Με τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στο Βίλνιους σήμερα, αμέσως μετά το πέρας των εργασιών της συνόδου του ΝΑΤΟ, ολοκληρώνεται η μικρή σύμπραξη που επεδίωκε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, δηλαδή το πακέτο διευθετήσεων γύρω από τις τουρκικές αξιώσεις για τη Σουηδία, τα F-16 και τη σχέση της Αγκυρας με ΗΠΑ και Ε.Ε. Σε αυτό το πακέτο, τα ελληνοτουρκικά θα έλθουν ως επιστέγασμα, με πολλές κρίσιμες παραμέτρους όμως να παραμένουν αδιευκρίνιστες σε αυτό το πολυσύνθετο διπλωματικό παιχνίδι.
Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι προσβλέπει σε «ένα πρώτο βήμα επανεκκίνησης των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας» και πρόσθεσε: «Εχουμε προφανώς σημαντικές διαφορές. Μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε ότι με γνώμονα τις σχέσεις καλής γειτονίας αλλά και τον σεβασμό μας στο Διεθνές Δίκαιο θα χαράξουμε έναν οδικό χάρτη ώστε να μπορέσουμε να επιλύσουμε τη σημαντικότερη γεωπολιτική μας διαφορά, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».
Το πακέτο των ελληνοτουρκικών
Η διατύπωση του πρωθυπουργού περί του «οδικού χάρτη για τη σημαντικότερη γεωπολιτική διαφορά» για «την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας» παραπέμπει σε παράλληλες συζητήσεις επί των άλλων διαφορών (οι οποίες προέκυψαν από τις μονομερείς διεκδικήσεις της Αγκυρας). Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν η σημαντικότερη γεωπολιτική διαφορά, κατά τη διατύπωση του Κ. Μητσοτάκη, θα τεθεί αυτοτελώς ή θα συσχετιστεί στην πορεία με τις άλλες διαφορές που έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια, όπως φέρ’ ειπείν οι αμυντικοί εξοπλισμοί των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και το καθεστώς των βραχονησίδων που από την πλευρά της Τουρκίας αμφισβητείται.
Και εν τέλει εάν θα γίνει αναφορά στη Χάγη, για υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, εν είδει αμοιβαίας πολιτικής δέσμευσης ή θα μείνει ασαφής η διαδικασία επίλυσης. Η Αθήνα δίνει διπλωματικό και πολιτικό χώρο στην Αγκυρα, όπως έκανε άλλωστε και η αμερικανική διπλωματία, μετά την υποσχετική Ερντογάν για τη Σουηδία. Ο Τζο Μπάιντεν διαβεβαίωσε για άμεση προώθηση της συμφωνίας των F-16, τα μηνύματα από το Κογκρέσο και τον Ρ. Μενέντεζ προϊδεάζουν για σύγκλιση γύρω από τους όρους, όμως τα μηνύματα της Αγκυρας είναι διαφορετικά. Ο ίδιος ο Τ. Ερντογάν στη δήλωσή του πριν από τη χθεσινή συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ προσπάθησε να υποβαθμίσει όλες τις προηγούμενες συναντήσεις λέγοντας ότι «ήταν προκαταρκτικές, ενώ η σημερινή (χθεσινή) σηματοδοτεί μια νέα διαδικασία».
Στην Αγκυρα έχουν δέσει κόμπο ότι η συμφωνία για τα F-16 θα κινηθεί χωρίς άλλα εμπόδια (δεσμευτικούς όρους ότι δεν θα χρησιμοποιούνται εις βάρος της Ελλάδας). Σε ορισμένα τουρκικά μέσα μάλιστα γίνεται λόγος για διπλό αριθμό νέων αεροσκαφών (80 συν αναβάθμιση των 79 παλαιών). Αυτό το στοιχείο παραπέμπει σε αναδιαπραγμάτευση του πλαισίου με νέους όρους και ανταλλάγματα, εφόσον η κυβέρνηση Ερντογάν αποφασίσει νέο ελιγμό.
Η Αθήνα έχει ενημερωθεί από τη διοίκηση Μπάιντεν αναφορικά με την προώθηση της συμφωνίας για τα F-16 και την ελληνική παραγγελία για F-35. Κυβερνητικές πηγές σημείωναν ότι είναι θετική η επαναπροσέγγιση Τουρκίας-Δύσης, ενώ ως προς τα F-16 στην Τουρκία επισήμαιναν ότι πριν από τέσσερα χρόνια η Αγκυρα θα έπαιρνε 100 F-35 χωρίς κανέναν περιορισμό, ενώ σήμερα υπάρχουν οι όροι του Κογκρέσου για τα F-16.
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Yπερψηφίστηκε η Οδηγία για την προστασία των δημοσιογράφων από τα SLAPPs
Υπερψηφίστηκε με ευρεία πλειοψηφία (498 υπέρ, 33 κατά, 105 αποχές) την Τρίτη στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στο Στρασβούργο, η Οδηγία για την προστασία των δημοσιογράφων από αβάσιμες ή καταχρηστικές διώξεις και αγωγές, γνωστή ως Anti-Slapp.
Το βλέμμα στραμμένο τώρα στις επικείμενες διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με τους νέους κανόνες για την προστασία όσων εργάζονται για θέματα δημόσιου συμφέροντος, όπως τα θεμελιώδη δικαιώματα, οι δραστηριότητες δημόσιων λειτουργών και οι καταγγελίες για διαφθορά.
Σύμφωνα με την απόφαση, αν εγκριθούν οι νέοι κανόνες, θα εφαρμόζονται σε υποθέσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα, δηλαδή όταν ο εναγόμενος, ο ενάγων και το δικαστήριο δεν έχουν την έδρα τους στην ίδια χώρα ή όταν το αντικείμενο της υπόθεσης (ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για άρθρο στον Τύπο, ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βίντεο, έρευνα ή έργο τέχνης) αφορά περισσότερα από ένα κράτη μέλη και είναι προσβάσιμο ηλεκτρονικά.
Η πρόταση οδηγίας προβλέπει διαδικασίες προστασίας για όσους βρίσκονται στο στόχαστρο τέτοιων αγωγών, δίνοντάς τους, για παράδειγμα, τη δυνατότητα να ζητούν την απόρριψη της αγωγής σε πρώιμο στάδιο. Προβλέπεται επίσης ότι ο ενάγων θα είναι εκείνος που θα πρέπει να αποδεικνύει ότι η αγωγή του δεν είναι αβάσιμη. Στις περιπτώσεις που θα διαπιστώνεται ότι μια αγωγή είναι καταχρηστική, ο ενάγων θα υποχρεούται επίσης να καλύπτει το σύνολο των δικαστικών εξόδων, συμπεριλαμβανομένης της νομικής εκπροσώπησης του εναγομένου, ενώ θα μπορούν επίσης να του επιβάλλονται κυρώσεις από το δικαστήριο.
Παράλληλα, τα θύματα τέτοιων αγωγών θα μπορούν να ζητούν αποζημίωση, για παράδειγμα για ψυχολογική βλάβη ή συκοφαντική δυσφήμηση. Για να περιοριστεί το φαινόμενο κατά το οποίο οι ενάγοντες επιλέγουν να προσφεύγουν σε δικαστήρια που είναι πιθανότερο να ταχθούν υπέρ τους, οι υποθέσεις δυσφήμησης θα μπορούν να εκδικάζονται μόνο σε δικαστήρια της χώρας του εναγόμενου. Όταν τέτοιου είδους αγωγές αφορούν φυσικά ή νομικά πρόσωπα που έχουν την έδρα τους στην ΕΕ, αλλά εκδικάζονται σε χώρες εκτός ΕΕ, τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να αναγνωρίζουν τις σχετικές αποφάσεις των δικαστηρίων, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να επιτρέπουν στα θύματα αυτών των αγωγών να ζητούν αποζημίωση από τα εθνικά δικαστήρια.
Σημειώνεται, επίσης, ότι ανάμεσα στις προτάσεις της Νομοθετικής Γνωμοδότησης, που ενσωματώθηκαν πλήρως στο τελικό κείμενο και υπερψηφίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι η εφαρμογή της σε ήδη ανοιχτές υποθέσεις (που δεν θα έχουν τελεσιδικήσει κατά το χρόνο εφαρμογής της Οδηγίας)
Οι ευρωβουλευτές ζητούν να συσταθούν σε όλα τα κράτη μέλη ειδικές υπηρεσίες στις οποίες θα μπορούν να απευθύνονται όσοι βρίσκονται αντιμέτωποι με αγωγές τέτοιου είδους, προκειμένου να λαμβάνουν πληροφορίες και συμβουλές. Καλούν επίσης τις αρχές των κρατών μελών να παρέχουν οικονομική, νομική και ψυχολογική βοήθεια στα θύματα καταχρηστικών αγωγών. Οι χώρες της ΕΕ καλούνται ακόμη να διασφαλίσουν ότι οι επαγγελματίες νομικοί θα λαμβάνουν επαρκή εκπαίδευση σχετικά με τον χειρισμό καταχρηστικών αγωγών, καθώς και ότι οι επαγγελματικές ενώσεις τους θα υιοθετήσουν κανόνες που θα αποθαρρύνουν τα μέλη τους από το να αναλαμβάνουν καταχρηστικές αγωγές. Τέλος, οι ευρωβουλευτές ζητούν από τα κράτη μέλη να συλλέξουν δεδομένα για τις καταχρηστικές αγωγές, ιδίως όσον αφορά τις αποφάσεις που λαμβάνουν τα δικαστήρια, και καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συστήσει ένα μητρώο της ΕΕ στο οποίο θα συγκεντρώνονται όλα τα σχετικά στοιχεία.
Δηλώσεις και διαβεβαιώσεις
Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα δήλωσε μετά τη λήξη της συνεδρίασης: «Η δημοσιογραφία χρειάζεται θάρρος -αλλά οι δημοσιογράφοι δεν πρέπει να αναγκάζονται να είναι γενναίοι για να την ασκήσουν. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα προστατεύει πάντα όσους αναζητούν την αλήθεια και θα υπερασπίζεται το δημοκρατικό μας δικαίωμα να ενημερωνόμαστε. Εφόσον με αβάσιμες αγωγές απειλούνται ζωές και μέσα διαβίωσης, εφόσον καταχρώνται τα δικαστικά μας συστήματα, θα πρέπει να αντιδράσουμε νομοθετώντας. Με το σημερινό νομοσχέδιο, το οποίο στηρίχθηκε σθεναρά στην ολομέλεια, αυτό ακριβώς πράττουμε».
Την ικανοποίησή του εξέφρασε και ο εισηγητής της Νομοθετικής Γνωμοδότησης της Επιτροπής CULT, Στέλιος Κούλογλου. «Η οδηγία για την προστασία των δημοσιογράφων από τις κακόβουλες, καταχρηστικές αγωγές (Slapp) θα μπορούσε να ονομαζόταν οδηγία της Δάφνης Καρουάνα Γκαλίθια: η δολοφονημένη Μαλτέζα δημοσιογράφος άφησε “κληρονομιά” δεκάδες αγωγές που είχαν κατατεθεί εναντίον της, με στόχο να την φιμώσουν. Η οδηγία καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα δημοσιογράφων, ακτιβιστών και αρθρογράφων, που ιδίως τα τελευταία χρόνια βρίσκονται υπό την πίεση ανεξέλεγκτων κυβερνήσεων ή τρέχουν στα δικαστήρια αντιμετωπίζοντας εξοντωτικές αγωγές από αδίστακτα οικονομικά συμφέροντα. Προβλέπει ποινές για όσους χρησιμοποιούν τη Δικαιοσύνη για εκφοβισμό και επίσης αποζημίωση των θυμάτων. Είμαι υπερήφανος γιατί η πρωτοβουλία για αυτή την πρωτοπόρα πανευρωπαϊκή νομοθεσία ξεκίνησε με πρωτοβουλία δίκη μου και μιας σειράς άλλων ευρωβουλευτών, ήδη από την προηγούμενη θητεία και εγκαινιάστηκε με την εκδήλωση που συνδιοργανώσαμε με τον Μαλτέζο ευρωβουλευτή Ντέιβιντ Κάζα από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και τη Γερμανίδα Βιόλα βον Κράμον, από τους Πράσινους τον Νοέμβριο του 2019 στο Ευρωκοινοβούλιο στις Βρυξέλλες. Σε μια εποχή που το πραγματικό δημοσιογραφικό ρεπορτάζ βάλλεται πανταχόθεν, από παράνομες παρακολουθήσεις μέχρι και κάθε είδους διώξεις, η υπεράσπιση του αποτελεί προϋπόθεση για την ανάδειξη των μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων, την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη διαφύλαξη της Δημοκρατίας».
Ο εισηγητής Τιέμο Βόλκεν (Σοσιαλδημοκράτες, Γερμανία) δήλωσε: «Οι καταχρηστικές αγωγές αποθαρρύνουν τις αντίπαλες φωνές από το να φέρουν στο φως ζητήματα δημόσιου ενδιαφέροντος. Οι δημοσιογράφοι και οι ακτιβιστές αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο των δημοκρατιών μας και θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελούν το έργο τους χωρίς να εκφοβίζονται. Με την οδηγία αυτή επιδιώκουμε να διασφαλίσουμε ότι θα προστατεύονται σε ολόκληρη την ΕΕ, ότι τα θύματα θα λαμβάνουν οικονομική και ψυχολογική στήριξη και ότι θα υπάρχει ευρύτερος ορισμός των διασυνοριακών υποθέσεων. Τα δικαστήριά μας δεν μπορούν να αποτελούν πεδίο δράσης για τους πλούσιους και ισχυρούς».
Η πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα και ο εισηγητής Τιέμο Βόλκεν θα παραχωρήσουν συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη στις 10:00 π.μ. (θερινή ώρα Κεντρικής Ευρώπης). Οι συνομιλίες μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου σχετικά με το τελικό κείμενο της νομοθεσίας θα ξεκινήσουν αργότερα την ίδια ημέρα. Οι υπουργοί της ΕΕ συμφώνησαν επί της δικής τους διαπραγματευτικής θέσης τον περασμένο μήνα.
Παρατηρητήριο Copernicus: Σύννεφο σκόνης από τη Σαχάρα επηρέασε την ποιότητα του αέρα στη νότια Ευρώπη
Η ποιότητα του αέρα στη νότια Ευρώπη, κυρίως στην Ισπανία, επηρεάστηκε στην αρχή της εβδομάδας από τη μεγάλη μεταφορά σκόνης από τη Σαχάρα που ξεκίνησε το Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με ανακοίνωση του ευρωπαϊκού παρατηρητήριο Copernicus.
«Η σκόνη αυτή έχει μια επίπτωση στην ποιότητα του αέρα στο μεγαλύτερο μέρος της δυτικής Μεσογείου, κυρίως στην Ισπανία όπου προβλέπονται υψηλά επίπεδα των αιωρούμενων σωματιδίων PM10 (σωματίδια διαμέτρου μικρότερης των 10 μικρομέτρων) στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, με μια κορύφωση στην περιοχή σήμερα, 11 Ιουλίου», σύμφωνα με την υπηρεσία Copernicus για την παρακολούθηση της ατμόσφαιρας (CAMS).
Οι προβλέψεις αυτές αφορούν επίσης «ορισμένες πλευρές της Ιταλίας και της νότιας Γαλλίας».
«Στις πλέον πληγείσες περιοχές, τα PM10 θα ξεπεράσουν το μέσο όριο 24ωρης έκθεσης των 50 µg/m3 (μέση ετήσια τιμή) που έχει οριστεί για την Ευρωπαϊκή Ένωση γι αυτό το είδος των ρύπων», διευκρινίζει το παρατηρητήριο Copernicus.
«Η μεταφορά σκόνης στην Ισπανία συμπίπτει με ένα κύμα καύσωνα που πλήττει τη χώρα, τα δύο φαινόμενα ενισχύονται από τον ζεστό αέρα που προέρχεται από τη Σαχάρα», εξηγεί το παρατηρητήριο σύμφωνα με το ΑΠΕ – ΜΠΕ.
Εκτός από μια πορτοκαλί ή κόκκινη απόχρωση του ουρανού, οι σκόνες αυτές που προέρχονται από αμμοθύελλες στη Βόρεια Αφρική μπορούν να επηρεάσουν την ανθρώπινη υγεία, επιδεινώνοντας αναπνευστικά και καρδιαγγειακά προβλήματα, και την παραγωγή ενέργειας, μειώνοντας τις επιδόσεις των ηλιακών πάνελ, υπενθυμίζει η υπηρεσία Κοπέρνικος.
Αυτή η ομίχλη άμμου είναι ωστόσο λιγότερο τοξική από τα εξαιρετικά λεπτά σωματίδια που προέρχονται από την οδική κυκλοφορία, τη θέρμανση με ξύλα, τον άνθρακα ή τις πυρκαγιές.
Οι αμμοθύελλες και η σκόνη βλάπτουν κυρίως τους κατοίκους των χωρών των άνυδρων ή ημιάνυδρων περιοχών της Βόρειας Αφρικής, της αραβικής χερσονήσου, της κεντρικής Ασίας και της Κίνας, συνιστώντας «σοβαρή απειλή για την υγεία», σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας.