Η Αργεντινή αποφάσισε να δώσει 56% στον «αναρχοφιλελεύθερο», όπως τον αποκαλούν τα Μέσα, Χαβιέρ Μιλέι και να τον αναδείξει στο πόστο του προέδρου. Η πλατφόρμα πάνω στην οποία στήριξε την εκστρατεία του ο Μιλέι ήταν η ριζική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού, σερβιρισμένη με μπόλικο λαϊκισμό. Η ρητορική ενάντια στις ελίτ έπιασε τόπο, αφού στη χώρα βράζει η οργή για τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις που τα τελευταία είκοσι χρόνια δεν μπορούν να βγάλουν την οικονομία από το τέλμα.
Υπόσχεση για δολαριοποίηση
Μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του, ο Μιλέι είπε ότι θα περικόψει τις κρατικές δαπάνες, θα δολαριοποιήσει την οικονομία και θα εξαλείψει την κεντρική τράπεζα καθώς και βασικά υπουργεία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Υγείας και της Παιδείας.
«Σήμερα ξεκινά η ανοικοδόμηση της Αργεντινής. Σήμερα αρχίζει το τέλος της παρακμής της Αργεντινής», είπε ο Μιλέι στη νικητήρια ομιλία του. «Το μοντέλο της παρακμής έφτασε στο τέλος του. Δεν υπάρχει τρόπος επιστροφής», συμπλήρωσε, με τον χαρακτηριστικά σιβυλλικό τρόπο που εκφέρει τους λόγους του.
Η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Νότιας Αμερικής υφίσταται μια μεγάλη οικονομική κρίση που κρατά πάνω από δύο δεκαετίες. Οι κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν τα οικονομικά της χώρας, κυρίως περονιστές αλλά και δεξιοί φιλελεύθεροι όπως ο Μαουρίσιο Μάκρι, κατέφευγαν στην εκτύπωση χρήματος για τη χρηματοδότηση των δαπανών, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό, ενώ αύξαναν το χρέος της χώρας δανειζόμενες μεγάλα ποσά.
Η πρόσβαση σε δολάρια ελέγχεται αυστηρά, δίνοντας τροφή σε μια ακμάζουσα μαύρη αγορά για το αμερικανικό νόμισμα και οι αναλυτές προειδοποιούν ότι το πέσο πρόκειται να υποστεί απότομη υποτίμηση. «Δεν υπάρχει χώρος για σταδιακή μετάβαση ή ημίμετρα», προειδοποίησε ο Μιλέι. Η κύρια υπόσχεσή του ήταν ένα σχέδιο για κατάργηση του προβληματικού πέσο και η υιοθέτηση του δολαρίου ΗΠΑ, ενώ παράλληλα θέλει να «κλείσει» την Κεντρική Τράπεζα για να εξαλείψει τον «καρκίνο του πληθωρισμού».
Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η χώρα έχει πολύ χαμηλά σε αποθέματα δολαρίου για να γίνει η κίνηση σύντομα.
Νεοφιλελεύθερη και ακροδεξιά ρητορική
Ο έτερος υποψήφιος πρόεδρος στις επαναληπτικές εκλογές της Κυριακής, ο περονιστής Σέρχιο Μάσα, κάλεσε τον Μιλέι για να τον συγχαρεί, παραδεχόμενος με αυτό τον τρόπο την ήττα του. Ο Μάσα δεν ήταν ο μόνος που τον συνεχάρη. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έγραψε στον λογαριασμό του στην πλατφόρμα Truth Social ότι ο Μιλέι… θα κάνει «την Αργεντινή μεγάλη ξανά!»…
Από το στόχαστρο της κριτικής του δεν ξέφυγε ούτε ο Πάπας της Καθολικής Εκκλησίας, που σύμφωνα με τον Μιλέι είναι ένας «βρωμερός αριστεριστής». Ο πάπας Φραγκίσκος είναι γνωστός για την προσπάθεια εκσυγχρονισμού της Εκκλησίας, προσεγγίζοντας με μια πιο σύγχρονη ματιά τα κοινωνικά ζητήματα, ειδικά τα σχετικά με τα γυναικεία δικαιώματα και τα δικαιώματα των ατόμων της ΛΟΑΚΤΙ κοινότητας.
Οργή εναντίον φόβου
Χρησιμοποιώντας αλυσοπρίονα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Μιλέι –με την επιμελώς ατημέλητη χαίτη- υποσχέθηκε να μειώσει δραστικά τις δημόσιες δαπάνες και να μειώσει τον αριθμό των κυβερνητικών υπουργείων από 18 σε οκτώ. Ο άξονας της προεκλογικής καμπάνιας ήταν η απομάκρυνση της πολιτικής «κάστας» της χώρας από την εξουσία.
Από την άλλη πλευρά, ο Σέρχιο Μάσα έμοιαζε σαν σύμβολο της άρχουσας ελίτ – «ο βασιλιάς της κάστας», σύμφωνα με αργεντινούς πολιτικούς αναλυτές. Ο πολιτικός καριέρας προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από την κεντροαριστερή κυβέρνηση του Αλμπέρτο Φερνάντες και της Κριστίνα Κίρχνερ, των «κληρονόμων» της δυναστείας που ξεκίνησε για πρώτη φορά από τον Χουάν και την Εβίτα Περόν τη δεκαετία του 1940. Μαζί με μια από τα κάτω εκστρατεία ακτιβιστών, ο Μάσα προσπάθησε να προειδοποιήσει ότι μια προεδρία Μιλέι θα μπορούσε να απειλήσει τη δημοκρατία και τον τρόπο ζωής της Αργεντινής.
Αλλά τελικά, η οργή κέρδισε τον φόβο, αφού η πλειονότητα των αργεντινών πολιτών ήθελε να δώσει μια ευκαιρία στο άγνωστο. Η υπόσχεσή του για απότομη αλλαγή είχε απήχηση στους Αργεντινούς που υποφέρουν από τον ετήσιο πληθωρισμό που εκτιμάται σε πάνω από 140% και ένα ποσοστό φτώχειας που έφτασε το 40%. Ο Μιλέι θα αναλάβει την εξουσία στις 10 Δεκεμβρίου, στην 40ή επέτειο της δημοκρατίας στη χώρα.
Ανερμάτιστος
Ο ιδιόρρυθμος νέος πρόεδρος της Αργεντινής έχει κάνει μια σειρά από –τουλάχιστον- προβληματικές δηλώσεις στο πρόσφατο και απώτερο παρελθόν. Πριν μπει στην πολιτική το 2020, ο Μιλέι ήταν οικονομολόγος και τηλεοπτικός σχολιαστής, αλλά έχει μιλήσει και για το παρελθόν του ως προπονητής… ταντρικού σεξ.
Από το ρεπερτόριό του δε θα μπορούσε να λείπει το υπερπέραν. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του, ομολόγησε ότι επικοινώνησε με τον νεκρό σκύλο του μέσω μέντιουμ και ότι το νεκρό κατοικίδιο τού είπε να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος…
Έχει δηλώσει επίσης ότι υποστηρίζει τη νομιμοποίηση του εμπορίου ανθρωπίνων οργάνων, αποκαλώντας το «μια ακόμα αγορά», ενώ απάντησε ότι «εξαρτάται» όταν ρωτήθηκε αν υποστηρίζει την πώληση παιδιών…
Παναγιώτης Τουρκοχωρίτης
Γερμανία – DW: «Μαύρη τρύπα» 60 δισ. – Στο τραπέζι μέτρα «σιδερένιας δημοσιονομικής πειθαρχίας»
O γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς με το υπουργικό επιτελείο
«Μαύρη τρύπα» 60 δις ευρώ εμφανίζουν τα κρατικά ταμεία στη Γερμανία, μετά την τελευταία απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, με αποτέλεσμα να προμηνύονται νέες, δραστικές περικοπές, όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα της Deutsche Welle.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου ανατρέπει τα σχέδια για χρηματοδότηση μέτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας με πόρους από το υπό διαμόρφωση Ταμείο για την Προστασία του Κλίματος, με αποτέλεσμα για την εξοικονόμηση τους να αρχίζει να συζητείται το ενδεχόμενο να εφαρμοστούν μέτρα «αυστηρής δημοσιονομικής πειδαρχείας».
Αναλυτικά το δημοσίευμα της Deutsche Welle:
Βελτιωμένη ενεργειακή αποδοτικότητα των κτηρίων, εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου, αντιστάθμιση του υψηλού κόστους για την ενέργεια και πολλά άλλα περιλαμβάνει η λίστα των μέτρων απόλυτης προτεραιότητας, τα οποία η «συγκυβέρνηση» στο Βερολίνο θέλει να χρηματοδοτήσει με πόρους από το υπό διαμόρφωση Ταμείο για την Προστασία του Κλίματος. Η ετυμηγορία του Συνταγματικού Δικαστηρίου, την Τετάρτη, ανατρέπει τα φιλόδοξα σχέδια.
Το Δικαστήριο απεφάνθη ότι η κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς δεν επιτρέπεται να μεταφέρει στο νέο Ταμείο κονδύλια ύψους 60 δις από το παλαιότερο ταμείο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, τα οποία δεν είχαν απορροφηθεί. Σε αντίθεση με την πανδημία, εκτιμούν οι δικαστές της Καρλσρούης, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης δεν συνιστά μία «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» που θα δικαιολογούσε, κατ’ εξαίρεση, την απενεργοποίηση του «φρένου χρέους» στον κρατικό προϋπολογισμό. Ή τουλάχιστον η κυβέρνηση δεν έχει τεκμηριώσει επαρκώς τους ισχυρισμούς της περί του αντιθέτου.
«Ποτέ δεν φτάνουν τα χρήματα…»
Οι περισσότεροι αναλυτές επικροτούν την ετυμηγορία του Συνταγματικού Δικαστηρίου. «Τα χρήματα ποτέ δεν επαρκούν για να ικανοποιηθούν όλες οι επιθυμίες των πολιτικών» δηλώνει χαρακτηριστικά στο ενημερωτικό πόρταλ Pioneer ο Λαρς Φελντ, πρώην επικεφαλής της «Επιτροπής Σοφών» (γνωμοδοτικού οργάνου της κυβέρνησης) και νυν καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ. Όπως τονίζει ο ίδιος «εάν δεν βάλουμε κάποιους περιοριστικούς κανόνες στα δημόσια οικονομικά, ουσιαστικά δανειζόμαστε χρήματα από τις επόμενες γενιές, τις οποίες επιβαρύνουμε». Τί μπορεί να κάνει λοιπόν η «συγκυβέρνηση» Σοσιαλδημοκρατών (SPD), Πρασίνων και Φιλελευθέρων (FDP) μετά την ετυμηγορία της Καρλσρούης, αν θελει να επιβιώσει πολιτικά;
Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Η αύξηση της φορολογίας είναι μία λύση, την οποία προτείνουν πολλοί στο συγκυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Χωρίς να αναφερθεί ρητώς σε νέους φόρους, ο πρόεδρος του SPD Λαρς Κλίνγκμπαϊλ ουσιαστικά επανέφερε την πρόταση αυτή στην ημερήσια διάταξη, λέγοντας, μετά την απόφαση του Δικαστηρίου: «Το σημαντικό για μένα είναι να μην ανακοπεί η πορεία εκσυγχρονισμού της χώρας μας. Είναι κάτι που θα πρέπει να συζητήσουμε με την κυβέρνηση, τις κοινοβουλευτικές ομάδες, τα πολιτικά κόμματα. Θα κάνουμε μία συζήτηση εκ βαθέων για όλα τα θέματα».
Ωστόσο οι Φιλελεύθεροι, το κόμμα του υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, δεν συνυπογράφουν ούτε την αύξηση της φορολογίας, ούτε την προσπάθεια να παρακαμφθεί το συνταγματικά κατοχυρωμένο «φρένο του χρέους». Η περίπλοκη αυτή διάταξη, που θεσπίστηκε το 2009, προβλέπει ότι ο «δομικός νέος δανεισμός» (δηλαδή εκείνος που δεν κρίνεται απαραίτητος για να αντιμετωπιστεί μία έκτακτη αρνητική συγκυρία της οικονομίας) απαγορεύεται για τα ομόσπονδα κρατίδια, ενώ για την κεντρική κυβέρνηση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 0,35% του ονομαστικού ΑΕΠ.
Εξαιρέσεις επιτρέπονται μόνο σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών ή έκτακτων οικονομικών κλυδωνισμών, όπως συνέβη σε εποχές πανδημίας. Για το FDP, όπως έχει τονίσει επανειλημμένα ο Κρίστιαν Λίντνερ, η χαλάρωση των διατάξεων αυτών αποτελεί ταμπού. Άλλωστε, σύμφωνα με τα ισχύοντα, το «φρένο του χρέους» μπορεί να καταργηθεί μόνο με κοινοβουλευτική πλειοψηφία 2/3, κάτι απίθανο υπό τις παρούσες συνθήκες, καθώς η κεντροδεξιά αντιπολίτευση Χριστιανοδημοκρατών/Χριστιανοκοινωνιστών (CDU/CSU) τάσσεται επίσης υπέρ της δημοσιονομικής εγκράτειας.
«Στα όριά τους οι Πράσινοι»
Κατά συνέπεια το «φρένο του χρέους» μάλλον θα παραμείνει. Η εναλλακτική λύση είναι να εγκαινιάσει η γερμανική κυβέρνηση μία πολιτική «σιδερένιας δημοσιονομικής πειθαρχίας» για να εξοικονομήσει τα 60 δις που λείπουν στο Ταμείο για την Προστασία του Κλίματος. Αυτό θα προκαλούσε την έντονη αντίδραση των Πρασίνων, που θεωρούν απόλυτη προτεραιότητα τις επενδύσεις στην πράσινη οικονομία του μέλλοντος. Ήδη σήμερα οικολογικές οργανώσεις εκφράζουν την ανησυχία τους για τις πολιτικές επιλογές της «συγκυβέρνησης». Η Greenpeace κάνει λόγο για «πισωγύρισμα στις προσπάθειες για την προστασία του κλίματος».
Όλο και πιο εμφανές γίνεται το ότι τα κόμματα της συγκυβέρνησης δύσκολα θα ακολουθήσουν κοινή πορεία στο συγκεκριμένο ζήτημα. Για το SPD προέχει η προστασία των χαμηλότερων και μεσαίων εισοδημάτων, το FDP τηρεί ευλαβικά τις επιταγές της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ενώ οι Πράσινοι θεωρούν ότι χωρίς τις δαπανηρές επενδύσεις για τον μετασχηματισμό της οικονομίας δεν έχει καν νόημα η συμμετοχή τους στην κυβέρνηση. Με έκδηλη αμηχανία ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωσε στην Ομοσπονδιακή Βουλή: «Είμαι πεπεισμένος ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός θα καταφέρει να διατυπώσει κατάλληλες προτάσεις».
Ένα είναι βέβαιο, αν αναλογιστούμε τις τελευταίες δημοσκοπήσεις: Η κατάρρευση της κυβέρνησης και η προκήρυξη νέων εκλογών δεν θα συνέφερε κανένα από τα τρία κόμματα που απαρτίζουν τον σημερινό κυβερνητικό συνασπισμό στο Βερολίνο.