Ανέκαθεν οι πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου, λόγω και της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, ήταν το εφαλτήριο για τα κόμματα, για μια ολόκληρη χρονιά –και από την άποψη αυτή ο Αύγουστος είναι ο ουδέτερος χρόνος λήψης των αποφάσεων, ιδίως για τα πολιτικά σχήματα που έχουν να αλλάξουν πολλά…

Από την άποψη αυτή δεν είναι μόνο ο Κυριάκος Μητσοτάκης (που πρέπει να αποφασίσει και να ανακοινώσει τις αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα), είναι και ο Αλέξης Τσίπρας. Ίσως δε, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης να πρέπει να πάρει πιο σημαντικές αποφάσεις, καθώς καλείται να πάρει αποφάσεις για τα «βαρίδια» στο κόμμα του και πώς θα απεμπλακεί από αυτά, ποια λάθη στρατηγικής έγιναν και τι πρέπει να διορθωθεί.

Ο χρόνος τρέχει, θα έλεγε κανείς, καθώς έρχεται μια περίοδος κατά την οποία τα προβλήματα, απόρροια της οικονομικής κρίσης, θα γιγαντώνονται –και μαζί της η δυσφορία (ή η ικανοποίηση, αν οι κυβερνητικοί χειρισμοί αποδειχθούν επιτυχείς). Πόσο μάλλον που ο πρώτος χρόνος διακυβέρνησης της χώρας από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έρχεται να καταδείξει, μέσω των δημοσκοπήσεων, ότι το κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν καταγράφει απώλειες, αντιθέτως η αξιωματική αντιπολίτευση είναι εκείνη που αδυνατεί να «μπετονάρει» τα ποσοστά που είχε κερδίσει στις προ έτους εθνικές εκλογές.

Και, παρότι η δυσπιστία πολλών στον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία για πολλές από τις διενεργούμενες δημοσκοπήσεις είναι δεδομένη, από την άλλη δεν μπορεί κανείς να τις αγνοήσει παντελώς. Η κριτική στάση και η επεξεργασία των ποιοτικών κυρίως, στοιχείων τους είναι κάτι που μπορεί να ωφελήσει τη μείζονα αντιπολίτευση, πιστεύουν άλλα στελέχη της, όπως για παράδειγμα στο think tank του ΣΥΡΙΖΑ, το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, όπου μελετούν τις δημοσιευμένες έρευνες της κοινής γνώμης και δημοσιεύουν περιοδικώς τις εκτιμήσεις τους για τις τάσεις στο εκλογικό σώμα.

Τις προάλλες όμως έγινε και μια εκδήλωση – υπό τα νέα δεδομένα του covid-19 -, στην οποία συμμετείχαν δύο από τους πλέον έγκριτους επιστήμονες των δημοσκοπήσεων: ο Ηλίας Νικολακόπουλος και ο Κώστας Πουλάκης (στο διαδικτυακό πάνελ συμμετείχαν επίσης η Φανή Κουντούρη και ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης, ενώ συντόνιζε η δημοσιογράφος Βούλα Κεχαγιά).

Ξεκινώντας από την παρέμβαση του Η. Νικολακόπουλου, ο ομότιμος καθηγητής Εκλογικής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και… σταθερή αξία τα εκλογικά βράδια δεν μάσησε τα λόγια του για τις αδυναμίες που επέδειξε η Κουμουνδούρου τη χρονιά που πέρασε. Μετά την εξαμηνιαία περίοδο χάριτος, ήλθαν οι κρίσεις του Έβρου και του covid-19, κρίσεις που είτε βρήκαν τον ΣΥΡΙΖΑ απροετοίμαστο (στην πρώτη από τις δύο κρίσεις) είτε διστακτικό (στη δεύτερη), χωρίς καμία εναλλακτική πρόταση για την αντιμετώπιση της πανδημίας, είπε ο Η. Νικολακόπουλος. Φωτεινή εξαίρεση, το πρόγραμμα «Μένουμε Όρθιοι Ι-ΙΙ», που ήταν «καλοφτιαγμένο», κατά τον ομιλητή, από εκεί και πέρα όμως, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης πολιτικά απουσίαζε.

Στην οικονομική ύφεση, ιδίως από τον Σεπτέμβριο και μετά, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να είναι έτοιμος να έχει εναλλακτικές προτάσεις, σημείωσε ενώ στη συνέχεια προχώρησε και σε κάποιες παρατηρήσεις για τις διενεργούμενες δημοσκοπήσεις: σε καθεστώς γενικευμένου φόβου του κοινού οι μετρήσεις αυτές είναι μικρής σημασίας –μια επισήμανση με πολλούς αποδέκτες χωρίς αμφιβολία…

Τρεις… ΣΥΡΙΖΑ

Για να ακολουθήσουν, αμέσως μετά, κάποιες διαπιστώσεις για τους ψηφοφόρους της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης: το εκλογικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ενιαίο, αποτελείται από επιμέρους ομάδες και αυτό προκαλεί ένα επιπλέον πρόβλημα στην ηγεσία, γιατί δεν γνωρίζει σε ποιο κομμάτι να απευθυνθεί.

Σχηματικά, υπάρχουν τρεις… ΣΥΡΙΖΑ, σύμφωνα με τον Η. Νικολακόπουλο: ο κομματικός, που μετά βίας φθάνει το 15%, ένα επιπλέον 10% που είναι πολύ κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ (σ.σ. όπως καταδεικνύουν και οι δημοσκοπήσεις της περιόδου) και το επιπλέον τμήμα ως το 32% των εθνικών εκλογών. Τμήμα, που παρότι δεν είχε ψηφίσει τον ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές, τον ψήφισε στις εθνικές σαράντα ημέρες μετά, αλλά έχει μικρή ταύτιση με τον κομματικό φορέα. Στέκεται πολύ επιφυλακτικά, δεν βλέπει σαφή πολιτική γραμμή, αντιθέτως βλέπει ομάδες να αλληλοϋπονομεύονται, ήταν οι επί λέξει διατυπώσεις του εκλογολόγου και πανεπιστημιακού.

Επιπλέον, συνέχισε, παρακολουθεί πολύ θεωρητικές συζητήσεις για το τι είναι διεύρυνση και τι όχι, ενώ αναμένει πιο ουσιαστική παρέμβαση στα θέματα της κοινωνίας (ο ομιλητής υποστήριξε πως από τον Ιανουάριο και μετά η Κουμουνδούρου δεν είχε πολύ καθαρή παρέμβαση). Και, παρότι σε κάποιους τομείς είναι πιο επιτυχημένες οι προτάσεις, εν τούτοις δεν βλέπει συνολική εναλλακτική πολιτική.

Ούτε πρώτος, ούτε τρίτος

Πολύ χαρακτηριστικά, ο Η. Νικολακόπουλος επεσήμανε επιπλέον πως, αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν προχωρήσει στη ριζική αναμόρφωση της οργάνωσης και της πολιτικής του, κινδυνεύει να μείνει ένα μεγάλο, δεύτερο κόμμα. Χωρίς ανταγωνιστή μεν για τη δεύτερη θέση, αλλά και χωρίς τη δυναμική που θα τον μετατρέψει σε δυνάμει κυβερνητικό κόμμα. «Είναι επείγον να προχωρήσει μπροστά», δήλωσε κατά λέξη ο Η. Νικολακόπουλος, που υπογράμμισε επίσης την ανάγκη για καθαρή (αυτό)κριτική, χωρίς μισόλογα, η οποία και θα προβληθεί όπως και όσο πρέπει. Ενώ στη συζήτηση που ακολούθησε, έφερε το παράδειγμα των αποτελεσμάτων που κατέγραψε ο ΣΥΡΙΖΑ στις αυτοδιοικητικές εκλογές: κόμμα που έχει γείωση στην κοινωνία, δεν μπορεί να παίρνει στην Αυτοδιοίκηση 10% – 12%.

Εκπλήξεις μετά τη ΔΕΘ;

Από την πλευρά του ο Κώστας Πουλάκης, μαθηματικός και πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών, πιο πρακτικά όμως το στέλεχος του Συνασπισμού παλιότερα, του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα, που επί σειρά ετών παρακολουθεί και αναλύει δημοσκοπήσεις, ξεκίνησε τη δική του ομιλία από τη διαπίστωση ότι ο …ετήσιος «μήνας» του μέλιτος για την κυβέρνηση λαμβάνει τέλος, με ορόσημο τη ΔΕΘ. «Μπορεί να εκπλαγούμε», είπε, μάλιστα, κλείνοντας.

Και, επ’ αυτού, «ήδη βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας φάσης: η οικονομική κρίση ως αποτέλεσμα της πανδημίας, αλλά κυρίως της κυβερνητικής διαχείρισης, είναι ήδη ορατή και αισθητή από τους πολίτες». Με βάση, μάλιστα, πρόσφατες έρευνες, σημαντικότερο πρόβλημα είναι η οικονομία – ανεργία (σε ποσοστό 56%), με την πλειοψηφία των πολιτών να αξιολογεί αρνητικά ή να διαφωνεί με την κυβερνητική πολιτική. Σε όλες σχεδόν, τις έρευνες, δύο στους τρεις πολίτες κρίνουν ανεπαρκή τα κυβερνητικά μέτρα. Ως εκ τούτου, «οι πολίτες θα αναζητήσουν ουσιαστικές απαντήσεις από όλα τα πολιτικά κόμματα», ήταν η φράση του πρώην γ.γ. του υπουργείου Εσωτερικών, που καταδεικνύει την κρισιμότητα της τρέχουσας περιόδου.

Σε άλλο σημείο της παρέμβασής του, ο Κ. Πουλάκης, στέλεχος του ΣΥΝ – ΣΥΡΙΖΑ με μακρά διαδρομή, παρατήρησε ότι ο Συνασπισμός πριν, ο ΣΥΡΙΖΑ τώρα, διαχρονικά κρατά σταθερό το 75% των ψηφοφόρων του, ενώ ανανεώνεται το υπόλοιπο 25% -και αυτό συμβαίνει είτε με ποσοστά της τάξης του 3% είτε με εκείνα του 32%.

Διαρροές ΣΥΡΙΖΑ

Η επιστροφή της αξιωματικής αντιπολίτευσης στα ποσοστά που κατέγραψε στις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2019, δηλαδή στο 24%, προκύπτει, σύμφωνα με τον Κ. Πουλάκη, από την απώλεια ενός ποσοστού 4% – 8% που χωρίς να μετατοπίζεται σε άλλον πολιτικό φορέα, προβληματίζεται εν τούτοις, και ενός ποσοστού περίπου 4%, που …φεύγει είτε δεξιότερα, προς την κυβέρνηση, είτε αριστερότερα, προς το ΜέΡΑ 25 και το ΚΚΕ.

Ενώ προχώρησε, τέλος, και σε μια διαπίστωση που θα πρέπει να προβληματίσει όλα, χωρίς εξαίρεση, τα κομματικά επιτελεία: στα δέκα χρόνια της οικονομικής κρίσης, περίπου 1,3 εκατομμύριο ψηφοφόροι απείχαν από τη δημοκρατική διαδικασία, υπογράμμισε ο Κ. Πουλάκης, ή πιο απλά, πήγαν σπίτι τους…

Νίκος Παπαδημητρίου

“Είναι μοναχοφάηδες στο ψέμα, στη διαστρέβλωση, στην ενδοτικότητα“, αναφέρει ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς εξαπολύοντας επίθεση κατά της κυβέρνησης σχετικά με τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά αλλά και όσα κατά καιρούς του έχουν καταλογίσει.

Συγκεκριμένα αναφέρει:

Όποτε η ΝΔ ετοιμάζεται να υποχωρήσει και άλλο στην εξωτερική πολιτική και να ενδώσει στις πιέσεις των Τούρκων, υπό τις γερμανικές «ευλογίες και απειλές», οργανώνει μια «καμπάνια» σε βάρος μου με ψέματα και κοπτοραπτική που εμφανίζεται ως δημοσιογραφία. Πράγμα εν τέλει φυσιολογικό, αφού είναι μοναχοφάηδες στο ψέμα, στη διαστρέβλωση και στην ενδοτικότητα.

Την άνοιξη του 2019 στο Φόρουμ των Δελφών ρωτήθηκα αν αρνούμαι κάθε είδος οικονομικής συνεργασίας με την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο. Απάντησα: «ας αναγνωρίσουν πρώτα οι Τούρκοι την Ελληνική και Κυπριακή ΑΟΖ, καθώς και την αιγιαλίτιδα ζώνη των δύο κρατών», και «μετά μπορούμε να συνεργαστούμε στη Μεσόγειο. Ασφαλώς όχι στα γεωπολιτικά» και συνέχισα, ας τα κάνει όλα αυτά η Τουρκία και μετά μπορούμε να συνεργαστούμε. Μάλιστα, είπα χαμογελαστά, ότι «δεν διεκδικούμε, επί παραδείγματι, την ΑΟΖ στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας», δεν «είμαστε μοναχοφάηδες».

Ο λόγος, λοιπόν, πρώτον, ήταν σαφώς για την Μεσόγειο και όχι για το Αιγαίο. Αλλά αυτό δεν βολεύει την δημοσιογραφική και πολιτική κοπτοραπτική και με το έτσι θέλω με εμφανίζουν σήμερα να είχα μιλήσει για το Αιγαίο. Ενώ είχα υπογραμμίσει στην απάντηση ότι μιλώ για Μεσόγειο. Δεύτερον, υπογράμμισα ότι για να γίνει κουβέντα θα πρέπει να αναγνωρίσει η Τουρκία την Ελληνική και Κυπριακή ΑΟΖ. Το υπογράμμισα και αυτό προκειμένου να μη γίνει καμία παρανόηση ότι μπορεί να γίνεται κουβέντα για τη συνεργασία εντός ελληνικής ή κυπριακής ΑΟΖ, ή οποιαδήποτε παραχώρηση ως προς τις δύο ΑΟΖ και την Αιγιαλίτιδα ζώνη. Τρίτο, επεσήμανα ότι η όποια μελλοντική συνεργασία και αφού αναγνωρίσει τα πιο πάνω, δεν θα μπορεί να αφορά θέματα γεωπολιτικής, διότι σε αυτή δεν έχουμε τίποτα να μοιράσουμε. Και, τέταρτο, ανέφερα ότι αφού γίνουν όλα τα προηγούμενα η συνεργασία αφορά στη Μεσόγειο στο πεδίο της οικονομίας και όχι σε κάτι άλλο.

Η ΝΔ αντί να διαστρεβλώνει τα όσα είπα σε μια δημόσια συζήτηση, καλά θα κάνει να υιοθετήσει αυτές μου τις προτάσεις. Να επεκτείνει σε Κρήτη τα χωρικά ύδατα στα 12 μίλια, ώστε να κόψει την παράνομη ΑΟΖ Τουρκίας και Λιβύης, να εγγυηθεί την ασφάλεια της Κύπρου, να κάνει μια δίκαιη ΑΟΖ με την Αίγυπτο, και όχι ξανά υποχωρήσεις όπως έκανε με την Ιταλία, και να διασφαλίσει να γίνουν στο Καστελόριζο όλα αυτά που έγιναν επί προηγούμενης κυβέρνησης.

Στην περίοδο που ήμουν Υπουργός Εξωτερικών τα εθνικά συμφέροντα ποτέ δεν τέθηκαν σε παζάρι. Είναι η περίοδος που η Ελλάδα ένιωθε ασφάλεια και σιγουριά. Οι Τούρκοι δεν τόλμησαν να κάνουν τις προκλήσεις που κάνουν σήμερα και δεν πέτυχαν δια των κυβερνητικών υποχωρήσεων, όπως συνέβη τις τελευταίες μέρες, μια νέα διευρυμένη «Μαδρίτη» και γκριζαρίσματα στη Μεσόγειο, που θυμίζουν σε πολλά την υπόθεση των Ιμίων, αλλά αυτή τη φορά στα χωρικά μας ύδατα.

Τέλος, σε όλους εκείνους που διαστρεβλώνουν και παράγουν ψέματα, τους αφιερώνω την φράση του Σοφοκλή στον «Οιδίποδας Τύραννος»: «όποιος στα έργα ατρόμητος, τα λόγια δεν φοβάται» (σελ. 30, μετάφραση Στέλλα Μπαζάκου-Μαραγκουδάκη 1983).

Επί ευκαιρίας, να τι διαπιστώσαν με εντιμότητα οι δημοσιογράφοι του Σκάι Κούτρας και Τζούνος, επί του θέματος οι οποίοι το είχαν ψάξει επιστάμενα στο https://youtu.be/Nuxk6AQcvt4, από το 4’.46.’’ και μετά.