Ώδινεν όρος και έτεκεν μυν στη Σύνοδο Κορυφής για το ενεργειακό, μετά την έντονη αντιπαράθεση των δύο στρατοπέδων, των χωρών που έχουν επενδύσει πολλά στις ανανεώσιμες πηγές και εκείνων που εξαρτώνται πολύ από το φυσικό αέριο. Στην πρόταση για κοινό στρατηγικό απόθεμα Ισπανία και Ιταλία, συμπαρατάχθηκε η Ελλάδα.

Ειδικότερα, οι ηγέτες δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε γενναίες αποφάσεις που θα μπορούσαν να βγάλουν τα κράτη-μέλη από το πρόβλημα της ανόδου των τιμών στους λογαριασμούς ρεύματος.

Όπως ήταν αναμενόμενο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να κάνουν επειγόντως την καλύτερη δυνατή χρήση της εργαλειοθήκης για την παροχή βραχυπρόθεσμης ανακούφισης για την αντιμετώπιση της αύξησης στις τιμές της ενέργειας αναφέρεται στα Συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής.

Οι ηγέτες κάλεσαν την Κομισιόν να μελετήσει τη λειτουργία των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και την αγορά στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών  της Ε.Ε. (ETS), με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA).

«Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα αξιολογήσει εάν ορισμένες εμπορικές συμπεριφορές απαιτούν περαιτέρω ρυθμιστικά μέτρα», συμφώνησαν οι 27.

Στο κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο θα εξετάσουν γρήγορα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα που θα συνέβαλαν στην ενέργεια σε προσιτή τιμή για τα νοικοκυριά και τις εταιρείες, θα αυξήσουν την ανθεκτικότητα του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ και την εσωτερική αγορά ενέργειας, θα παρέχουν ασφάλεια εφοδιασμού και υποστήριξη στη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία και την ιδιαιτερότητα των καταστάσεων των κρατών μελών.

Επίσης, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα εξετάσει πώς να επιταχύνει τις επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση, εντός του τρέχοντος κεφαλαίου της, με σκοπό τη μείωση των μελλοντικών κινδύνων διακοπής και την ικανοποίηση των παγκόσμιων φιλοδοξιών της Ευρώπης για συνδεσιμότητα.

Και, επιβεβαιώνοντας το ρεπορτάζ μας, οι ηγέτες πέταξαν το μπαλάκι στους Υπουργούς Ενέργειας, οι οποίοι θα συνεδριάσουν εκτάκτως στις 26/10 στο Λουξεμβούργο «για να δρομολογήσουν αμέσως αυτές τις εργασίες. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παρακολουθήσει την κατάσταση και θα επανέλθει σε αυτήν τον Δεκέμβριο».

Για το κράτος Δικαίου

Πιο ήπια από ο,τι αναμενόταν ήταν η συζήτηση των ηγετών για το κράτος Δικαίου. Διπλωμάτης ανέφερε ότι «η κουβέντα ήταν πολύ πιο ήρεμη από τη συζήτηση που είχαν οι ηγέτες τον Ιούνιο για την Ουγγαρία σχετικά με το νόμο κατά των ΛΟΑΤΚΙ+», ωστόσο «το νόημα ήταν σαφές», όπως είπε.

Στη συζήτηση, τους δύο βασικούς πόλους εξέφρασαν από τη μία ο Πολωνός Πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι και από την άλλη οι χώρες του Benelux (Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο) που χαρακτήρισαν ως «κόκκινη γραμμή» το ότι μία χώρα αμφισβητεί την υπεροχή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Κάποιοι ηγέτες μάλιστα έθεσαν ζήτημα εμπιστοσύνης.

«Αν θέλουμε να συνεχίσουμε να λειτουργούμε εντός της Ευρώπης, πρέπει να μπορούμε να εμπιστευόμαστε πλήρως τα δικαστικά συστήματα του άλλου. Πρέπει να έχουμε σαφείς εγγυήσεις ότι τα δικαστικά συστήματα μπορούν να λειτουργούν εντελώς ανεξάρτητα. Πρέπει να δεχτείτε ότι θα υπάρχει κάποιου είδους επισκόπηση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο», δήλωσε ο Βέλγος Πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρου.

«Θα πρέπει να αποφύγουμε να δώσουμε οποιαδήποτε ώθηση στην κυβέρνηση του κόμματος του Νόμου και της Δικαιοσύνης στην Πολωνία να μας κατηγορήσει ότι παραβιάζουμε τη “χρηστή διακυβέρνηση” στην ΕΕ. Πρέπει να τηρήσουμε τις δικές μας αρχές, πολύ προσεκτικά», δήλωσε έτερος αξιωματούχος. Γι αυτό οι ηγέτες αποφάφισαν ότι «είναι καθήκον της Επιτροπής να δράσει, μετά από ενδελεχή ανάλυση» και ότι «σήμερα θα ήταν πολύ νωρίς για να βγάλουμε βιαστικά συμπεράσματα».

«Η πανδημία είναι ακόμα εδώ»

Παράλληλα, οι ηγέτες των 27 υπογράμμισαν την ανάγκη να ενταθούν οι προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια για τον νέο κορονοϊό.

Στα συμπεράσματα που αφορούν στην Covif-19 σημειώνουν ότι οι εκστρατείες εμβολιασμού σε όλη την Ευρώπη έχουν επιφέρει σημαντική πρόοδο στον αγώνα κατά της πανδημίας. Ωστόσο, η κατάσταση σε ορισμένα κράτη μέλη παραμένει πολύ σοβαρή.

Προκειμένου να αυξηθούν περαιτέρω τα ποσοστά εμβολιασμού σε ολόκληρη την Ένωση, θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για να ξεπεραστεί η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια, μεταξύ άλλων με την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, ιδίως στις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Είναι απαραίτητο να παραμείνουμε σε εγρήγορση σχετικά με την εμφάνιση και εξάπλωση πιθανών νέων παραλλαγών.

Επίσης, οι ηγέτες τονίζουν ότι «υπό το πρίσμα της εξέλιξης της επιδημιολογικής κατάστασης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητά περαιτέρω συντονισμό για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός και των ταξιδιών εντός της ΕΕ, καθώς και την αναθεώρηση των δύο συστάσεων του Συμβουλίου. Ενθαρρύνει την Επιτροπή να επιταχύνει τις εργασίες της όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών με τρίτες χώρες».

Οι ηγέτες υποστηρίζουν επίσης την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την Ένωση για την Υγεία και υπενθυμίζουν την ανάγκη να προχωρήσει γρήγορα η πρόσβαση σε φάρμακα σε όλα τα κράτη μέλη.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε τη συνεχιζόμενη δέσμευση της Ε.Ε. να συμβάλει στη διεθνή αντίδραση για την πανδημία και να διασφαλίσει την πρόσβαση σε εμβόλια για όλους. Οι ηγέτες ζήτησαν την ταχεία άρση των εμποδίων που δεν επιτρέπουν  την παγκόσμια διάδοση των εμβολίων και κάλεσαν την Επιτροπή να συνεργαστεί περαιτέρω απευθείας με τους παρασκευαστές από την άποψη αυτή. Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να επιταχύνουν την παράδοση εμβολίων στις χώρες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Η Ε.Ε. θα συνεχίσει να υποστηρίζει την παραγωγή και την απορρόφηση εμβολίων από χώρες εταίρους.

Στο πλαίσιο της επικείμενης συνεδρίασης της G20 και ενόψει της ειδικής συνόδου της Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας τον Νοέμβριο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την υποστήριξή του για έναν ισχυρό, κεντρικό ρόλο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στη μελλοντική παγκόσμια διακυβέρνηση της υγείας και τον στόχο της συμφωνίας μιας διεθνούς συνθήκης για τις πανδημίες.

Το μεταναστευτικό σήμερα στην κορυφή της ατζέντας

Η δεύτερη μέρα της Συνόδου συνεχίζεται σήμερα. Το πρώτο και βασικότερο θέμα της ημέρας είναι το μεταναστευτικό.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Ελληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης θα εκθέσουν τις εξελίξεις στο μέτωπο της τουρκικής παραβατικότητας. Τρία θα είναι τα βασικά ζητήματα για τα οποία θα ενημερώσουν τους ομολόγους τους:

Για τη μη τήρηση από πλευράς Τουρκίας της συμφωνίας για το μεταναστευτικό, τις παραβάσεις στις ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου με τη πρόσφατη παρενόχληση του Nautical Geo ανατολικά της Κρήτης και τις απειλές για νέες παράνομες γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ και φυσικά η παραβίαση από την Τουρκία των ψηφισμάτων του ΟΗΕ για το Κυπριακό με αναφορές κυρίως στα Βαρώσια αλλά στην αλλαγή πολιτικής της Τουρκίας στην Κύπρο με την απαίτηση για δύο ξεχωριστά κράτη.

Αποφασισμένος να κρατήσει πολύ ψηλά τους τόνους της αντιπαράθεσης εμφανίζεται ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος έστειλε προειδοποιητικά μηνύματα προς την Κίνα σχετικά με τις εξελίξεις στην Ταϊβάν.

Ο Τζο Μπάιντεν, κατά τη διάρκεια συζήτησης με ψηφοφόρους στη Βαλτιμόρη, η οποία μεταδόθηκε από το CNN, δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον έχει δεσμευτεί να προσφέρει στρατιωτική βοήθεια στην Ταϊβάν σε περίπτωση που το Πεκίνο αποφασίσει να επιτεθεί στην περιοχή.

Οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου συγκρούονται μετωπικά για πολλά ζητήματα, σε ατμόσφαιρα νέου ψυχρού πολέμου· ωστόσο, το ζήτημα της Ταϊβάν συχνά χαρακτηρίζεται αυτό που θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένοπλη σύρραξη ανάμεσά τους.

Μπορεί η συμφωνία των ΗΠΑ με την Ταϊβάν να προβλέπει στρατιωτική βοήθεια, όμως μέχρι τώρα η Ουάσινγκτον χρησιμοποιούσε πάντα προσεκτική γλώσσα. Για τον λόγο αυτό, μετά τις δηλώσεις Μπάιντεν, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου έσπευσε να δηλώσει ότι ο πρόεδρος δεν ανακοίνωσε καμία αλλαγή στην πολιτική της χώρας, χωρίς, ωστόσο, να δίνει περισσότερες λεπτομέρειες.

Ο επόμενος πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Πεκίνο, ο διπλωμάτης καριέρας Νίκολας Μπερνς, έκρινε προχθές Τετάρτη ότι η Ουάσινγκτον δεν μπορεί να «έχει εμπιστοσύνη» στην Κίνα όσον αφορά την Ταϊβάν και συνέστησε να πωληθούν περισσότερα όπλα στην Ταϊπέι για να ενισχυθεί η άμυνά της.

Ο κ. Μπερνς εκφράστηκε ενώπιον της επιτροπής Διεθνών Υποθέσεων της Γερουσίας, που αναμένεται να επικυρώσει τον διορισμό του. Κατήγγειλε επίσης τις πρόσφατες παραβιάσεις κινεζικών μαχητικών στη ζώνη αναγνώρισης αεροπορικής άμυνας της Ταϊβάν, που χαρακτήρισε «λυπηρές».

Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν από το 1979 τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, όμως το αμερικανικό Κογκρέσο ταυτόχρονα επιβάλλει την πώληση όπλων στην Ταϊβάν για την εθνική της άμυνα.

Η Ταϊβάν, όπου κατέφυγαν οι εθνικιστές του Κουομιντάνγκ όταν ηττήθηκαν από τους κομμουνιστές του Μάο Τσετούνγκ στον κινεζικό εμφύλιο, λέει πως είναι ανεξάρτητη χώρα και ότι θα υπερασπιστεί τις ελευθερίες και τη δημοκρατία της. Η Ταϊπέι επιρρίπτει την ευθύνη στο Πεκίνο για την πρόσφατη κλιμάκωση της έντασης. Το Πεκίνο επιμένει πως η νήσος στο μέλλον θα επανενωθεί με την ηπειρωτική χώρα, διά της βίας αν χρειαστεί — με άλλα λόγια, εάν ανακηρύξει επίσημα την ανεξαρτησία της.

Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ επαναβεβαίωσε πάντως πρόσφατα τη βούλησή του η επανένωση της Ταϊβάν με την Κίνα να γίνει με «ειρηνικό» τρόπο.

Οι τρέχουσες δεσμεύσεις των κρατών για το κλίμα αποτελούν «εισιτήριο χωρίς επιστροφή προς την καταστροφή», έκρινε χθες ο Αντόνιο Γκουτέρες, χωρίς να κρύψει την ανησυχία για το ότι απομένει ελάχιστος χρόνος για να «αποφευχθεί η αποτυχία» της COP26,  της Διεθνούς Συνόδου του ΟΗΕ για το κλίμα, που ξεκινά σε λίγες μέρες.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη εκτίμηση του ΟΗΕ, οι δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την υπερθέρμανση του πλανήτη από πλευράς 200 χωρών θα οδηγήσουν απλούστατα σε «καταστροφική» αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2,7° Κελσίου, πολύ υψηλότερη από τον στόχο που ορίστηκε με τη Συμφωνία του Παρισιού το 2015, όταν συμφωνήθηκε να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σε λιγότερους από 2° Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, ιδεατά στον 1,5° Κελσίου.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία» πως ο κόσμος οδεύει «προς την καταστροφή», προειδοποίησε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου που έδωσε μαζί με μέλη της διεθνούς πρωτοβουλίας Covering Climate Now.

«Η πρόοδος των τελευταίων εβδομάδων δεν αρκεί» και «όταν βλέπω τον ελάχιστο χρόνο που απομένει από σήμερα ως τη Γλασκόβη (σ.σ. στη Σκοτία, όπου θα διεξαχθεί η COP26) και το πόσο μακριά βρισκόμαστε από εκεί όπου θα έπρεπε να είμαστε, ανησυχώ πολύ, αλλά διατηρώ ελπίδες», πρόσθεσε.

Η 26η διάσκεψη των συμβαλλομένων μερών της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, ή COP26, ξεκινά την 31η Οκτωβρίου και θα ολοκληρωθεί τη 15η Νοεμβρίου στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Ελπίζω ότι είμαστε ακόμη εντός προθεσμίας για να αποφύγουμε την αποτυχία στη Γλασκόβη, αλλά ο χρόνος πιέζει, είναι όλο και πιο δύσκολο και για αυτό ανησυχώ πολύ, φοβάμαι πως τα πράγματα μπορεί να πάρουν άσχημη τροπή».

Για να αποφευχθεί η αποτυχία, έκανε έκκληση να υπάρξει «συναίσθηση των ευθυνών» των κυβερνήσεων, ειδικά αυτών της G20, οι ηγέτες της οποίας θα συναντηθούν λίγο πριν από την COP26.

«Η μόλυνση μιας χούφτας χωρών έχει γονατίσει την ανθρωπότητα», επέμεινε, υπενθυμίζοντας πως η G20 ευθύνεται για το 80% των παγκόσμιων εκπομπών. Οι χώρες μέλη της θα πρέπει «να ηγηθούν στις προσπάθειες» για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής, σε διαφορετική περίπτωση «τα ανθρώπινα όντα θα υποστούν φοβερά δεινά», προειδοποίησε.

Σημείωσε ωστόσο πως όλες οι χώρες πρέπει να κάνουν αυτό που τους αναλογεί, ιδίως οι αναδυόμενες οικονομίες. Επέμεινε ειδικά στην ανάγκη εγκατάλειψης του άνθρακα ως το 2030 στις χώρες του ΟΟΣΑ (του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) και ως το 2040 για τις υπόλοιπες.

Ερωτηθείς για την Κίνα, που δεν έχει ακόμη παρουσιάσει τις νέες δεσμεύσεις της, και για τις ΗΠΑ, όπου ο Τζο Μπάιντεν πασχίζει να ψηφιστεί στο Κογκρέσο νομοσχέδιο που συμπεριλαμβάνει φιλόδοξα μέτρα για το κλίμα, ο γ.γ. κάλεσε τις δύο χώρες που ευθύνονται για τις μεγαλύτερες εκπομπές αερίων να «πάνε πιο μακριά».

«Η Κίνα και οι ΗΠΑ πρέπει να κάνουν περισσότερα από ό,τι έχουν ανακοινώσει μέχρι στιγμής: για την Κίνα, το ζήτημα-κλειδί είναι η μείωση των εκπομπών· για τις ΗΠΑ, το ζήτημα-κλειδί είναι η χρηματοδότηση και η εγγύηση πως οι στόχοι για τη μείωση των εκπομπών θα συγκεκριμενοποιηθούν και θα επιτευχθούν», είπε.