Φαίνεται να έχουν «πυροδοτήσει» έναν πόλεμο επικράτησης μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας τα γεγονότα στην Ανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στην περιοχή της Κύπρου
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να ξαναμπούν δυναμικά με την παρουσία τους στην περιοχή της Α. Μεσόγείου, μετά από μία μεγάλη περίοδο αδράνειας.
Η «αιφνίδια» επίσκεψη του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Μαικ Πομπέο στην Κύπρο και η συνάντησή του με τον πρόεδρο Αναστασιάδη, αλλά και η δημιουργία ενός κέντρου εκπαίδευσης για την ασφάλεια στο νησί, όπως φαίνεται δεν ήταν μόνο ένα έμμεσο μήνυμα στήριξης της Κύπρου απέναντι στις προκλήσεις της Άγκυρας όπως αναφέρει ρωσικό δημοσίευμα.
Η παρουσία μέσω των συμφωνιών των ΗΠΑ στο νησί, αλλά και η μερική άρση του εμπάργκο όπλων από τις αρχές Σεπτεμβρίου, φαίνεται πως είναι και ένας τρόπος να ανακόψει η Ουάσινγκτον την ισχυρή παρουσία της Ρωσίας στην περιοχή.
Ρώσος ειδικός, αναφέρει πως η συμφωνία των ΗΠΑ με την Κύπρο, αλλά και οι δηλώσεις Πομπέο, θα μπορούσε να δημιουργήσει εμπόδια στον ρωσικό στόλο στα ανοικτά των ακτών της Συρίας, καθώς το νησί αποτελεί κομβικό σημείο και για τις επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή της Α.Μεσογείου.
Επιπλέον επισημαίνει πως «το ενδεχόμενο απώλειας λιμανιών στην Κύπρο θα περιορίσει τις δραστηριότητες των πλοίων μας – θα παραμείνουν μόνο φρεγάτες και υποβρύχια. Οι Αμερικανοί αποσκοπούν στο να μην είναι τα πλοία μας παρόντα σε αυτήν την περιοχή. Θέλουν να μας συμπιέσουν από εκεί.»
Ο Γιούρι Κβασίνιν, επικεφαλής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών στο IMEMO RAN, ειδικός για την Κύπρο και την Ελλάδα, είπε στην Svobodnaya Pressa για τη νέα αμερικανική πολιτική στην περιοχή.
– Για πολύ καιρό, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν ενεργές στην πολιτική της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Κατά τα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας του Τραμπ, η Ουάσινγκτον ακολούθησε μια πολιτική κοντά στην απομόνωση. Έχουν ληφθεί πολλά μέτρα. Μεταξύ αυτών, μια μείωση των αμερικανικών δυνάμεων σε περιοχές του κόσμου, μια μεγαλύτερη προσοχή στη Λατινική Αμερική παρά στην Ευρώπη ή τη Μέση Ανατολή.
Αυτό συνδέεται με το κενό ισχύος και εξουσίας που σχηματίστηκε στην ίδια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και την επακόλουθη κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ – της Ελλάδας και της Τουρκίας. Η Κυπριακή Δημοκρατία υποστηρίζεται παραδοσιακά από την Ελλάδα και η μη αναγνωρισμένη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου απολαμβάνει την απόλυτη υποστήριξη της Άγκυρας.
“SP”: – Και τι γίνεται με τη Ρωσία;
– Η Ρωσία εξακολουθεί να μην είναι βασικός παράγοντας στο βόρειο τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά έχουμε συμφέροντα στη Συρία. Η Μόσχα έχει καλές σχέσεις με την Κυπριακή Δημοκρατία. Αν και πρόσφατα σημειώθηκαν τριβές. Έτσι, η Ρωσία, επιμένοντας, πέτυχε ότι σταδιακά καταργήθηκε το υπεράκτιο καθεστώς της Κύπρου και αυξήθηκαν εκεί οι φόροι εταιρειών. Αυτό είναι απαραίτητο για τη ρωσική επιχείρηση να επιστρέψει σταδιακά στο σπίτι.
“SP”: – Ποιοι είναι οι στόχοι των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κύπρο τώρα; Πιέστε τη Ρωσία;
– Οι ΗΠΑ θέλουν, καταρχήν, να ενισχύσουν την επιρροή τους στην Ανατολική Μεσόγειο, να αποκαταστήσουν τις προηγουμένως χαμένες θέσεις τους. Αυτό ακριβώς στοχεύουν οι συμφωνίες που επιτεύχθηκαν κατά την επίσκεψη του Πομπέο. Υπάρχει πιθανώς η επιθυμία να περιοριστεί τόσο η επιρροή της Ρωσίας όσο και η επιρροή της Τουρκίας. Επιπλέον, υπάρχει ένα συγκεκριμένο μήνυμα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία προσπαθούσε να καλύψει το κενό εξουσίας στην περιοχή.
Πρώτα απ ‘όλα, αυτό αφορά τη Γαλλία, διότι τα γαλλικά πλοία ταξιδεύουν ενεργά γύρω από το νησί της Κύπρου, ειδικά κοντά στα μέρη όπου προγραμματίζονται εργασίες εξερεύνησης και επακόλουθη γεώτρηση υπεράκτιων αποθέσεων υδρογονανθράκων από τα δύο μέρη του νησιού – την ελληνική και την τουρκική. Σε τελική ανάλυση, η Γαλλία είναι ίσως ο πιο συνεπής, παλιός σύμμαχος της Ελλάδας. Ήταν η Γαλλία, μαζί με την Αγγλία και τη Ρωσία, που συνέβαλαν στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
Επιπλέον, ήταν ο Γάλλος πρόεδρος Valerie Giscard d’Estaing που κάποτε επέμενε, κυριολεκτικά έσπασε την ιδέα της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και οι Γερμανοί ήταν αντίθετοι και η Βρετανία ήταν σκεπτικιστική. Για τη Γαλλία, κατ ‘αρχήν, ολόκληρη η περιοχή της Μεσογείου είναι σημαντική. Θυμηθείτε πώς πρόσφατα ο Μακρόν ήρθε στον Λίβανο και πρότεινε το σχέδιό του για την αποκατάσταση αυτής της χώρας με τον περιορισμό της επιρροής της Χεζμπολάχ κ.λπ.
Παρεμπιπτόντως, η Βρετανία είναι επίσης ένας πολύ σημαντικός παίκτης στην Κύπρο. Απλώς δεν διατυπώνει ακόμα τη θέση της, καθώς ο Μπόρις Τζόνσον είναι πολύ απασχολημένος τώρα με την προετοιμασία για το «διαζύγιο» από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά μην ξεχνάτε ότι μέρος της Κύπρου ελέγχεται από το Λονδίνο. Υπάρχουν δύο βρετανικές στρατιωτικές βάσεις, οι οποίες είναι εντελώς αυτόνομες και όπου βασίζεται μια πολύ σοβαρή μοίρα του βρετανικού στόλου.
Δεν αποτελεί έκπληξη, σε μια τέτοια κατάσταση, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο.
Τσαβούσογλου: Το Oruc Reis αποσύρθηκε για συντήρηση
Συνεχίζεται το «μπαράζ» ανακοινώσεων από πλευράς της Άγκυρας για την επιστροφή του Oruc Reis στο λιμάνι της Αττάλειας, με τη «σκυτάλη» να παίρνει τώρα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
«Το ερευνητικό αποσύρθηκε για συντήρηση» είπε ο Τούρκος αξιωματούχος, επαναλαμβάνοντας τη θέση που εξέφρασε και ο υπουργός Ενέργειας, Φατίχ Ντονμέζ.
Παρότι η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak έγραφε χθες πως το τουρκικό ερευνητικό σκάφος επέστρεψε στην Τουρκία λόγω διαπραγματεύσεων με το ΝΑΤΟ, από το απόγευμα της Κυριακής η Άγκυρα παρουσιάζει ένα διαφορετικό αφήγημα για την απόσυρση του Oruc Reis και τη μη ανανέωση της παράνομης Navtex.
Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο Ενέργειας της χώρας εξηγεί πως το ερευνητικό σκάφος επέστρεψε στα τουρκικά παράλια για ανεφοδιασμό και συντήρηση ενώ ο υπουργός Φατίχ Ντονμέζ υποστηρίζει σε ανάρτησή του σε κοινωνικό δίκτυο πως έχουν συγκεντρωθεί σεισμικά δεδομένα από την περιοχή.
Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας υποστήριξε σε tweet του ότι το Oruc Reis, που ξεκίνησε σεισμικές έρευνες στη Μεσόγειο στις 10 Αυγούστου, «έχει συλλέξει μέχρι στιγμής 3.525 χιλιόμετρα σεισμικών δεδομένων στη συγκεκριμένη περιοχή».
Διεμήνυσε δε, πως το ερευνητικό σκάφος θα συνεχίσει τις εργασίες του.
«Η Τουρκία θα συνεχίσει τις έρευνες και τις γεωτρήσεις στη Μεσόγειο, σύμφωνα πάντα με το Διεθνές Δίκαιο».
Ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ διεμήνυσε χθες σε συνέντευξή του στο τουρκικό πρακτορείο Anadolu ότι η επιστροφή του Oruc Reis στα νότια παράλια της χώρας δεν σημαίνει ότι η Άγκυρα εγκαταλείπει τα δικαιώματά της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η αντίδραση της Αθήνας και τα μηνύματα του πρωθυπουργού
Η επιστροφή του Oruc Reis στην Αττάλεια χαρακτηρίστηκε ως ένα «θετικό βήμα» από την Αθήνα, που από την πρώτη στιγμή διεμήνυσε πως η κίνηση αυτή θα πρέπει να έχει συνέχεια και συνέπεια.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας από τη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης Τύπου στα πλαίσια της ΔΕΘ, ξεκαθάρισε πως η Ελλάδα θέλει να συζητήσει με την Τουρκία αλλά σε κλίμα ειρηνικό και χωρίς προκλήσεις.
«Η αποκλιμάκωση δεν είναι ένα στιγμιαίο γεγονός, αλλά πρέπει να σας πω ότι εφόσον δούμε δείγματα γραφής σε αυτή την κατεύθυνση, η Ελλάδα είναι πάντα έτοιμη να ξεκινήσει -και γιατί όχι σύντομα- έναν νέο κύκλο διερευνητικών επαφών με την Τουρκία» είπε με νόημα ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Εφόσον δούμε σημάδια έμπρακτης αποκλιμάκωσης η Ελλάδα είναι πάντα έτοιμη να καθίσει στο τραπέζι για τη μία μείζονα διαφορά που έχει με την Τουρκία που δεν άλλη από την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο» υπογράμμισε επίσης ο πρωθυπουργός, αναφερόμενος στο πρόβλημα οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
«Διάλογος χωρίς προϋποθέσεις»
Υπενθυμίζεται πως χθες, Κυριακή, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ έθεσε θέμα αποστρατικοποίησης του Καστελόριζου, την ώρα που στο ακριτικό νησί βρισκόταν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Παράλληλα, όμως, τόσο ο ίδιος όσο και ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωναν ανοικτοί σε διάλογο, αλλά με τον όρο ότι αυτός θα γίνει χωρίς προϋποθέσεις, γεγονός που σημαίνει ότι στο τραπέζι των συνομιλιών η Τουρκία θα θέσει όλη την γκάμα των ανυπόστατων διεκδικήσεων της σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν, ο οποίος σε δηλώσεις του σήμερα επανέλαβε πως η Τουρκία θα υπερασπιστεί τα δικαιώματά της.
Έκανε δε λόγο για «ειρηνική επίλυση των προβλημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο».
«Η Τουρκία, υπό την ισχυρή ηγεσία του προέδρου μας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ως ισχυρός παίκτης, θα υπερασπιστεί τα συμφέροντα και τα δικαιώματα της και στο μέτωπο και στο τραπέζι. Η Ελλάδα και η Ε.Ε. δεν πρέπει να αφήσουν να χαθεί η ευκαιρία που δόθηκε στη διπλωματία και πρέπει να κάνουν αμοιβαία βήματα» αναφέρει η ανακοίνωση του Καλίν, και συμπληρώνει:
«Είναι εφικτή ειρηνική επίλυση των προβλημάτων στην ανατολική Μεσόγειο. Θα συμβάλλουν θετικά οι δίκαιες, ολοκληρωμένες και λογικές προσεγγίσεις,
Η Τουρκία δεν έχει βλέψεις στα εδάφη κανενός, όμως έχει την αποφασιστικότητα να μην επιτρέψει να καταπατηθούν τα δικαιώματα της».
Τουρκία: Oι ΗΠΑ να επιστρέψουν σε μια ουδέτερη στάση στην Κύπρο
Η Τουρκίακαλεί τις ΗΠΑ«να επιστρέψουν σε μια ουδέτερη στάση στην Κύπρο», σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε τις πρώτες πρωινές ώρες το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών σε μια αντίδραση της Άγκυρας στην υπογραφή μεταξύ της Ουάσινγκτον και της Λευκωσίας ενός Μνημονίου Συναντίληψηςγια την εγκαθίδρυση Κέντρου Εκπαίδευσης σε θέματα Ασφάλειας.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του το Σάββατο στην Κύπρο, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον παραμένει «βαθιά ανήσυχη» για τις ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Παραμένουμε ανήσυχοι για τις συνεχιζόμενες δραστηριότητες της Τουρκίας, η οποία εξερευνά τον φυσικό πλούτο σε περιοχές όπου η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν δικαιοδοσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς της πόρους περιλαμβανομένου και του δικαιώματος για τους υδρογονάνθρακες που βρέθηκαν στην υπό την κυριαρχία της θάλασσα και στην ΑΟΖ της, προς όφελος τόσο των Ελληνοκυπρίων όσο και των Τουρκοκυπρίων», επισήμανε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας από το Προεδρικό Μέγαρο Κύπρου.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Πομπέο υπεγράφη μεταξύ της Λευκωσίας και της Ουάσινγκτον ένα Μνημόνιο Συναντίληψης για την εγκαθίδρυση Κέντρου Εκπαίδευσης σε θέματα Ασφάλειας.
Υπενθυμίζεται πως στις αρχές του μήνα οι ΗΠΑ αποφάσισαν την μερική άρση του εμπάργκο όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία.
«Το Μνημόνιο Συναντίληψης δεν θα εξυπηρετήσει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και θα βλάψει την επίλυση του Κυπριακού», δήλωσε το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, προσθέτοντας:
«Οι τελευταίες κινήσεις των ΗΠΑ αύξησαν τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο».
«Καλούμε τις ΗΠΑ να επιστρέψουν στην πολιτική της ουδετερότητας που παραδοσιακά υιοθετούν στην Κύπρο και να συμβάλουν στις προσπάθειες που αποσκοπούν στην επίλυση του Κυπριακού», κατέληξε η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ.