Με συλλαλητήρια στο Σύνταγμα –στα οποία καλούν παράλληλα στις 7.30 και στις 8.00 το βράδυ η ΑΔΕΔΥ και το ΠΑΜΕ– αλλά χωρίς την παρουσία του πρωθυπουργού, ψηφίζεται απόψε στην ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο για την επικουρική ασφάλιση, υπό τον τίτλο «Ασφαλιστική μεταρρύθμιση για τη νέα γενιά», στη σκιά του ανασχηματισμού-φιάσκο.

Θα υπερψηφιστεί μόνο από τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, όπως άλλωστε συνέβη χθες στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής (Κοινωνικών Υποθέσεων). Στην οποία την υπεράσπιση του πανταχόθεν βαλλόμενου νομοσχεδίου ανέλαβε ο υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Πάνος Τσακλόγλου, με αισθητή την έλλειψη προθυμίας και ζήλου. Ο κ. Τσακλόγλου απαντώντας στην καταιγιστική κριτική των αγορητών και βουλευτών της αντιπολίτευσης έκανε λόγο για «αποκατάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης με τον ατομικό κουμπαρά των νέων ασφαλισμένων».

Κόστος μετάβασης

Αναφερόμενος στη «μαύρη τρύπα» του επίμαχου νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης, το κόστος μετάβασης που υπολογίζεται έως και πάνω από 75 δισ. ευρώ, υιοθέτησε μόνο το αισιόδοξο βασικό σενάριο της μελέτης της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, κατά το οποίο, όπως είπε ο κ. Τσακλόγλου, «το κόστος για την πρώτη δεκαετία ανέρχεται σωρευτικά στα τρία δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ για το σύνολο της υπό εξέταση περιόδου μέχρι το 2070 και λαμβάνοντας υπόψη επιτόκιο προεξόφλησης 3,5%, όπως κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το συνολικό κόστος ανέρχεται στα 56 δισεκατομμύρια ευρώ».

«Το σχέδιο νόμου είναι ενταγμένο σε μια συνολική πολιτική, η οποία θέλει να καταστήσει τη χώρα ειδική οικονομική ζώνη στο πλαίσιο της Ε.Ε., με φθηνή, ελαστική εργασία, χωρίς κοινωνικά δικαιώματα, με αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους», είπε στην παρέμβασή της η τομεάρχης Εργασίας του ΣΥΡΙΖΑ- Π.Σ. Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου. Αναφερόμενη στο κόστος μετάβασης στο σύστημα της ιδιωτικής επικουρικής σύνταξης, επισήμανε ότι για να το καλύψει μόνο μερικώς η κυβέρνηση βάζει χέρι στο περίφημο «κοινωνικό μέρισμα» που ο πρώην υπουργός Εργασίας Γ. Βρούτσης θέσπισε το 2020, το 0,5% που προβλέφθηκε ως συμπληρωματικός κοινωνικός πόρος για τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους πιο αδύναμους.

«Είναι σαφές ότι αυτό το 0,5%, περί τα 900 εκατ. ετησίως, πρόκειται να δοθεί προκειμένου να συσταθεί το νέο ταμείο για τα πρώτα έξοδα και για το πρώτο κόστος του νέου συστήματος. Αρα, λοιπόν, τα αποτελέσματα αυτής της βίαιης, αντίστροφης αναδιανομής δεν είναι κάτι θεωρητικό και μακροπρόθεσμο. Το βλέπουμε ήδη από την πρώτη εφαρμογή του, στα πρώτα τρία χρόνια, με πρώτο θύμα τους ίδιους τους χαμηλοσυνταξιούχους», κατήγγειλε η κ. Ξενογιαννακοπούλου.

Από την πλευρά του ΚΙΝ.ΑΛΛ. ο βουλευτής Γ. Μουλκιώτης αποδόμησε το κυβερνητικό επιχείρημα περί αξιοποίησης του σουηδικού μοντέλου. «Στη Σουηδία οι ατομικοί κουμπαράδες που κεφαλαιοποιούν τις εισφορές καταλαμβάνουν συγκριτικά έναν πολύ μικρό χώρο του δημόσιου συνταξιοδοτικού πυλώνα, οι εισφορές που καταβάλλονται σε αυτό είναι μόλις 2,5%, ενώ στην Ελλάδα είναι 6,5%… Το σουηδικό σύστημα είναι ένα σύνθετο οικοδόμημα που λειτουργεί σε μια δημοκρατία της συναίνεσης… Για να περάσει ένα νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό, απαιτείται πλειοψηφία στη Σουηδία 80%», είπε ο κ. Μουλκιώτης.

Ελλείμματα

Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Χ. Κατσώτης αντέκρουσε το κυβερνητικό επιχείρημα ότι το νέο σύστημα ιδιωτικής επικουρικής σύνταξης δεν θίγει τους σημερινούς συνταξιούχους, επικαλούμενος τη μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής που συνοδεύει το σχέδιο νόμου. «Με τη μη είσοδο νεοεισερχόμενων, πρωτοεμφανιζόμενων από 1/1/2022 και μετά, σταδιακά η βάση εισφορών θα μειώνεται συνεχώς από έτος σε έτος αφού θα μειώνεται ο αριθμός των ασφαλισμένων και συνεπώς η απόδοση των εισφορών θα προκύπτει σταδιακά αρνητική», είναι το απόσπασμα της μελέτης που διάβασε αυτούσιο ο κ. Κατσώτης.

«Είστε μια κυβέρνηση-πλασιέ», είπε από την πλευρά του ΜέΡΑ25 η βουλευτής Μαρία Απατζίδη, χαρακτηρίζοντας το νομοσχέδιο «δώρο για τις ιδιωτικές εταιρείες ασφάλισης, καθώς θεσπίζει ένα νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα με τρόπο ώστε να εισάγεται ο τυχοδιωκτισμός και η αβεβαιότητα του τζόγου στις συντάξεις των εργαζομένων».

Μειωμένες εισφορές μέχρι το τέλος του 2022

Την παράταση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών για εργοδότες και εργαζομένους κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες μέχρι το τέλος του 2022 προβλέπει τροπολογία που κατέθεσε το υπουργείο Εργασίας στο νομοσχέδιο για τις επικουρικές συντάξεις. Η μείωση επιμερίζεται σε 1,79 ποσοστιαίες μονάδες για τον εργοδότη και 1,21 ποσοστιαίες μονάδες για τους εργαζομένους. Στην ίδια τροπολογία προβλέπεται επίσης:

■ Αυξάνονται οι δόσεις μέσω παρακράτησης μικρότερου μέρους της σύνταξης για την επιστροφή ποσών που έχουν καταβληθεί αχρεωστήτως από τον e-ΕΦΚΑ σε δικαιούχους συντάξεων χηρείας. Η μηνιαία δόση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/10 του ακαθάριστου ποσού της κύριας σύνταξης μέχρι το ποσό των 1.000 ευρώ και το 1/6 του ποσού κατά το μέρος που υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ.

■ Δίνεται η δυνατότητα να ολοκληρωθεί από τον e-ΕΦΚΑ έως τις 30 Ιουνίου 2022 η πληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του κλάδου υγείας των φορέων κοινωνικής ασφάλισης που εντάχθηκαν στον ΕΟΠΥΥ, προς φαρμακεία, γιατρούς, κλινικές, διαγωνιστικά κέντρα, λοιπούς παρόχους υπηρεσιών υγείας και προς ασφαλισμένους.

■ Δίνεται η δυνατότητα σε ασφαλισμένους, κυρίως μηχανικούς, να ζητήσουν έλεγχο και καταβολή τυχόν διαφοράς μεταξύ του επικαιροποιημένου κεφαλαίου εισφορών υπέρ εφάπαξ και του εφάπαξ που απονεμήθηκε.

■ Αναγνωρίζεται ότι οι έμμισθες δικηγόροι δικαιούνται επίδομα κυοφορίας και λοχείας με προϋποθέσεις αντίστοιχες με αυτές που ισχύουν για τις μισθωτές του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

■ Η Ειδική Επιστημονική Επιτροπή για την κατάρτιση του Ενιαίου Πίνακα Προσδιορισμού Ποσοστού Αναπηρίας εμπλουτίζεται με σύγχρονες ιατρικές ειδικότητες (π.χ. φυσίατροι), που κρίνονται απαραίτητες για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της.

Αύριο Τετάρτη, 1η Σεπτεμβρίου, συζητείται και ψηφίζεται στην Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο για την ιδιωτική επικουρική σύνταξη, με τον κατ’ ευφημισμό τίτλο «Ασφαλιστική μεταρρύθμιση για τη νέα γενιά», ενώ σήμερα το πρωί διεξάγεται η τελευταία συζήτησή του και κατ’ άρθρο ψήφιση στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων. Την ολοκλήρωση της ψήφισής του αύριο προαναγγέλλει με δελτίο Τύπου το υπουργείο Εργασίας, παρότι μέχρι στιγμής δεν έχει αναρτηθεί επίσημα στο πρόγραμμα της ολομέλειας της βουλής.

Ενώ παραμένουν αναπάντητα τα μείζονα ερωτήματα που έχουν θέσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης και οι φορείς των ασφαλισμένων για τη σκοπιμότητα και το τεράστιο δημοσιονομικό κόστος μετάβασης στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής ασφάλισης και σύνταξης, το υπουργείο Εργασίας «φρεσκάρει» την επιχειρηματολογία του με μια προπαγανδιστική κωδικοποίηση των διατάξεων του νομοσχεδίου, υποσχόμενο «υψηλότερες επικουρικές συντάξεις για τους νέους» με τον «ατομικό κουμπαρά». Το δελτίο Τύπου του υπουργείου Εργασίας αναμασά ήδη γνωστά επιχειρήματα και αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:

■ «Το σύστημα του “ατομικού κουμπαρά” εφαρμόζεται με επιτυχία σε ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες εδώ και αρκετές δεκαετίες». Ο ισχυρισμός, ωστόσο, είναι παραπλανητικός, διότι στις χώρες του ΟΟΣΑ υπάρχουν πράγματι κεφαλαιοποιητικά συστήματα ασφάλισης αλλά όχι ατομικών λογαριασμών (βλ. «Εφ.Συν.», 11/7/2021, «Ανατομία της ιδιωτικής σύνταξης», των Σάββα Ρομπόλη και Β. Μπέτση).

■ Το σύστημα θα επιτρέψει στους νέους ασφαλισμένους να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο της επικουρικής τους σύνταξης και να έχουν σημαντικά υψηλότερες συντάξεις, χωρίς να επηρεάζονται οι παλιοί ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι. Η αλήθεια είναι ότι ακόμη και στο ιδεατό σενάριο θα προκύψουν αυξήσεις το πολύ 20-30 ευρώ. Ενώ αν το προσδόκιμο ζωής αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 8 έτη για τους σημερινούς νέους, προοπτική που αγνοεί παντελώς το νέο σύστημα, οι συνταξιούχοι των προσεχών δεκαετιών μπορεί να πάρουν έως και 35% χαμηλότερες συντάξεις από τους σημερινούς συνταξιούχους.

■ «Η Ελλάδα προχωρά με καθυστέρηση στον δρόμο που έχουν ακολουθήσει ήδη πολλές ανεπτυγμένες χώρες. Είναι ενδεικτικό ότι στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ πάνω από το 50% του εργατικού δυναμικού καλύπτεται συμπληρωματικά από κάποιο κεφαλαιοποιητικό πρόγραμμα ασφάλισης. Σε χώρες όπως η Σουηδία, η Φινλανδία, η Ολλανδία, η Δανία, το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από κεφαλαιοποιητικά συνταξιοδοτικά προγράμματα υπερβαίνει το 80%». Η λαθροχειρία στο επιχείρημα αυτό είναι ότι σε καμιά χώρα με κεφαλαιοποιητικό σύστημα δεν είναι υποχρεωτικό, όπως το σύστημα που προωθεί η κυβέρνηση. Εξαίρεση είναι η Σουηδία, η οποία όμως έχει νοητή κεφαλαιοποίηση με ισχυρά διανεμητικά στοιχεία και αλληλεγγύη των γενεών και όχι ατομικό κουμπαρά.

■ «Το νέο σύστημα συνοδεύεται από διπλή δικλίδα ασφαλείας: Η πρώτη, που αφορά στους νέους ασφαλισμένους, είναι η εγγύηση του Δημοσίου περί μη αρνητικής απόδοσης. Και η δεύτερη που αφορά στους σημερινούς ασφαλισμένους και συνταξιούχους, έγκειται στην δέσμευση ότι από τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση δεν θα επηρεαστεί ούτε η καταβολή ούτε το ύψος των επικουρικών συντάξεων του υφιστάμενου συστήματος, θα υπάρχει μάλιστα ρητή εγγύηση στο νόμο επ’ αυτού. Και τούτο διότι όποιο χρηματοδοτικό κενό υπάρχει θα καλυφθεί χωρίς προβλήματα από τον προϋπολογισμό». Βεβαίως, το γεγονός ότι το ασφαλιστικό σύστημα εν γένει τελεί υπό τη συνταγματική εγγύηση του κράτους δεν απέτρεψε περικοπές συντάξεων, αυξήσεις εισφορών και ορίων ηλικίας ή καταργήσεις επιδομάτων και δώρων.

■ «Οσον αφορά το πολυσυζητημένο “κόστος μετάβασης”», αναφέρει το υπουργείο, «οι μελέτες δείχνουν ότι το καθαρό κόστος για τα επόμενα 50 χρόνια είναι 120 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ σήμερα δίνουμε 15 δισ. το χρόνο για τη στήριξη του συνταξιοδοτικού συστήματος». Ωστόσο, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του καθηγητή Σάββα Ρομπόλη (βλ. «Εφ.Συν.» 11/7/2021), το κόστος μετάβασης ανέρχεται σε τουλάχιστον 75 δισ. ευρώ και αν δεν καλυφθεί έστω και μερικά, η ετήσια δαπάνη στον προϋπολογισμό για την κάλυψη της ιδιωτικής επικουρικής σύνταξης ανεβαίνει μετά το 2030 στο 1 δισ. ευρώ και μετά το 2040 στα 2,7 δισ. ευρώ.

Στη σημερινή συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής αναμένεται μια πρόγευση της πολιτικής αντιπαράθεσης κυβέρνησης και αντιπολίτευσης στην αυριανή ολομέλεια, από την οποία πάντως προφανώς θα απουσιάζει ο πρωθυπουργός, που θα βρίσκεται μεταξύ Σλοβενίας και Θεσσαλονίκης.

Συλλαλητήριο στο Σύνταγμα

Συλλαλητήριο κατά της ιδιωτικοποίησης της επικουρικής ασφάλισης οργανώνει αύριο, ημέρα συζήτησης του νομοσχεδίου, η ΑΔΕΔΥ στις 7.30 το απόγευμα στο Σύνταγμα. «Η επικουρική ασφάλιση για μας πρέπει να είναι ΔΗΜΟΣΙΑ, ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ, ΚΑΘΟΛΙΚΗ και να μην έχει καμιά σχέση με επιχειρηματικούς κινδύνους. Πρέπει να παρέχεται αποκλειστικά από το κράτος, το οποίο πρέπει να την εγγυάται, όπως ορίζει το Σύνταγμα και οι αποφάσεις του ΣτΕ», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η ΑΔΕΔΥ.

Κάλεσμα για συλλαλητήριο αύριο Τετάρτη, στις 8, στο Σύνταγμα απευθύνουν και τα προσκείμενα στο ΠΑΜΕ σωματεία (Συνδικάτο Οικοδόμων και Εργαζομένων στα Δομικά Υλικά και στις Κατασκευές Αθήνας, Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Τηλεπικοινωνιών και Πληροφορικής Αττικής, Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, Συνδικάτο Φαρμάκου- Καλλυντικού και Συναφών Επαγγελμάτων Ν. Αττικής – Πειραιά και Νήσων, Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Επισιτισμού, Τουρισμού, Ξενοδοχείων Ν. Αττικής και Συνδικάτο Γάλακτος-Τροφίμων-Ποτών Ν. Αττικής και Νήσων).

Αναδρομικά έως 2 δισ. ευρώ κρίνονται στις 15 Σεπτεμβρίου

Στις 15 Σεπτεμβρίου, στη Μείζονα Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου αναμένεται να υπάρχει οριστική απόφαση για δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχους του Δημοσίου που διεκδικούν αποζημιώσεις για τις μνημονιακές περικοπές δώρων, επιδομάτων και συντάξεων του 2012. Οπως θυμίζει με ανακοίνωσή του ο δικηγόρος (και πρώην πρόεδρος της Βουλής) Λουκάς Αποστολίδης, που εκπροσωπεί σημαντικό αριθμό συνταξιούχων, η Μείζων Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε χρόνο ταχύ αναμένεται να αποφασίσει πάνω στα προδικαστικά ερωτήματα που έχουν ήδη απασχολήσει το Δικαστήριο στη συνήθη σύνθεσή του για τη συνταγματικότητα των μνημονιακών περικοπών. Συγκεκριμένα θα κρίνει:

■ Τη συνταγματικότητα ή μη της κατάργησης των επιδομάτων και των δώρων για τους συνταξιούχους του Δημοσίου.

■ Τη συνταγματικότητα ή μη της συνέχισης των περικοπών του ν. 4093/2012 (Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα στο πλαίσιο του 2ου Μνημονίου) μετά τη δημοσίευση του ν. 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου, συγκρότηση ΕΦΚΑ).

■ Εάν οι αγωγές αποζημίωσης που έχουν ασκηθεί για τα παραπάνω ζητήματα υπόκεινται σε διετή ή πενταετή παραγραφή.

■ Εάν η απόσβεση των αξιώσεων για όσους δεν είχαν ασκήσει αγωγές μέχρι τη δημοσίευση του άρθρου 33 του ν. 4734/2020 αντίκειται στο Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) ή όχι.

Οπως υπενθυμίζει στην ανακοίνωσή του ο κ. Αποστολίδης, με την 1277/2018 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου είχαν κριθεί αντισυνταγματικές οι περικοπές του ν. 4093/2012, χωρίς το Δικαστήριο να προβεί σε περιορισμό της διαγνωσθείσας αντισυνταγματικότητας, όπως είχαν κάνει οι αντίστοιχες αποφάσεις (2287-2288/2015) της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Πρόκειται για σημαντικότατη δίκη από την έκβαση της οποίας θα κριθεί το εύρος των αναδρομικών που δικαιούνται οι συνταξιούχοι του Δημοσίου. Οι αποφάσεις που θα εκδοθούν αφορούν περί τους 300.000 συνταξιούχους και το κόστος για το Δημόσιο μπορεί να φτάσει έως και 2 δισ. ευρώ.

«Με τις αποφάσεις που θα εκδοθούν από την Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου ίσως κλείσει ο ιστορικός κύκλος του δικαίου της ανάγκης με τον δικαστικό έλεγχο των μνημονιακών ρυθμίσεων για τις περικοπές των συνταξιούχων.

»Ελπίζουμε βάσιμα ότι οι αξιώσεις θα έχουν θετική νομική εξέλιξη. Η Πολιτεία οφείλει να σεβαστεί και να εφαρμόσει τις δικαστικές αποφάσεις στο σύνολο και όχι εν μέρει», καταλήγει ο κ. Αποστολίδης.