Ορατός είναι ο κίνδυνος για τη χώρα να χαθούν σημαντικά ευρωπαϊκά κονδύλια, λόγω μη έγκαιρου σχεδιασμού και ολοκλήρωσης, με την Κομισιόν να κρούει καμπανάκι κινδύνου για τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση του πολεοδομικού σχεδιασμού στην Ελλάδα.
Το έργο με συνολικό προϋπολογισμό άνω των 340 εκατ. ευρώ, έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ολοκλήρωση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων σε 700 δημοτικές ενότητες και την ολοκλήρωση 5 Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων.
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται στην απάντηση του Ευρωπαΐου Επιτρόπου Πάολο Τζεντιλόνι σε ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Δημήτρη Παπαδημούλη το έργο βρίσκεται σε στασιμότητα.
Σε αυτό συμφωνούν και επιστημονικοί φορείς, όπως ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών, διαπιστώνοντας σειρά από αστοχίες, αντιφάσεις και καθυστερήσεις στην υλοποίησή του οι οποίες εγκυμονούν κινδύνους για την έγκαιρη ολοκλήρωσή του.
Επιπλέον και «σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέχρι τις 8/6/23 έχουν συμβασιοποιηθεί μόλις 7 μελέτες, μέγεθος που αποκλίνει σημαντικά από το ορόσημο του 30% των μελετών για το 4ο τρίμηνο του 2022, σύμφωνα με την απόφαση ένταξης του έργου, καθώς και από το ορόσημο του 100% του συνόλου των συμβάσεων για το 4ο τρίμηνο του 2023».
Με δεδομένη την γεμάτη αστοχίες, αντιφάσεις και καθυστερήσεις πορεία υλοποίησης του πολεοδομικού σχεδιασμού, ο επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία ρωτούσε την Κομισιόν «εάν είναι ενήμερη για τις μεγάλες καθυστερήσεις αυτές», «με ποιο τρόπο προτίθεται να διασφαλίσει την ομαλή εξέλιξη και την έγκαιρη ολοκλήρωση της πολεοδομικής μεταρρύθμισης των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων μέχρι και την έκδοση των σχετικών Προεδρικών Διαταγμάτων», αλλά και «ποιες είναι οι προβλέψεις – υποχρεώσεις από την παραλαβή των μελετών μέχρι την έκδοση των οικείων Προεδρικών Διαταγμάτων που θα πραγματοποιηθούν εκτός των χρονικών ορίων του ΤΑΑ».
Επιβεβαιώνοντας τις μεγάλες καθυστερήσεις, ο Επίτροπος Τζεντιλόνι αναφέρει πως «μέχρι στιγμής, οι ελληνικές αρχές έχουν υποβάλει στην Επιτροπή το τρίτο αίτημα πληρωμής» για το οποίο «η Επιτροπή βρίσκεται στη διαδικασία αξιολόγησης του εν λόγω αιτήματος».
Ο ίδιος υπογραμμίζει πως «η μεταρρύθμιση θα θεωρηθεί ότι έχει ολοκληρωθεί εάν ολοκληρωθούν τοπικά πολεοδομικά σχέδια σε 700 δημοτικές ενότητες, καθώς και πέντε ειδικά πολεοδομικά σχέδια», με ενδεικτική ημερομηνία ολοκλήρωσης στις 31 Δεκεμβρίου 2025.
Τέλος, ο Ευρωπαίος Επίτροπος προσθέτει πως «η Επιτροπή διατηρεί τακτική εργασιακή επαφή με τις ελληνικές αρχές για την παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά την εφαρμογή της εν λόγω μεταρρύθμισης και για τη συζήτηση τρόπων μετριασμού πιθανών κινδύνων και επίλυσης τυχόν ζητημάτων που ενδέχεται να προκύψουν».
Αναλυτικά η απάντηση και η ερώτηση:
Ερώτηση Παπαδημούλη με αίτημα γραπτής απάντησης E-001994/2023 προς την Επιτροπή
Άρθρο 138 του Κανονισμού Δημήτριος Παπαδημούλης (The Left)
Θέμα: Πορεία υλοποίησης των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Το έργο «(Sub.1) Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) — (Sub.2) Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ)» έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) με συνολικό προϋπολογισμό άνω των 340 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ολοκλήρωση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων σε 700 δημοτικές ενότητες και την ολοκλήρωση 5 Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων.
Επιστημονικοί φορείς, όπως ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών, επισημαίνουν αστοχίες, αντιφάσεις και καθυστερήσεις που δημιουργούν συνθήκη στασιμότητας στον χωρικό σχεδιασμό και ενδεχόμενους κινδύνους στην έγκαιρη ολοκλήρωσή του. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιβεβαίωσε ότι μέχρι τις 8.6.2023 έχουν συμβασιοποιηθεί μόλις 7 μελέτες[3]. Το μέγεθος αυτό αποκλίνει σημαντικά από το ορόσημο του 30 % των μελετών για το 4ο τρίμηνο του 2022, σύμφωνα με την απόφαση ένταξης του έργου, καθώς και από το ορόσημο του 100 % του συνόλου των συμβάσεων για το 4ο τρίμηνο του 2023.
Ερωτάται η Επιτροπή:
- Είναι ενήμερη για τις μεγάλες καθυστερήσεις που θέτουν σε κίνδυνο την επιτυχή ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού, με ορόσημο το 4ο τρίμηνο του 2025;
- Με ποιον τρόπο προτίθεται να διασφαλίσει την ομαλή εξέλιξη και την έγκαιρη ολοκλήρωση της πολεοδομικής μεταρρύθμισης των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων μέχρι και την έκδοση των σχετικών Προεδρικών Διαταγμάτων;
- Ποιες είναι οι προβλέψεις – υποχρεώσεις από την παραλαβή των μελετών μέχρι την έκδοση των οικείων Προεδρικών Διαταγμάτων που θα πραγματοποιηθούν εκτός των χρονικών ορίων του ΤΑΑ;
Απάντηση του κ. Τζεντιλόνι εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η πρωτοβουλία «Εκπόνηση πολεοδομικών σχεδίων σε εφαρμογή της μεταρρύθμισης της πολεοδομικής πολιτικής» περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων δράσεων, α) την εκπόνηση τοπικών πολεοδομικών σχεδίων και β) την εκπόνηση ειδικών πολεοδομικών σχεδίων με ενδεικτική ημερομηνία ολοκλήρωσης στις 31 Δεκεμβρίου 2025. Τα ενδιάμεσα ορόσημα αριθ. 27 και αριθ. 28 αποτελούν μέρος της τρίτης και της πέμπτης αίτησης πληρωμής αντίστοιχα. Η τρίτη αίτηση πληρωμής υποβλήθηκε από την Ελλάδα στις 16 Μαΐου 2023.
Απαντώντας στις ερωτήσεις του κ. βουλευτή:
- Μέχρι στιγμής, οι ελληνικές αρχές έχουν υποβάλει στην Επιτροπή το τρίτο αίτημα πληρωμής, συμπεριλαμβανομένου του ορόσημου αριθ. 27, το οποίο συνίσταται στην κοινοποίηση της ανάθεσης για το 30 % των συμβάσεων για τα υποέργα που περιλαμβάνονται στη μεταρρύθμιση. Η Επιτροπή βρίσκεται ακόμη στη διαδικασία αξιολόγησης του εν λόγω αιτήματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ορόσημα αριθ. 27 και αριθ. 28 δεν απαιτούν την υπογραφή των συμβάσεων, αλλά την κοινοποίηση της απόφασης ανάθεσης.
- Η Επιτροπή διατηρεί τακτική εργασιακή επαφή με τις ελληνικές αρχές για την παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά την εφαρμογή της εν λόγω μεταρρύθμισης και για τη συζήτηση τρόπων μετριασμού πιθανών κινδύνων και επίλυσης τυχόν ζητημάτων που ενδέχεται να προκύψουν.
- Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι τα χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωση των μέτρων που ορίζονται στις αποφάσεις του Συμβουλίου για την έγκριση των σχεδίων είναι απλώς ενδεικτικά. Η μεταρρύθμιση θα θεωρηθεί ότι έχει ολοκληρωθεί εάν ολοκληρωθούν τοπικά πολεοδομικά σχέδια σε 700 δημοτικές ενότητες, καθώς και πέντε ειδικά πολεοδομικά σχέδια.
Ναυάγιο στην Πύλο: Νέα αναφορά κόλαφος από Διεθνή Αμνηστία και Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Μπορεί στην Ελλάδα οι αρμόδιες κυβερνητικές αρχές να κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να ξεχαστεί το τραγικό ναυάγιο του αλιευτικού Adriana το οποίο μετέφερε περίπου 750 άτομα όταν βυθίστηκε στις 14 Ιουνίου στα ανοιχτά της Πύλου, οι μεγάλες διεθνείς οργανώσεις, όμως, επιμένουν στην ανάγκη να υπάρξει πλήρης και αμερόληπτη έρευνα για να αποδοθούν ευθύνες και να δοθούν απαντήσεις για το πώς εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες βρήκαν τραγικό θάνατο.
Η Διεθνής Αμνηστία και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με κοινή τους αναφορά σήμερα Πέμπτη (3/8), επισημαίνουν για μια ακόμα φορά ότι «Έντονα αποκλίνουσες αναφορές από επιζώντες και ελληνικές αρχές σχετικά με τις συνθήκες του θανατηφόρου ναυαγίου της Πύλου, υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για μια αποτελεσματική, ανεξάρτητη και αμερόληπτη έρευνα».
Η Τζούντιθ Σαντερλαντ, αναπληρώτρια διευθύντρια για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία του Human Rights Watch, αναφέρει ότι «οι διαφορές μεταξύ των αφηγήσεων των επιζώντων για το ναυάγιο της Πύλου και της εκδοχής των αρχών για τα γεγονότα είναι εξαιρετικά ανησυχητικές» και επισημαίνει ότι «οι ελληνικές αρχές, με την υποστήριξη και τον έλεγχο της διεθνούς κοινότητας, θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι υπάρχει μια διαφανής έρευνα για την ανάδειξη της αλήθειας και της δικαιοσύνης στους επιζώντες και τις οικογένειες των θυμάτων προκειμένου να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι».
Μάλιστα, επισημαίνεται ότι «η μακροχρόνια αποτυχία των ελληνικών αρχών να διασφαλίσουν τη λογοδοσία για βίαιες και παράνομες απωθήσεις στα σύνορα της χώρας εγείρει ανησυχίες για την ικανότητα και την προθυμία τους να διεξάγουν αποτελεσματικές και ανεξάρτητες έρευνες». Οι δύο διεθνείς οργανισμού, καλούν την ΕΕ να αλλάξει τη μεταναστευτική της πολιτική εξασφαλίζοντας ασφαλείς και νόμιμες διαδρομές.
Στην αναφορά επισημαίνεται ότι αντιπροσωπεία της Διεθνούς Αμνηστίας και του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επισκέφθηκε την Ελλάδα από τις 4 έως τις 13 Ιουλίου 2023 στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης έρευνας για τις συνθήκες του ναυαγίου και τα βήματα προς την απόδοση ευθυνών. Πήραν συνεντεύξεις από 19 επιζώντες του ναυαγίου, 4 συγγενείς των αγνοουμένων, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ΟΗΕ και διεθνείς φορείς και οργανισμούς, καθώς και εκπροσώπους του Λιμενικού Σώματος και της Ελληνικής Αστυνομίας.
«Οι αρχικές παρατηρήσεις των οργανισμών επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες που αναφέρουν αρκετές άλλες έγκριτες πηγές σχετικά με τις συνθήκες του ναυαγίου. Οι επιζώντες που μίλησαν στη Διεθνή Αμνηστία και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δήλωναν με συνέπεια ότι το σκάφος της Ελληνικής Ακτοφυλακής που στάλθηκε στη σκηνή προσάρτησε ένα σχοινί στο Adriana και άρχισε να ρυμουλκεί, προκαλώντας ταλαντεύσεις και στη συνέχεια την ανατροπή του. Οι επιζώντες επέμειναν ότι οι επιβάτες ζήτησαν να διασωθούν και ότι είδαν άλλους στο σκάφος να παρακαλούν για διάσωση μέσω δορυφορικού τηλεφώνου ώρες πριν ανατραπεί η βάρκα τους».
Στην αναφορά γίνεται μνεία στη συνάντηση που είχαν μα ανώτερους αξιωματούχους της Ελληνικής Ακτοφυλακής οι οποίοι ανέφεραν ότι οι επιβαίνοντες στο αλιευτικό δεν ζήτησαν διάσωση παρά μόνο την παροχή νερού και τροφίμων και εξέφρασαν την πρόθεσή τους να συνεχίζουν το ταξίδι για την Ιταλία. Όσον αφορά στο σκοινί που χρησιμοποίηση το Λιμενικό, ανέφεραν ότι χρησιμοποιήθηκε για να πλησιάσουν το αλιευτικό και εκτιμήσουν την κατάσταση αλλά οι επιβαίνοντες τους πέταξαν πίσω το σκοινί και συνέχισαν το ταξίδι τους.