε την Τουρκία για εγκλήματα πολέμου στη Λιβύη. Στην αποστολή «Ειρήνη» στη Λιβύη συμμετέχει και η Γαλλία.

Οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές, βρίσκονταν σε διμερείς διαπραγματεύσεις τόσο για τη διατήρηση της προσωρινής κατάπαυσης του πυρός, όσο και για την πολιτική επίλυση της λιβυκής κρίσης.

Η Λιβύη έχει βυθιστεί σ’ έναν μακροχρόνιο εμφύλιο πόλεμο από το 2011 και τον θάνατο του – επί πολλές δεκαετίες ηγέτη της χώρας – Μουαμάρ Καντάφι.

Έκτοτε, διοικείται από δύο αντιμαχόμενες κυβερνήσεις:

Την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφιλίωσης (GNA) – υπό τον πρόεδρο Φαγέζ αλ Σάρατζ – η οποία αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ και ελέγχει την Τρίπολη και τις δυτικές επαρχίες.
Τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA) – με έδρα τη Βεγγάζη – ο οποίος ελέγχει περίπου τα 2/3 της λιβυκής επικράτειας και υποστηρίζεται από το Κοινοβούλιο της χώρας.

Η ένταση στην περιοχή κλιμακώθηκε σημαντικά τον περασμένο Απρίλιο, όταν ο στρατηγός Χαφτάρ κήρυξε την έναρξη της τελικής επιχείρησης για την κατάληψη της πρωτεύουσας, Τρίπολης, και την εκδίωξη της «παράνομης κυβέρνησης του GNA».

Τελευταία, ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ τόνισε ότι έλαβε εντολή να σχηματίσει κυβέρνηση. Ακολούθως η κυβέρνηση της Τρίπολης απέρριψε την εκεχειρία του Χάφταρ, χωρίς να απουσιάσουν οι ρουκέτες και οι νεκροί.

Με τη Γερμανία συνεχίζει τις εξαγωγές όπλων προς χώρες που στηρίζουν τα αντιμαχόμενα μέρη στη Λιβύη…

Το τουρκολιβυκό σύμφωνο

Υπενθυμίζεται πως τον Νοέμβριο του 2019, η Τουρκία και η Λιβύη υπέγραψαν δύο μνημόνια συνεργασίας. Το πρώτο προέβλεπε τη χάραξη κοινών θαλάσσιων ζωνών στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, ενώ το δεύτερο αφορούσε τη στρατιωτική συνεργασία των δύο πλευρών.

Η συμφωνία αυτή προκάλεσε την άμεση αντίδραση της Ελλάδας, η οποία χαρακτήρισε ως «παράνομο» και «άκυρο» το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Εξίσου έντονη ήταν και η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως κι άλλων χωρών της Μεσογείου, όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ. Στο μεταξύ, η τουρκολιβυκή συμφωνία, αμφισβητείται και στο εσωτερικό της Λιβύης, καθώς ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός (LNA) του στρατηγού Χαφτάρ, ο οποίος αντιμάχεται την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNA), έχει δεσμευτεί να την καταργήσει.

Τη Δευτέρα (18/05) στην Τουρκία, σύμφωνα με δημοσιεύματα, παραιτήθηκε ο «αρχιτέκτονας» του μνημονίου συνεργασίας με τη Λιβύη, ο αντιναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί.

Πριν από λίγες ώρες, η Ρωσία αρνείται ότι έστειλε στρατό στη Λιβύη αλλά ο Χαλίφα Χάφταρ πανηγυρίζει για τα μαχητικά, έχοντας, πάντως, εδάφη…