Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απειλεί, μιλά πέρα από κάθε λογική και εξαφανίζει μέχρι και τηνυφαλοκρηπίδατης Κρήτης. Η ελληνική απάντηση αυτές τις ώρες υπηρετεί με κάθε τρόπο και μέσο την αποτροπή, θέτοντας τις κόκκινες γραμμές και το πιο σημαντικό στην παρούσα στιγμή είναι ότι αυτές ξεκαθαρίζονται από την πλειονότητα των μελών της κυβέρνησης, με πρώτο τον πρωθυπουργό. Κατά συνέπεια στις Ένοπλες Δυνάμεις, τα στελέχη κάθε βαθμίδας έχουν πάρει το σαφές μήνυμα της πολιτείας ότι η προάσπιση των εθνικών συμφερόντων είναι μια ευθύνη η οποία τους ανήκει και οφείλουν να διατηρούνται σε αυξημένη εγρήγορση.
Στο Επιτελείο θεωρούν βέβαιο ότι μια κίνηση θα υπάρξει από την πλευρά της Τουρκίας, όπως γράφει το hellasjournal η οποία φυσικά θα έχει να κάνει με τα όσα έχει ήδη δηλώσει ο κ. Ερντογάν. Ακόμη και για να μην υπάρξει μια αυτό-αναίρεση των όσων έχουν ειπωθεί από τα κυβερνητικά χείλη της Τουρκίας, η κίνηση θα συμβεί εξηγούσαν έμπειρα στελέχη του Επιτελείου. Η εσωτερική κατανάλωση στη γείτονα παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, όπως επίσης και οι δημόσιες τοποθετήσεις του Τούρκου προέδρου, καθώς ενέχουν και την μορφή έμμεσης εντολής για την εξέλιξη «τακτικών σχεδίων» από την στρατιωτική ηγεσία.
Συνεπώς οι νέες εμπρηστικές δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, στο ελληνικό επιτελείο μεταφράζονται ακριβώς με τον τρόπο αυτό, της έμμεσης εντολής που έστειλε προς τους Τούρκους στρατιωτικούς. Βέβαια νότια της Κρήτης το μόνο βέβαιο είναι πως δεν θα δει κανείς τουρκικό ερευνητικό συνοδεία πολεμικών πλοίων. Όπως εξηγούσαν ανώτατες πηγές το «νότια της Κρήτης» περιλαμβάνει μια ιδιαίτερα μεγάλη θαλάσσια περιοχή και η αποστολή ενός ερευνητικού, για παράδειγμα αρκετά πιο νότια από το Καστελόριζο, είναι και νότια της Κρήτης και κάτι πολύ πιο εύκολο για την Άγκυρα.
- Μια από τις προκλήσεις που εξετάζουν πολύ σοβαρά στο ελληνικό Επιτελείο είναι η Τουρκία να στείλει ερευνητικό σκάφος γι’ ακόμη μια φορά, μετά το 2018 και πάλι στο λεγόμενο «τριεθνές», εκεί δηλαδή που συναντά η ελληνική την κυπριακή και κομμάτι της τουρκικής υφαλοκρηπίδας.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι μάλλον δεν κατάλαβαν την «παράδοση του μαθήματος» από το πλήρωμα της φρεγάτας «Νικηφόρος Φωκάς» και ίσως εκεί – που γεωγραφικά τους συμφέρει- θελήσουν να στείλουν αρχικά το σεισμογραφικό. Η Τουρκία πάντα παίζει συνήθως σε safe περιβάλλον, δεν θα τολμούσε να ανοιχτεί νότια της Κρήτης σε καμία περίπτωση καθώς όλοι γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα της επέφερε συντριπτική ήττα και όχι απαραίτητα στρατιωτική.
Για να υποστηρίξει η Άγκυρα ένα τέτοιο εγχείρημα απαιτούνται πολλά μέσα και διοικητική μέριμνα που σε καμία περίπτωση δεν είναι εύκολη υπόθεση. Και προφανώς οι επιτελείς της Τουρκίας έχουν εξηγήσει στην κυβέρνησή τους ότι μια αποστολή ερευνητικού και πολεμικών πλοίων νότια της μεγαλονήσου ελλοχεύει τον κίνδυνο όλοι να επιστρέψουν πίσω άρον άρον, πράγμα που σημαίνει και μια εσωτερική κριτική που σε καμία περίπτωση ο Ερντογάν δεν θέλει.
- Ακόμη και η αεροπορική υπεροχή σ’ όλη αυτή την περιοχή ανήκει ξεκάθαρα στα ελληνικά γεράκια της Σούδας ή όποιας άλλης πτέρυγας απαιτηθεί να φτάσει μέχρι εκεί. Μια καθημερινή απόδειξη είναι τα όσα συμβαίνουν στο νοτιοανατολικό Αιγαίο κοντά στο Καστελόριζο, άρα καταλαβαίνει ο καθένας πως «νότια της Κρήτης» είναι μια επιχείρηση που μόνο θετική έκβαση δεν θα έχει για την Τουρκία. Γι’ αυτούς τους λόγους κι άλλους πολλούς καταλαβαίνουν οι αξιωματικοί τόσο στο Επιτελείο όσο και τον Στόλο ότι το «νότια της Κρήτης» πιθανό να σημαίνει και η θαλάσσια περιοχή στο «τριεθνές». Μια περιοχή που η Ελλάδα έχει συμφέροντα κι όταν κλήθηκε την προασπίστηκε παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στο όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, πολύ μακριά από σημεία ανεφοδιασμού.
Πάντως τα περισσότερα από τα σχέδια που εκπονεί ή προσπαθεί η Τουρκία να μετατρέψει σε πράξη μέχρι στιγμής πέφτουν σαν χάρτινοι πύργοι, το ένα μετά το άλλο διότι κάθε φορά βρίσκει μπροστά της τα επόμενα λεπτά ελληνική απάντηση.
Ηχηρά μηνύματα με αποδεκτές την Τουρκία, αλλά και τους Ευρωπαίους εταίρους μας και δη την Γερμανία έστειλε χθες η ελληνική κυβέρνηση, ένα 24ώρα μετά την Διάσκεψη του Βερολίνου, που επεχείρησε να εγκαινιάσει μία διαδικασία με στόχο την εκεχειρία και τον τερματισμό του εμφυλίου της Λιβύης. Στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν πως ο de facto ρόλος της χώρας στις διεργασίες για την πολιτική διευθέτηση στην Βορειοαφρικανική χώρα, που επιβεβαιώθηκε με εμφατικό τρόπο από την έλευση του στρατάρχη Χαφτάρ στην Ελλάδα, αναμένεται εκτός απρόοπτου να αποτυπωθεί και στην… τυπική συμμετοχή της Αθήνας στα επόμενα στάδια της Διάσκεψης του Βερολίνου.
Εν αναμονή της συγκεκριμένης μορφής, που αναμένεται να λάβει αυτή η συμμετοχή ανώτατη κυβερνητική πηγή επιβεβαιώνει πως η Ελλάδα χωρίς να διακατέχεται από άγχος και πίεση θα προσκληθεί στις εν λόγω διαδικασίες, κάτι, βεβαίως, που, όπως επισημαίνεται, δεν διαφοροποιεί την ήδη ακολουθούμενη υψηλή στρατηγική της.
Όπως το έθεσε χθες βράδυ στην κοπή της πίτας της ΝΟΔΕ Αγίων Αναργύρων στην εκλογική του περιφέρεια οΚυριάκος Μητσοτάκης η Αθήνα συμπεριφέρεται με περίσσεια αυτοπεποίθηση, καθώς έχει το διεθνές δίκαιο με το μέρος της, διαθέτει ένα ισχυρό δίκτυο συμμαχιών και είναι έτοιμη να κάνει ό,τι χρειαστεί για να υπερασπιστεί όλα τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
Αφού επανέλαβε πως η πόρτα ενός ειλικρινούς διαλόγου είναι πάντα ανοιχτός από την πλευρά της Ελλάδος έσπευσε να πετάξει το γάντι στην πλευρά της Τουρκίας τονίζοντας πως εάν θεωρεί πως έχει το δίκιο με το μέρος της δεν έχει τίποτε να χάσει από πιθανή προσφυγή στην Χαγή για την μόνη μεταξύ μας διαφορά, ήτοι την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
Λίγες ώρες νωρίτερα, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, που συμμετείχε στη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες, επέμεινε πως η Ελλάδα αναμένει αυτοδικαίως να προσκληθεί τόσο στα επόμενα στάδια της Διάσκεψης του Βερολίνου, όσο και στις ( πολιτικές ή τεχνικές ) επιτροπές, που πιθανώς να προκύψουν από αυτές. Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση διαμήνυε προς πάσα κατεύθυνση την ετοιμότητα της να μετάσχει στην οποιαδήποτε αποστολή καθοριστεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και υλοποιηθεί από την ΕΕ, καθώς στο παρασκήνιο συζητείται η αναβίωση της ιταλικής έμπνευσης επιχείρησης «Σοφία», που δημιουργήθηκε το 2015 για την αντιμετώπιση των διακινητών και τον έλεγχο της τήρησης του εμπάργκο του ΟΗΕ για τα όπλα με προορισμό τη Λιβύη. Αρμόδιες διπλωματικές πηγές διευκρινίζουν πως αναφορικά με την επιτήρηση της εκεχειρίας, η αποστολή μπορεί να είναι πολιτική, στρατιωτική ή και μεικτή.
Ο κ. Δένδιας δεν παρέλειψε, εξάλλου, να εκφράσει την δυσαρέσκεια της Αθήνας κυρίως προς το Βερολίνο τόσο για τη μη πρόσκληση της χώρας μας στη συνάντηση της περασμένης Κυριακής, όσο και για την αποτυχία να συμπεριληφθεί στα συμπεράσματα της Διάσκεψης η κοινή ευρωπαϊκή θέση περί ακυρότητας του τουρκο – λιβυκού μνημονίου. Υπό αυτό το πρίσμα, η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με την διάδοχο της Ανγκέλα Μέρκελ, Ανεγκρέτ Κραμπ Καρενμπάουερ, στο περιθώριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας την προσεχή Πέμπτη αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς πραγματοποιείται σε μία πολύ ευαίσθητη και κρίσιμη συγκυρία για το λιβυκό ζήτημα.
Ενόσω η ελληνική κυβέρνηση σταθμίζει τα δεδομένα, όπως αυτά διαμορφώνονται στον απόηχο της Διάσκεψης του Βερολίνου και σχεδιάζει τις επόμενες κινήσεις της, ανώτερες κυβερνητικές δεν δείχνουν να ανησυχούν για τις πρόσφατες δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τις οποίες χαρακτηρίζουν «ρητορικές εξάρσεις και κούφιες κορώνες». Τις αποδίδουν, δε, στον προφανή εκνευρισμό, που έχει προκαλέσει στην Άγκυρα η έντονη διπλωματική κινητικότητα της ελληνικής πλευράς.
Συμμερίζονται την ανησυχία μας αλλά μας έχουν στο «περίμενε»
Από διαβεβαιώσεις και συμπαράσταση προς την Ελλάδα άλλο τίποτα, αλλά για την ταμπακέρα της Διάσκεψης του Βερολίνου για το Λιβυκό, στην οποία βρέθηκε εκτός η Αθήνα, «άλλα λόγια να αγαπιόμαστε»… Η κυβέρνηση όμως διατηρεί ελπίδες ότι τελικά η Γερμανία θα καλέσει την Ελλάδα να συμμετάσχει στη διαδικασία του Βερολίνου. Και περιμένει, ξεχνώντας τις απειλές περί άσκησης βέτο για εσωτερική κατανάλωση.
Κατά τη χθεσινή σύνοδο των ΥΠΕΞ των κρατών-μελών ο Νίκος Δένδιας πήρε πάλι από τους εταίρους και τον ύπατο εκπρόσωπο για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, Ζοζέπ Μπορέλ, διαβεβαιώσεις ότι συμμερίζονται τις ελληνικές ανησυχίες για τα μνημόνια που υπέγραψαν η Τουρκία με τη Λιβύη, τα οποία θεωρούν άκυρα και κενά περιεχομένου. Ακόμα και ο Γερμανός υπουργός δικαιολόγησε την απόφαση της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ να μην προσκαλέσει την Ελλάδα στο Βερολίνο, με το επιχείρημα ότι τα τουρκο-λιβυκά μνημόνια δεν αποτελούσαν αντικείμενο της διάσκεψης. Ποιος δουλεύει ποιον.
Στην παρέμβασή του ο Ν. Δένδιας εξέφρασε τη δυσαρέσκεια της κυβέρνησης τόσο για τον αποκλεισμό της Ελλάδας από τη Διάσκεψη του Βερολίνου της Κυριακής όσο και για το γεγονός ότι στα συμπεράσματα δεν υπάρχει λέξη για την ομόφωνη απόφαση των 27 στη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου σχετικά με τα τουρκο-λιβυκά μνημόνια, τα οποία χαρακτηρίζονται άκυρα και κενά περιεχομένου, ενώ παράλληλα εκφράζεται η πλήρης αλληλεγγύη των εταίρων στην Ελλάδα.
Πάντως, ο Ν. Δένδιας χαρακτήρισε «θετικά» τα αποτελέσματα της Διάσκεψης του Βερολίνου, στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη να τηρηθεί η εφαρμογή του εμπάργκο όπλων προς τη Λιβύη και είπε στους ομολόγους του ότι η Ελλάδα αναμένει να συμπεριληφθεί στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας. Η κυβέρνηση, λοιπόν, παραμένει στο «περίμενε». Προβλέψιμο… Μάλιστα, όπως παρατήρησαν ελληνικές διπλωματικές πηγές, η Αθήνα προθυμοποιήθηκε να συμμετάσχει στην επανενεργοποίηση της θαλάσσιας και αεροπορικής επιχείρησης «Σοφία» για την επιτήρηση του εμπάργκο όπλων με πλοία και αεροπλάνα.
Επιχείρηση «Σοφία»
Για την πανευρωπαϊκή ναυτική επιχείρηση «Σοφία», ο αρχικός ρόλος της οποίας ήταν η επιτήρηση των προσφυγικών ροών στην κεντρική Μεσόγειο, έγινε χθες εκτενής συζήτηση, και στο τέλος αποφασίστηκε ομόφωνα η επανεκκίνησή της με νέα εντολή την επιτήρηση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη. Οπως ανακοίνωσε ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ, η αποστολή θα επικεντρωθεί αποκλειστικά στον έλεγχο του εμπάργκο.
Σύμφωνα με έναν Ευρωπαίο διπλωμάτη, η νέα εντολή θα επιτρέψει να καθοριστούν νέες ζώνες επιτήρησης για τα πλοία που θα τεθούν στη διάθεση των χωρών-μελών για την επιχείρηση αυτήν, και στα οποία όπως είδαμε θα συμμετέχει και η Ελλάδα. Το αίτημα αναθεώρησης της εντολής της «Σοφίας» διατυπώθηκε πάντως από την Ιταλία και τον ΥΠΕΞ Λουίτζι ντι Μάιο.
Να σημειώσουμε εδώ ότι η «Σοφία» ξεκίνησε το 2015 με στόχο την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και τον έλεγχο του εμπάργκο που είχαν επιβάλει τα Ηνωμένα Εθνη στη Λιβύη. Η εντολή της είχε παραταθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου φέτος, ωστόσο στην πράξη είχε διακοπεί, αφού οι χώρες-μέλη απέσυραν τα πλοία τους λόγω της άρνησης της Ιταλίας να αποβιβάζονται στο έδαφός της οι διασωθέντες μετανάστες.
Ο Μπορέλ διαβεβαίωσε ότι τα πλοία που θα αναπτυχθούν θα εξακολουθήσουν να τηρούν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το ναυτικό δίκαιο και θα σώζουν μετανάστες που διατρέχουν κίνδυνο στη Μεσόγειο. Συμπλήρωσε, ωστόσο, ότι η ναυτική επιτήρηση δεν αρκεί: «Η επιτήρηση του εμπάργκο δεν θα πρέπει να γίνεται μόνο στη θάλασσα αλλά και στην ξηρά.
Τα όπλα περνούν από τα σύνορα γειτονικών χωρών και χρειάζονται δορυφόροι, εναέρια μέσα και χερσαίοι έλεγχοι», τόνισε εξάλλου ο νέος επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας.
Προς το παρόν, στο τραπέζι των 27 βρέθηκε χθες ένας κατάλογος επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων που συμμετέχουν στις παράνομες γεωτρήσεις της Τουρκίας εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Τον κατάλογο παρουσίασε ο Κύπριος υπουργός Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος εξέφρασε τη δυσαρέσκεια της Λευκωσίας για την καθυστέρηση της διαδικασίας επιβολής κυρώσεων που έχει αποφασίσει η Ε.Ε. για όσους εμπλέκονται στις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις.
Ο Ζ. Μπορέλ διαβεβαίωσε τον Κύπριο ΥΠΕΞ ότι η διαδικασία βρίσκεται προς το τέλος της και δεν θα αργήσει η επιβολή κυρώσεων που έχει αποφασίσει η Ε.Ε., τις οποίες ορισμένοι θέλουν να καθυστερήσουν.