Απάντηση δια της Αντιπροέδρου της Κομισιόν και Επιτρόπου Βιέρα Γιούροβα, έδωσε η Κομισιόν σε ερώτηση που είχε καταθέσει ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Δημ. Παπαδημούλης, αναφορικά με την ραγδαία επιδείνωση της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα.

Με αφορμή την δημοσίευση του Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου για το 2022 από τη διεθνή οργάνωση «Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα», σύμφωνα με τον οποίο «η Ελλάδα κατακρημνίστηκε στην 108η θέση μεταξύ 180 χωρών, υποχωρώντας κατά 38 θέσεις σε σχέση με το 2021» και στην τελευταία θέση, 27η, μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, ο Δημ. Παπαδημούλης ρωτούσε την Κομισιόν για το ποια μέτρα προτίθεται να λάβει «για την ανάσχεση της διαρκούς διολίσθησης της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα».

Στην απάντησή της η Ευρωπαία Επίτροπος αναγνωρίζει την προβληματική κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα με την διαρκή διολίσθηση της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα και φέρνει την ελληνική κυβέρνηση προ των ευθυνών της, καλώντας την να θεσπίσει νομοθετικές και άλλες διασφαλίσεις για τη βελτίωση της σωματικής ασφάλειας και του εργασιακού περιβάλλοντος των δημοσιογράφων».

Παραπέμποντας στην ετήσια έκθεση της Κομισιόν για το κράτος δικαίου που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, η Επίτροπος Γιούροβα αναφέρει ρητά πως «η βελτίωση του καθεστώτος για την προστασία των δημοσιογράφων είναι μεταξύ των συστάσεων προς την Ελλάδα» ενώ τονίζει πως θα δοθούν νέες συγκεκριμένες ειδικές συστάσεις για την Ελλάδα στην επόμενη έκθεση για το κράτος δικαίου εντός Ιουλίου. Πιο συγκεκριμένα, στην έκθεση υπάρχουν σαφείς αναφορές, μεταξύ άλλων, για το διαρκώς επιδεινούμενο επαγγελματικό περιβάλλον των δημοσιογράφων, τις επιθέσεις και τις απειλές που δέχονται οι δημοσιογράφοι, τις ποινικές διαδικασίες υπό τη μορφή κατηγοριών και μηνύσεων για συκοφαντική δυσφήμιση, την παρακολούθηση δημοσιογράφου με λογισμικό παρακολούθησης αντίστοιχο με το λογισμικό Pegasus, τις νομικές απειλές ως σημαντικό πρόβλημα για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPP), όπως και τις 16 νέες προειδοποιήσεις που έχουν δημοσιευθεί για την Ελλάδα από την έκθεση του 2021 στην πλατφόρμα του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Παράλληλα, στην έκθεση εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες για την πρόσφατη τροποποίηση από την κυβέρνηση της ΝΔ του Ποινικού Κώδικα για την πρόληψη της διάδοσης της παραπληροφόρησης.

Σημειώνεται, τέλος, ότι την ανάγκη για περαιτέρω δράσεις που θα ενισχύουν την προστασία των δημοσιογράφων και των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης αναφέρει στα συμπεράσματά του και το  Συμβούλιο κατά τη Σύνοδό του στις 21 Ιουνίου 2022.

Ακολουθούν πλήρεις η ερώτηση και η απάντηση:

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-001654/2022

προς την Επιτροπή

Άρθρο 138 του Κανονισμού

Δημήτριος Παπαδημούλης (The Left)

Θέμα:         Δραματική επιδείνωση της ελευθερίας του Tύπου στην Ελλάδα το 2022

Σύμφωνα με τον Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου για το 2022 που δημοσιεύτηκε σήμερα από τη διεθνή οργάνωση «Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα»[1], η Ελλάδα κατακρημνίστηκε στην 108η θέση μεταξύ 180 χωρών, υποχωρώντας κατά 38 θέσεις σε σχέση με το 2021. Πλέον, η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, πίσω ακόμη και από την Ουγγαρία και την Πολωνία. Σύμφωνα με τον επικεφαλής των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για την ΕΕ και τα Βαλκάνια, Pavol Szalai, ο οποίος απαριθμεί σειρά λόγων που οδήγησαν στην περαιτέρω υποχώρηση της ελευθέριας του Tύπου στην Ελλάδα (δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ, απειλές κατά δημοσιογράφων από οργανωμένο έγκλημα, παρακολούθηση δημοσιογράφων, ποινικές διώξεις δημοσιογράφων, αδιαφανής και άδικη διανομή δημόσιων κονδυλίων στα ΜΜΕ, έλλειψη ανεξαρτησίας των δημοσίων μέσων ενημέρωσης κλπ.), «το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ανικανότητα των ελληνικών αρχών να προστατεύσουν τους δημοσιογράφους, αλλά και αυτό που φαίνεται ως σκόπιμη βούλησή τους να καταστείλουν την ελευθερία του Τύπου»[2]. Η δραματική επιδείνωση της ελευθερίας του Τύπου για ακόμη μία χρονιά καταδεικνύει την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων για την προστασία της, ως συστατικού στοιχείου της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.

Ερωτάται η Επιτροπή:

Σκοπεύει να λάβει άμεσα μέτρα για την ανάσχεση της διαρκούς διολίσθησης της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα, πέραν της παρακολούθησης της κατάστασης στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για το κράτος δικαίου;

EL, E-001654/2022

Απάντηση της αντιπροέδρου κ. Jourová

εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Η Επιτροπή δεσμεύεται να διαφυλάξει τα ελεύθερα και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, τα οποία διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο σε κάθε δημοκρατία και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του συστήματος του κράτους δικαίου.

Η Επιτροπή πρότεινε μέτρα για την ενίσχυση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και της προστασίας των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης για τη δημοκρατία (ΕΣΔΔ) και, τον Σεπτέμβριο του 2021, εξέδωσε σύσταση σχετικά με τη διασφάλιση της προστασίας, της ασφάλειας και της ενίσχυσης της θέσης των δημοσιογράφων και άλλων επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης[3].

Τον Απρίλιο του 2022 η Επιτροπή πρότεινε επίσης μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου των στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (των λεγόμενων SLAPP). Τα μέτρα αποτελούν συνδυασμό νομοθεσίας, μέσω προτεινόμενης οδηγίας[4] για την αντιμετώπιση διασυνοριακών διαδικασιών, και μη νομοθετικών μέτρων με τη μορφή σύστασης που απευθύνεται στα κράτη μέλη. Η σύσταση αποσκοπεί στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της εμπειρογνωσίας μεταξύ των στόχων των αγωγών SLAPP, των επαγγελματιών του νομικού κλάδου και άλλων ομάδων. Περιλαμβάνει μέτρα για τη στήριξη όσων αντιμετωπίζουν αγωγές SLAPP και προωθεί τη συστηματικότερη παρακολούθηση των αγωγών SLAPP.

Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά τις διάφορες εξελίξεις όσον αφορά το κράτος δικαίου στην Ελλάδα στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για το κράτος δικαίου[5] και της παρακολούθησής της. H εν λόγω έκθεση περιλαμβάνει εξελίξεις για τα νομοθετικά πλαίσια και τα σχετικά μέτρα για τη διασφάλιση της ελευθερίας και της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, καθώς της προστασίας των δημοσιογράφων. Για να αυξηθεί ο αντίκτυπος και η αποτελεσματικότητα της έκθεσης, η επόμενη έκθεση για το κράτος δικαίου, η οποία θα δημοσιευθεί τον Ιούλιο του 2022[6], θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες ειδικές ανά χώρα συστάσεις.

Η Επιτροπή προετοιμάζει την «Ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης», που έχει ως στόχο να αυξήσει τη διαφάνεια, την ανεξαρτησία και τη λογοδοσία σχετικά με πράξεις που επηρεάζουν τον έλεγχο και την ελευθερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

[1]     https://rsf.org/en/index, https://rsf.org/en/country/greece

[2]     https://insidestory.gr/article/katakrimnizetai-hrono-me-ton-hrono-i-eleytheria-toy-typoy-stin-ellada

[3] Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τη διασφάλιση της προστασίας, της ασφάλειας και της ενίσχυσης της θέσης των δημοσιογράφων και άλλων επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση [C(2021) 6650 final].

[4] Η οδηγία θα λειτουργήσει με τρεις τρόπους: αποτρέποντας την υποβολή αγωγών SLAPP, καθιστώντας δυνατή την ταχεία απόρριψη μιας αγωγής SLAPP μετά την υποβολή της, και παρέχοντας άλλα μέσα έννομης προστασίας, όπως η επιδίκαση εξόδων, η αποζημίωση και οι κυρώσεις σε βάρος καταχρηστικού ενάγοντος.

[5] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021SC0709&from=EN

[6] https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/upholding-rule-law/rule-law/rule-law-mechanism/2022-rule-law-report_el

Σειρά παρεμβάσεων εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία για το νομοσχέδιο του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής για την Επιτροπεία των Ασυνόδευτων Ανήλικωνπου κατατίθεται στη Βουλή. Αποκορύφωμα η χθεσινή (απόγευμα Τετάρτης) σκληρή ανακοίνωση του γραφείου τύπου του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ (δείτε λίγο παρακάτω).

Είχαν προηγηθεί τοποθετήσεις βουλευτών και ευρωβουλευτών. Πιο συγκεκριμένα ο τομεάρχης Μεταναστευτικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Γιώργος Ψυχογιός, τοποθετήθηκε αναλυτικά έχοντας το ρόλο του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου της Κ.Ο. επί του νομοσχεδίου και ακολούθως απάντησε στα όσα σχολίασε ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης. Η τομεάρχης για την Κοινωνική Αλληλεγγύη, Θεανώ Φωτίου έκανε λόγο για νομοθέτημα «βιτρίνα» με στόχο το κράτος να αποποιηθεί τις ευθύνες του. Μάλιστα σε νέα της τοποθέτηση, η ίδια αναφέρει πως «Η ΝΔ, τρία χρόνια τώρα, αρνήθηκε να εφαρμόσει τον πρώτο νόμο για την Επιτροπεία που είχε ψηφιστεί τον Ιούλιο του 2018, και σήμερα επιχειρεί να τον αντικαταστήσει με ένα νόμο με τον οποίο το κράτος αποποιείται των ευθυνών του για τα Ασυνόδευτα Ανήλικα και καταπατά τα δικαιώματά τους, επειδή τα θεωρεί πρωτίστως πρόσφυγες και μετανάστες και όχι ανήλικα παιδιά», σημείωσε η Θ. Φωτίου μιλώντας στη Βουλή Η κυβέρνηση νομοθετεί αφήνοντας στην ουσία απροστάτευτα τα ασυνόδευτα ανήλικα προσφυγόπουλα, τονίζει ο βουλευτής Αχαΐας, Κώστας Μάρκου, ο οποίος στάθηκε στην πρόσφατη καταδίκη για το πολύνεκρο ναυάγιο στο Φαρμακονήσι, αλλά και στις καταγγελίες για παράνομα pushbacks στο Αιγαίο.

Σε έντονο ύφος κινήθηκε και ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Κώστας Αρβανίτης, απέναντι στον Έλληνα Επίτροπο, Μαργαρίτη Σχοινά, στο Ευρωκοινοβούλιο.

Στο ίδιο πνεύμα, η ανακοίνωση του τμήματος Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής αναφέρει:

«Ο αντιμεταναστευτικός κατήφορος της κυβέρνησης της ΝΔ που παραβιάζει κάθε κανόνα Διεθνούς Δικαίου, κάθε ανθρωπιστική αξία και έχει εκθέσει ανεπανόρθωτα την χώρα συνεχίζεται.

Και τούτη την φορά αφορά την πιο ευάλωτη ομάδα των προσφύγων τα ασυνόδευτα ανήλικα.

Με Ν/Σ που κατατίθεται στην Βουλή το κράτος αποποιείται την ευθύνη του για την προστασία των ασυνόδευτων παιδιών, καταπατά τα δικαιώματα τους, τα εξαιρεί από το Ενιαίο Δημόσιο Σύστημα Παιδικής Προστασίας καταστρατηγώντας κάθε πτυχή του Διεθνούς αλλά και του Ελληνικού Δικαίου.

Με το παρόν νομοσχέδιο και σε μια πρωτοφανή ενέργεια αποποίησης ευθυνών από το κράτος η Επιτροπεία δεν ανατίθεται σε Δημόσιο Φορέα αλλά σε πλήθος “φορέων” (σωματεία, ενώσεις πολιτών κλπ) χωρίς να απαιτείται προηγούμενη πείρα ούτε εξειδικευμένο προσωπικό.

Ταυτόχρονα η καθημερινή φροντίδα και παρακολούθηση ανατίθεται σε άτομα από το συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον χωρίς επιπλέον διευκρινήσεις για το ρόλο τους και τις εγγυήσεις που θα πρέπει να πληρούν.

Το συνονθύλευμα διατάξεων που το απολύτως αναρμόδιο σε θέματα προστασίας ανήλικων Υπουργείο Μετανάστευσης ονομάζει νομοσχέδιο δεν παρέχει καμία προστασία στα ασυνόδευτα ανήλικα. Αντίθετα ακυρώνει στην πράξη την Επιτροπεία και οδηγεί τους ανήλικους σε κατάσταση πλήρους ανασφάλειας.

Η ρατσιστική πολιτική της κυβέρνησης απέναντι στους πρόσφυγες είναι γνωστή και είναι εξοργιστική. Όταν όμως αυτή η πολιτική έχει θύματα παιδιά η οργή μας μας μεγαλώνει.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα καταψηφίσει φυσικά στην Βουλή το ντροπιαστικό νομοσχέδιο.

Εμείς ως Τμήμα Μεταναστευτικής και Προσφυγικής Πολιτικής μαζί με το πολύμορφο αντιρατσιστικό κίνημα θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για την ανατροπή της ρατσιστικής κυβερνητικής πολιτικής που οδηγεί ακόμα και παιδιά στην εξαθλίωση.